صعده شورش

ویکی‌پدیا، آزادِ دانشنومه، جه
بسوته بنه‌ی عملیات
بخشی از یمن شیعیون جنگ

درگیریون ِنقشه، یمن دله
زمون: ۲۰۰۴–تاسا
مکون: صعده، یمن
نتیجه: یمن ِجوونون ِانقلاب
جنگنده‌ئون
پرچم یمن یمن

ادعابَیی:
سنی شبه‌نظامیون[۱]
القاعده[۲]
عربستون[۳]
اردن[۴]
اسرائیل[۵]
حوثیون
ادعابَیی:
پرچم ایران ایران[۶]
حزب‌الله[۷]
فرماندهان
علی عبدالله صالح
پرچم یمن محسن احمر
پرچم یمن عمر علی موسی
خالدبن‌سلطان
صالح محیا
حسین حوثی
عبدالمالک حوثی
یحیی حوثی

صَعده شورش اتا جنگ نوم هسته که ۱۳۸۳ تاوستون تاسا حسین بدرالدین حوثی یمن شیعیون ِرهبر و یمن ِدولت میون دره انجوم وونه. این درگیریون ویشته صعده استان دلوئه که یمن شمال‌غربی‌وَر هسته.

یمن دولت، شیعیون ره متهم کانده که خانّه اتا شیعهحکومت بسازن و اون ور جه شیعیون، دولت ره متهم کانّه که چچی وسّه دَره شیعیون سَره، دَره «نژادی تبعیض» و سرکوب راه دمدنه.[۸] یمن دولت ایران ره متهم دونده که شیعیون ره مالی کومک کارده.[۹]

پیش‌زمینه[دچی‌ین]

همینتی هارشین: یمن تاریخ

شیعیون حدود ۴۰٪[۱۰] یمن جمعیت ره سازنّه. شمالی یمن و جنوبی یمن ِاتا بیّن په، سال ۱۹۹۰، سنّیون حکومت ره بَییتنه. ایران شیعه‌گری و عربستون وهابیت بی‌ین این گادِر باعث بیّه که وشون اختلاف ویشته هم بواشه.

پیش از ۲۰۰۴[دچی‌ین]

یمن دولت حسین بدرالدین حوثی ره متهم کارده که وه اتا گروه ره شباب‌المومنین نوم جه بسات‌بی‌یه و ایران ِنقشه‌ئون ره یمن دله اجرا کارده.[۱۱]

اصلی جنگون[دچی‌ین]

۲۰۰۴ تاوستون دله، یمن ارتش، حمله هاکرده و صعده ره تَش دکشی‌یه. وشون وَلِک حسین بدرالدین حوثی جبهه‌گیریون بی‌یه. یمن دولت پیش از اون بائوت بی‌یه که ۵۵۰۰۰ دلار ونه سَر وسّه جایزه بی‌یشته.[۱۲] جنگ شروع بیّن په، ۳ ماه که بگذشته حسین بدرالدین حوثی جه خَور برسی‌یه که وه شه همراهون پَلی بمرده. این درگیریون ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر جان ره بَییته.[۱۳]

شیعیون که بدینه وشون سر دره بلا اِنه، شه نوم ره حوثی مبارزون بی‌یشتنه و شه ره سازمان‌دهی هاکاردنه. این گروه رهبری ره عبدالمالک حوثی و یحیی حوثی داشتنه که اونتای ِبرار بینه. وشون اول اتا نومه علی عبدالله صالح وسّه برسنینه و ونجه بخاستنه که انده شیعیون ره اذیت نکانن و مسلمونون میون اختلاف دِمنَدِن.[۱۴]

این سال بهار دله، اتا ترنه جنگ پیش بموئه و ونه سَره ۱۵۰۰ نفر حوثیون جه بمردنه.[۱۳]. اردیبهشت گادِر یمن ِرییس‌جمهور وشون جه بخاسته که جنگ ره توم هاکنن و دولت وشون ره ونه بَدِل ببخشه؛ ولی حوثیون باتنه که تا زمونی که وشون بخاستنی‌ئون ره ندِن دَس نکشنّه. دولت این گادِر اتا آمار دَربشنی‌یه که گاته ۵۲۲ نفر بمردنه، ۲۷۰۸ نفر زخمی بَینه و ۲۷۰ میلیون دلار هم خسارت بدانه.[۱۵]

سال ۱۳۸۵ بهار دله، یمن ِدولت ۶۰۰ نفر حوثی ره آزاد هاکرده.[۱۳] این سال بهمن‌ماه، حوثیون اتا درگیری دله ۶تا بمرده و ۲۰تا زخمی جه اتا نظامی پایگاه ره بَییتنه.[۱۶] وشون حمله په هم چنتا درگیری دیگه اتفاق دکته.[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰] دولت هم ۳۰۰۰۰ نفر ارتشی جه جنگ ره سَر بییته[۲۱] که ونه سَره ۲ هفته دله ۲۰۰ نفر ارتش جه و ۲۶۰ نفر حوثیون جه بمردنه.[۲۲][۲۳]

۱۳۸۶[دچی‌ین]

قطر میونجیگری جه اتا تش‌دَوست پیمون دَوسته بیّه. یمن دولت قراربی‌یشته که مبارزون ره آزاد هاکنه، جنگی مناطق ره دِباره بسازه و متحد ملل سازمان کومک جه آواره‌ئون ره کومک هاکنه.[۲۴]

۱۳۸۷[دچی‌ین]

ارتش این سال دله تش‌دَوِست ره بشکسته و حوثیون جه ۶ نفر ره بکاشته و ۲۰تا ره زخمی هاکرده. ۳ روز بگذشتن په، اتا بمب ره نماز جمعه دله بترکانینه. دولت حوثیون ره مقصر بنومسته ولی حوثیون بائوتنه که دولت دره مردم ره گول زنده.[۲۵][۲۶] در کشمکش‌های این بمب‌گذاری، ۳ سرباز و ۴ تن از مبارزان جان باختند.[۲۷]

۲۰۰۹[دچی‌ین]

ونه گت بنویشته ره بخوندین: [[یمن جنگ (۲۰۱۰-۲۰۰۹)]]
۲۰۰۹ ِسال دله، درگیریون بالا بَییتنه و شیشومین جنگ شروع بیّه. این جنگ دله عربستون هم وَلِک دربیارده و حوثیون ره سرکوب هاکرده.[۲۸][۲۹] این جنگ دله آمریکا و عربستون و یمن ِدولت ات‌ور جه و ات‌وَر دیگه جه حوثیون و القاعده و تجزیه‌خاهون همدیگه جه دَکِتنه.[۳۰] این جنگ هم ۱۲ فوریه سال ۲۰۱۰ توم بیّه.[۳۱]

بعضی کارشناسون هم گاتنه که این جنگ ایران و عربستون میون بی‌یه که یمنیون پِشتی ره کاردنه.[۳۲]

منابع[دچی‌ین]