روژاوا: نسخه‌ئون ِفرق

ویکی‌پدیا، آزادِ دانشنومه، جه
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بند ۳: بند ۳:
[[پرونده:Rojava_february2014_2.png|260px|بندانگشتی|کوردی شهرون ِجائون، سوریه‌ی نقشه‌یِ سَر]]
[[پرونده:Rojava_february2014_2.png|260px|بندانگشتی|کوردی شهرون ِجائون، سوریه‌ی نقشه‌یِ سَر]]


'''سوریه کوردستون''' یا '''غربی کوردستون''' یا '''کوردستون ِغرب''' {{کوردی جه|Rojavayê Kurdistanê|رۆژاڤایێ کوردستانێ}} که کوردها وه ره خلاصتاً '''روژاوا''' هم گانّه، اتا [[کورد]]نشین منطقوئه که [[سوریه]]‌ی شمال‌شرقی و شمال دله دره و استانون [[حسکه]]، [[رقه]] و [[حلب]] ره شامل وونه.<ref>[http://modersmal.skolutveckling.se/nordkurdiska/kurdmap/pages/Geographic%20Distribution%20of%20Kurdish%20and%20other%20Iranic%20Languages_jpg_gif.htm]</ref> خله از [[کوردون]] هم گتِ شهرون [[حلب]] و [[دمشق]] دله زندگی کانّه. اقلیتون غیرعرب ۱۹٫۷٪ سوریه جمعیت (۲۱٬۷ میلیون) ره سازنّه که وشونِ ۱۸ درصد کوردون هستنه<ref>[http://kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=15290#Title=%0A%09%09%09%09%09%09%09%09%DA%86%D8%B4%D9%85%20%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%20%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7%20%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%20%D8%A8%D8%A7%20%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87%0A%09%09%09%09%09%09%09 خبرگزاری کرد پرس :: Kurdpress News Aganecy - چشم انداز روابط کردها با دولت در سوریه]</ref> ولی سوریه‌ی عربی حکومتون اینان ره حساب نکانّه <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html Syria — People and socity], ''[[CIA - The World Factbook]]'', Sep. 30, 2011. Retrieved in Oct. 8, 2011.</ref>
'''سوریه کوردستون''' یا '''غربی کوردستون''' یا '''کوردستون ِغرب''' {{کوردی جه|Rojavayê Kurdistanê|رۆژاڤایێ کوردستانێ}} که کوردها وه ره خلاصتاً '''روژاوا''' هم گانّه، اتا [[کورد]]نشین منطقوئه که [[سوریه]]‌ی شمال‌شرقی و شمال دله دره و استانون [[حسکه]]، [[رقه]] و [[حلب]] ره شامل وونه.<ref>[http://modersmal.skolutveckling.se/nordkurdiska/kurdmap/pages/Geographic%20Distribution%20of%20Kurdish%20and%20other%20Iranic%20Languages_jpg_gif.htm]</ref> خله از [[کوردون]] هم گتِ شهرون [[حلب]] و [[دمشق]] دله زندگی کانّه. اقلیتون غیرعرب ۱۹٫۷٪ سوریه جمعیت (۲۱٬۷ میلیون) ره سازنّه که وشونِ ۱۸ درصد کوردون هستنه<ref>[http://kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=15290#Title=%0A%09%09%09%09%09%09%09%09%DA%86%D8%B4%D9%85%20%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%20%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7%20%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%20%D8%A8%D8%A7%20%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87%0A%09%09%09%09%09%09%09 خبرگزاری کرد پرس :: Kurdpress News Aganecy - چشم انداز روابط کردها با دولت در سوریه]</ref> ولی سوریه‌ی عربی حکومتون اینان ره حساب نکاردنه. <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html Syria — People and socity], ''[[CIA - The World Factbook]]'', Sep. 30, 2011. Retrieved in Oct. 8, 2011.</ref>


