سکندر خان لودی
| سکندر خان لودی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| سلطون نیشت دهلی هیندوستان سلطون ابوالمظفر قاضی سلطان سکندر لودی | |||||
 سکندر لودیۀ قیرسانی | |||||
| دهلی سلطون | |||||
| سلطنت | 17 جولای 1489 – 21 نوامبر1517 998 طبری _ 1028 طبری | ||||
| تاجگذاری | 17 جولای 1489_ 998 طبری | ||||
| پیشین | بهلول خان لودی | ||||
| جانشین | سلطون ابراهیم لودی | ||||
| سلسله | سلطون ابراهیم لودی
محمد خان لودی اسمائیل خان لودی حسین خان لودی جلال خان لودی دولت خان لودی | ||||
| |||||
| خاندان | لودی | ||||
| سلسله | لودی دودمون | ||||
| پییر | بهلول خان لودی | ||||
| مار | بی بی انبها | ||||
| بزائنی روز | نظام خان 17 جولای1458_ 969 طبری دهلی سلطون نیشت دهلی | ||||
| بمردن | 21 نوامبر 1517 (59 سندی) آگرا سلطون نیشت دهلی | ||||
| تشییع جنازه روز | لودی لکا, دهلی | ||||
| دین | تسنن | ||||
سلطون نظام خان سکندر خان لودی (17 جولای 1458 میلادی_21 نوامبر 1517 / 969 طبری _ 1028 طبری) دهلی سلطون نیشتۀ سلطون بیئه. وه شه پر بهلول خان لودیۀ په 1000 طبری جا تا 1026.ط دهلیۀ سلطون بیئه. وه قاچاق ترین سلطون لودی دودمونۀ دله بیئه، همیتی وه اته پارسی شاعر بیئه. ونه دیوان 9000 بیت هسه. وه بتنستنه لودی دودمونۀ قبلی سامون ره دگردانه و شه تابری ره شمال هند دله ستیر هاکنه.[۱]
زندگونی
[دچیین]سکندر خان سلطون بهلولۀ دیِم ریکا بیئه، بهلول خان لودی لودی دودمونۀ آزنده بیئه کا شمال هندۀ سر هاجرا بیئه. سکندر خان دمالتر تخت هنیشتنه و اته خار سلطون شه حکومت وسه بَیه؛ وه تجارت ره شه سامون دله رواج دینگوئه و لودی دودمون سامون ره تا گوالیور و بیهار الار هاکردنه. 1503 میلادی / 1012 طبری، سکندر خان دسوره دنه آگرا شهر ره بنا هاکنن.
تکش بکش مان سینگَه تومار جا:
[دچیین]یهلول خان لودیۀ گدر مان سینگه تومار تخت هنیشتنه، سینگه تومار وسه فرم دنیه کا بهلول خان جا دپیجه انه سر بهلول ره 800000 تاکا هدائه. اینتا پیل بهلول دس بیئه هنتا سکندر خان 1000تبری دله سلطون بونه. 1011 طبری دله ماناسیها اپره الخی کسون کا سکندر خانۀ مخالف بیئنه ره شه پلی جا هدائه. همی سکندر خان وسه اولک بیه تا سکندر خان وره هاکنه و سینگه تومار قاشون ره انقلاب هاکنه و شه سامون ره الار هاکنه. سکندر خان الجه ره جار بزوئه و اول قاشون بکشیه دهولپور و 1020 طبری دله اوجه ره هیتنه. دهولپور حاکم بوریتنه پوالیور و پرس هیتنه. سکندر خان قاشون بکشیه گوالیور ولیکن چامبال هیلا یور هاکردن په، اته اِپیدمی ونه قاشون دله کار دکتنه و ونه وسه وه ناچار بیه اس هاکنه. سینگه تومار چم بیاردنه و شه ریکا ره سلمانه ئون جا رائی هاکردنه سکندر خان پلی. سکندر خان سلمانه ئون ره داهیتنه و اته پیمون وشون جا دوستنه و شه قاشون جا دگردنه دهلی و دهولپور ره سینگه تومار وسه پس هدائه؛ ونه دگش سینگه تومار دابو شون ره برسته سکندر خان پلی.
دمالتر (1023.ط دله) سکندر لودی أی قاشون بکشیه گوالیور؛ اول ماندرایال دز ره هیتنه و تا گوالیور شرق سر هاجرا بیه، دمالتر وه ماندرایال دز سرا ره چپو هاکردنه و قاصد بداشتنه قشون بکشه گوالیور کا أی اته اپیدمی پا هیتنه و وه ره زور هاکردنه اس هکانه و أی دگره دهلی.
دمالتر سکندر خان شه اردوگا ره ترنه شهر دله (آگره) بنا هاکردنه، چو گوالیور جا یر تر دیه. سکندر لودی اینکش جهاد جار بزوئه و قاشون هم بیاردنه و وره هاکردنه و دهولپور سر هاجرا بیه. 1024.ط دله سکندر خان گوالیور ره کوس هدائه و ونه سرا ره چپو هاکردنه ولیکن خله نیه کا ناتنستنه گوالیور درو بوره؛ سینگه تومار و شه سلات شون سَوَر هرسائنه و نشتنه وشون درو باون. همتی بگذشتنه تا تیساتمیری سکندر خان قاشون دله دکتنه، سکندر خان ناچار بیه شه قاشون ره پس هنشائه. سکندر خان شه قاشون جا دگرسنه آگره ولیکن راء په سینگه تومار وی هو هاکردنه و لمباره کسون ره بکوشتنه. سکندر خان ناتنستنه گوالیور ره هیره ولیکن دهولپور و ماندرایال ره بداشتنه.
0126.ط دله سکندرۀ قاشون اودیت نَگَر دز ره هیتنه و راء دکتنه ناروار. سکندر خان ناروار دز ئم هیتنه و اته سال اوجه بمونسنه. 1027.ط دله سکندر لودی نخشه بکشیه تا اینکش گوالیور ره هیره. ونه نخشه مک بی بیئه ولیکن وه ناخش بونه و ونه نخشه صورت نیتنه. هموگدر 1516 میلادی یا 1027 طبری دله راجا مان سینگه تومار میرنه. اته سول دمالتر (1028.ط / 1517.م) سکندر خان همو ناخشی وسه رفتگار بونه.
ونه علایق
[دچیین]سکندر لودی مدرسه و تحصیل پشوون بیئه همی بسته موسیقی و شاعری ونه گدر شه رنسانس ره بدیئنه. همتی هندی اشعارئم وشون مدرسه دله رسم هاکرد بیئنه. سکندر خان شه شاعر بیئه و ونه مستعار نوم گل رخی بیئه؛ سکندر خان موسیقی ره دوس بداشتنه.
ونه دین
[دچیین]چو سکندر خان مار هیندو بیئه وه تسنن اسلام قوانین ره ستیر هاکردنه تا دیرشون ره رج دنه اته خار مسلم هسه. وه هیندو معابد ره وران کردنه و برهمین شون کا اسلام ره حق ندنستنه ره اعدام کردنه. همتی نشتنه زناکون بورن قیرسانی و نشتنه راء پیمائی قاضی سالار مسعود (مسلم شهید) ره صورت هدن.