قائم مقام فراهانی

قائم‌مقام فراهانی مقوم ایران نخست وزیر شخصی معلومات بزا-روز 1779 هزاوه (en) بمردن ۲۸ ژوئن ۱۸۳۵ یا ۱۸۳۵ ملیت ایران گپ‌بزن زوون فارسی پیشه‌ئون سیاستمدار خوشنویس (fa) شاعر

سید ابولقاسم حسینی مهرآبادی کا قائم مقام فراهانی وه ره اشناسنه،سیاسی مردی،شاعر،اَدب دون و 1213 جا تا 1214 خوری/خورشیدی صدراعظم بی یه.

ونه فلاش ئون واردات صادراته مارگیری هاکردن وسه، همشائیون ره کفری هاکردنه. اینون همشائیون انگلیسیون و روسون بی ینه. حاجی میرزا آقاسی و میرزا ابوالحسن خان ایلچی انگلیسیونه همباز بینه و وشون توریه هاکردنه تا قائم مقام ره بنه بزنن. سراخر محمدشاء دسوره هدائه تا قائم مقام ره بکوشن؛ قائم مقام نگارستان لِکّا دله بکوش بیه.

ونه جیوه

میرزا سید ابولقاسم قائم مقام فراهانی، میرزا عیسی قائم مقامه ریکا هسه و ونه مار، میرزا محمد حسین وفای فراهانیه دتر بی یه؛ میرزا وفای اَدب دون و زندیه دولته وزیر بی یه. قائم مقام تُوه لُوه همه نومدار بی ینه. وه وچه ئی گدر دله علوم ره شه پر جا یاد بیتنه و دمالتر وه شه پر همپا بوردنه تهرون. تهرون دله شه پر شاگردی ره کردنه و سیاسی علوم ره شه پر جا خار یاد بیتنه.

ونه سیاسی سالما

میرزا شه پره همپا بوردنه تبریز و اتکم عباس میرزائه دفتر کاتبی کردنه و وه ره نورد سفرون دله همپائی هاکردنه. ونه پر ادی کار ناکردنه و وه شه شازده ره پِهمِد هاکردنه. وه شه پره برنومه ره په بیتنه و عباس میرزا و فرانسویونه دستگیری جا اِرانه قاشون ره قاندواری هاکردنه. 1200 خوری سول دله، میرزا عیسی بمردنه و قائم مقام شه برابر جا پِره ماله رو مِرافه هاکردنه. ونه برار نوم میرزا موسی فراهانی بی یه. وشونه مرافه کاخ دله بوردنه و شاء وشونه میون قضاوت هاکردنه کا پِر مال کدیم برابر رسنه. حاج میرزا آقاسی میرزا موسی فراهانیه ور ره بیتنه اما سراخر فتحعلی شاء قائم مقام ره پِر مال هدائه. همیجه میرزا اقاسی و قائم مقام میون مرافه پا بیتنه. دمالتر فتحعلی شاء قائم مقام ره سید الوزرا لقب هدائه و شه کاخ دله را هدائه. قائم مقام زُماغ و سیرِخ بی یه. لمباره کش ئون ولیعهده جا ناهمرائی کردنه و دمالتر وه ره بندوم بزوئنه کا روسیه جا خفییانه دوس هسه. سراخر قائم مقام سه سول رائی بیه تبریز و اوجه شه سره دله زنونی بیه. سه سول دمالتر، اَی وه ره 1204 خوری دله وزارت نایب السلطنه بیشتنه.

اته نومه قائم مقامه جا.

1205 خوری دله، فتحعلی شاء بوردنه تبریز و اوجه اته ملیس بساتنه و گت مردیون و نومدارون و عشایر سِلارئون ره جم هاکردنه تا روسیه نورد راجب گپ بزنه. اینتا میلس دله میمانون همه رَه هدائنه کا روسیه نورد ره په بیرن؛ قائم مقام کا اِرانه وضع ره دونسنه، نورد په بیتن جا ضدیت هاکردنه؛ وه اونتا ملیس دله بائوته کا اِرانه قاشون نالاج هسه و ناتونه نورد ره په بیره. هموگدر اپره کسون ره اینتا گپ وسه غز بیتننه و قائم مقامه جا مرافه هاکردننه. اینتا بندون انّه دمال دار بیه کا اَی قائم مقام معزول بیه و خراسون رائی بیه. دمالتر اِران روسیه نورد ره بباتنه. روسی قاشون تا تبریز پش بوردنه. شاء قائم مقام ره خراسون جا بخاستنه و ونه جا مربونی هاکردنه و وه ره خون وس مَندِر وسه رائی هاکردنه تبریز. ونه مندر نوم تورکمانچای بی یه. قائم مقام خون وَس مندره رو جدیت داشتنه و بتونسته تزار ره عباس میرزا خانمونه پشوون هاکنه تا ونه شائی ره تضمین هاکنه.

تخت هنشائین و محمد شائه صدارت اعظمی

فتحعلی شاء 1213 آبان دله اصفهان دله بمردنه. اینتا خور آذربایجون دله برسیه و محمد شاء قصد هاکردنه کا بوره نیشتگا؛ قائم مقام دِ شائه برابرون جهانگیر میرزا و خسرو میرزا کا اردبیل کلا دله زنونی بی ینه ره ناوینا هاکردنه تا دمالتر تش راس ناکنن. 14 شعبان شاء و قائم مقام تهرون برسینه و محمد شاء شه تخت رو هنیشتنه.هموگدر قائم مقام صدر اعظم بیه.

قائم مقامه قیرسانی

توریه و وه ره بکوشتن

قائم مقامه صدارته توم پِرتوم دنیه، چو انگلیسیون ونه بدخا بینه؛ قائم مقام خاستنه تجارت خنه بساجه و اِرانه امتیازون ره انگلیسیونه جا بیره. جان کمبل ونه وسه توریه هاکردنه و میرزا ابولحسن خان ایلچی ره 1000 روپیه هدائه تا قائم مقام ره بنه بزنه. ابولحسن خان بوردنه شاعبدالعظیم مچد و اوجه هنیشتنه تا قائم مقامه وَته ویر ره مور بزنه. 1835.م دله شاء دسوره دنه قائم مقام ره نگارستان لکا دله زنونی هاکنن، دمالتر شاء دسوره دنه قائم مقام ره خف هاکنن و بکوشن. اتی قائم مقام فراهانی 1214 خوری لینگ تَه بوردنه. ونه تن ره بی غسل و کفن چال هاکردننه. وه شهر ری دله شاعبدالعظیم حرم دله چال بیه.

اَدب و دَب

قائم مقام پارسی نثر کا مبالغه دار و دپیته و مسجع بی یه ره دگردانییه. وه اته نوئی نثر بیاردنه کا ونه بفهمسن سَوِک تر هسه؛ دمالتر دیر کاتبون و میرزائون قائم مقامه په ونه تی نوشتننه. قائم مقام شعرئم دونستنه، ونه نمونه اته رساله ئون مجموعه بی یه کا وه ره قائم مقام منشآت اشناسمبی.

کتوب "خداوندگار لحن" نوئی نومه ئون درنه کا اسائی پدا هاکردننه. 1395 خوری دله چاپ بینه.

همیتی وه خجیر بنویشتن دله ئم دس داشتنه؛ وه بشکست نستعلیق ره سوک تر و بخوندنی تر هاکردنه.

یادمونی

قائم مقامه راسّه، بلن ترین راسه اراک دله دره. همیتی انقلابه دمالتر شاء عباس راسه نوم ره دگش هاکردننه و اسا قائم مقام راسه هسه.