== پیش از جنگ ==
قدرت بییتن [[حزب بعث]] که نظریات ضدقومیتی داشته جه، سوریه دله کوردون شه اجتماعی حقوق جه محروم بیینه و حتی وشون کشاورزی زمین‌ئون ره هم مصادره هاکردنه. خله از کوردون اسا شه ره سوریه دله عرب سِراق دنّه تا شه حقوق جه محروم نواشِن. <ref>[http://kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=15290#Title=%0A%09%09%09%09%09%09%09%09%DA%86%D8%B4%D9%85%20%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%20%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7%20%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%20%D8%A8%D8%A7%20%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87%0A%09%09%09%09%09%09%09], ''حسن هانی زاده، چشم انداز روابط کردها با دولت در سوریه. ۲۰۱۱ . Retrieved in Oct. ۱۸, ۲۰۱۱.</ref> کوردون وضعیت سوریه دله همه کشورون جه بدته هسته و وشون حتی حق کوردی گپ بزوئن و بنویشتن ره ندارنه. <ref>[http://www.amnestyusa.org/regions/middleeast/document.do?id=80256DD400782B8480256F63006435DB Countries | Amnesty International USA<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>، <ref>[http://hrw.org/reports/1996/Syria.htm Syria<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
قدرت بییتن [[حزب بعث]] که نظریات ضدقومیتی داشته جه، سوریه دله کوردون شه اجتماعی حقوق جه محروم بیینه و حتی وشون کشاورزی زمین‌ئون ره هم مصادره هاکردنه. خله از کوردون اسا شه ره سوریه دله عرب سِراق دنّه تا شه حقوق جه محروم نواشِن. <ref>[http://kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=15290#Title=%0A%09%09%09%09%09%09%09%09%DA%86%D8%B4%D9%85%20%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%20%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7%20%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%20%D8%A8%D8%A7%20%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87%0A%09%09%09%09%09%09%09], ''حسن هانی زاده، چشم انداز روابط کردها با دولت در سوریه. ۲۰۱۱ . Retrieved in Oct. ۱۸, ۲۰۱۱.</ref> کوردون وضعیت سوریه دله همه کشورون جه بدته هسته و وشون حتی حق کوردی گپ بزوئن و بنویشتن ره ندارنه. <ref>[http://www.amnestyusa.org/regions/middleeast/document.do?id=80256DD400782B8480256F63006435DB Countries | Amnesty International USA<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>، <ref>[http://hrw.org/reports/1996/Syria.htm Syria<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
<ref>[https://archive.is/20120530112641/hrw.org/english/docs/2005/01/13/syria9812.htm Essential Background: Overview of human rights issues in Syria (Human Rights Watch, 31-12-2004)<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
<ref>[https://archive.is/20120530112641/hrw.org/english/docs/2005/01/13/syria9812.htm Essential Background: Overview of human rights issues in Syria (Human Rights Watch, 31-12-2004)<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>

== جنگ گادِر ==
[[سوریه دله‌یی جنگ]] گادِر کوردها شه مناطق ره بدست بَییتنه. [[کوردستون کارگرون حزب]] اونجه اتی حزب بساته، [[دموکراتیک اتحاد حزب]] نومی، که این مناطق ره کنترل کانده و اتجور [[آنارشیست]]ی نظام بساتنه که عربون، ترکمون‌ها و آشوریون ره هم شامل وونه. این شه‌گردون مناطق نوم ره اول روژاوا و بعداً سوریه‌ی شمالی فدراسیون بنومستنه. این مردمون شه وسّه [[یگان مدافع خلق|ارتش]] دارنه و زنان هم این ارتش دله تونّه دَوون. شکست هدائن [[داعش]] باعث بیّه تموم دنیا جه این گروه وسّه داوطلب راهی بَوو و [[آمریکا]]یِ هوایی ائتلاف وشون ره تن بئه.


== پانویس ==
== پانویس ==

دچی‌یه‌ئونی که ‏۳ سپتامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۳۳ جا دکتنه

شِمه منظور شاید اینتا بی‌بائه: کوردستون (گجگجی بیری).
روژاوای ِپرچم: این پرچم جه سوریه‌ی ِدله‌یی جنگ دله کوردون کوردستون ِاصلی پرچم پَلی استفاده کانّه و وه ره روژاوای ِدولِت رسمی پرچم بِنومِسته.
کوردی شهرون ِجائون، سوریه‌ی نقشه‌یِ سَر

سوریه کوردستون یا غربی کوردستون یا کوردستون ِغرب (کوردی جه: Rojavayê Kurdistanê، رۆژاڤایێ کوردستانێ) که کوردها وه ره خلاصتاً روژاوا هم گانّه، اتا کوردنشین منطقوئه که سوریه‌ی شمال‌شرقی و شمال دله دره و استانون حسکه، رقه و حلب ره شامل وونه.[۱] خله از کوردون هم گتِ شهرون حلب و دمشق دله زندگی کانّه. اقلیتون غیرعرب ۱۹٫۷٪ سوریه جمعیت (۲۱٬۷ میلیون) ره سازنّه که وشونِ ۱۸ درصد کوردون هستنه[۲] ولی سوریه‌ی عربی حکومتون اینان ره حساب نکاردنه. [۳]

پیش از جنگ

قدرت بییتن حزب بعث که نظریات ضدقومیتی داشته جه، سوریه دله کوردون شه اجتماعی حقوق جه محروم بیینه و حتی وشون کشاورزی زمین‌ئون ره هم مصادره هاکردنه. خله از کوردون اسا شه ره سوریه دله عرب سِراق دنّه تا شه حقوق جه محروم نواشِن. [۴] کوردون وضعیت سوریه دله همه کشورون جه بدته هسته و وشون حتی حق کوردی گپ بزوئن و بنویشتن ره ندارنه. [۵]، [۶] [۷]

جنگ گادِر

سوریه دله‌یی جنگ گادِر کوردها شه مناطق ره بدست بَییتنه. کوردستون کارگرون حزب اونجه اتی حزب بساته، دموکراتیک اتحاد حزب نومی، که این مناطق ره کنترل کانده و اتجور آنارشیستی نظام بساتنه که عربون، ترکمون‌ها و آشوریون ره هم شامل وونه. این شه‌گردون مناطق نوم ره اول روژاوا و بعداً سوریه‌ی شمالی فدراسیون بنومستنه. این مردمون شه وسّه ارتش دارنه و زنان هم این ارتش دله تونّه دَوون. شکست هدائن داعش باعث بیّه تموم دنیا جه این گروه وسّه داوطلب راهی بَوو و آمریکایِ هوایی ائتلاف وشون ره تن بئه.

پانویس

منابع