اومَوییون یا بنی اُمیه اتا عربی خلافت نوم بی‌یه که راشدون خلافت په، دومین اسلامی حکومت بینه که محمد جانشینی ره ادعا داشتنه. معاویه که ابوسفیان ریکا و قریش تبار جه بی‌یه، اینتا حکومت ره بساته. معاویه - فتنه اول دله - علی و ونه ریکا حسن جه جنگ دکته. وه موفق بیّه که دمشق دله مسلمون‌هایِ حکومت ره شه دست بیره و اتا پیمون‌نومه دله حسن بن علی جه موافقت بیته که خلیفه بووشه. امویونِ حکومت موروثی بیه و یزید شه پییر جاسر هنیشته و حسین بن علی ره کربلا دله بکوشته و شه خلافت ره تثبیت هاکرده.
امویون گدر، اسلامی خلافتِ سامون شرق وَری تا ترکستون و سیحون-جیحون برسی‌یه و غرب وَر جه تا فرانسه جنوب ره بهیت بینه و شمال وَری تلاش کردنه قسطنطنیه لوش ره وا دینگنن که موفق نینه ولی با این‌چنین، تبرستون این دوره مستقل بموندست بی‌یه و یزید بن مهلب که دمشق جه راهی بئی بی‌یه مازرون ره بَیره، چند کَش گت فرخان دست شکست بخرده و آخر ناکام بمرده.
امویون دِتا گت دشمن داشتنه؛ ایرانی‌ها که وشونِ تبعیض دست خسته بئی بینه و بنی هاشم که قدیم جه خلافت ره شه حق دونستنه. این دِ گروه ره ابومسلم خراسانی یک‌پشت هاکرده و اینتی انقلاب راه دمبدا و عباسیون خلافت ره سفاح بساته و امویونِ جاسر ره بیته. ولی بنی امیه ات‌که ایسپانیای بنه بموندستنه و حلا اندلس دله، خلافتِ مدعی بینه؛ وشون ره اواخر مسیحی‌شون درهاکردنه.
