کیوس گوران: نسخهئون ِفرق
جز Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q3249728 (translate me) |
وپ:مکب تصمیم په: خوننده←خونشکَر |
||
بند ۵: | بند ۵: | ||
| توضیح تصویر = تصویر کیوس گوران |
| توضیح تصویر = تصویر کیوس گوران |
||
| نام اصلی = کیوس گوران اوریمی |
| نام اصلی = کیوس گوران اوریمی |
||
| زمینه فعالیت = شاعر، |
| زمینه فعالیت = شاعر، خونشکَر، نویسنده و روزنومهنویس |
||
| ملیت = {{پرچم ایران}} ایرانی |
| ملیت = {{پرچم ایران}} ایرانی |
||
| تاریخ تولد = ۷ خرداد ۱۳۱۷ هجری شمسی |
| تاریخ تولد = ۷ خرداد ۱۳۱۷ هجری شمسی |
||
بند ۱۵: | بند ۱۵: | ||
| نام دیگر = کیوز |
| نام دیگر = کیوز |
||
|لقب = ملداش، همولایتی |
|لقب = ملداش، همولایتی |
||
| پیشه = |
| پیشه = شاعر، نویسنده و روزنومهنویس |
||
| سالهای نویسندگی = ۱۳۴۰ جه تا [[اسا]] |
| سالهای نویسندگی = ۱۳۴۰ جه تا [[اسا]] |
||
|سبک نوشتاری = قصیده، غزل، دوبیتی، مثنوی، نیمایی و امیری به [[مازرونی]] |
|سبک نوشتاری = قصیده، غزل، دوبیتی، مثنوی، نیمایی و امیری به [[مازرونی]] |
||
بند ۲۴: | بند ۲۴: | ||
}} |
}} |
||
'''کیوس گوران اوریمی''' که '''کیوس''' یا '''کیوز''' نوم جه هم معروف بیّه (بزائه ۷ خرداد ۱۳۱۷ هجری خورشیدی برابر ۲۸ می ۱۹۳۸ میلادی جه - [[سوادکوه]] [[اوریم]]، [[مازرون]] دله) اتا [[مازرونی]] شاعر، |
'''کیوس گوران اوریمی''' که '''کیوس''' یا '''کیوز''' نوم جه هم معروف بیّه (بزائه ۷ خرداد ۱۳۱۷ هجری خورشیدی برابر ۲۸ می ۱۹۳۸ میلادی جه - [[سوادکوه]] [[اوریم]]، [[مازرون]] دله) اتا [[مازرونی]] شاعر، خونشکَر، نویسنده و روزنومهنویس هسته. وه مازرونی اجتماعی و انتقادی شعر ِپایهگذار، اَمه عصرِ دله هسه.<ref name="mazennume1"> {{یادکرد وب|نشانی=http://www.mazandnume.com/?PNID=V10524|عنوان=چل سال عاشقی|زبان=فارسی و تبری|ناشر=مازندنومه|تاریخ بازدید=۱۳۸۹/۳/۸}}</ref> کیوس اتا خانوادهی دله دنیا بمو که ونه پییر نوم''میرزداش'' بییه و [[پهلوی|پهلوی حکومت]] مخالفون جه بییه که اون گادر [[مازرون]] دله دَیینه و کیوس گوران وَچهگی گادِر، ونه پییر [[سیاسی زندونی]] بیّه.<ref name="mazennume3">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mazandnume.com/?PNID=V681|عنوان=تا نفس دارمه، ته وسه زمبه دم|زبان=فارسی|ناشر=مازندنومه|تاریخ بازدید=۱۳۸۹/۳/۸}}</ref> |
||
وه راهنمایی و دبیرستون |
وه راهنمایی و دبیرستون ِاولیه تحصیلات ره مازرون دله بگذرنییه و بعد بورده [[تهرون]] و پزشکی مدرک بَیتن وسّه تبریز دله امتحان هدائه که مردود اعلام بیّه. اَی شه درس ره دمباله هدائه که تحصیل دَم ره ونه وسّه بَییتنه و بائوتنه که ۱۰سال نَنشنه که ایران دله درس بخونده. همین وسه [[هلند]] راه ره پیش بَییته ولی اتی توم بئی په اعلام بیّه که علومِ وزارت اون هلندی دانشگاهِ مدرک ره هم قبول نکانده. کیوس گوران هم وردگردسته ایران.<ref name="mazennume3" /> |
||
مطبوعاتی کار ره |
مطبوعاتی کار ره بورسِ اقتصادی روزنومه جه، [[تهران]] دله شروع هاکرده و بعد تهرون جورنالِ روزنومه، که اطلاعاتِ موسسهیِ انگلیسی روزنومه بییه، دله بورده. <ref name="bn">{{یادکرد وب|نشانی=http://bashgah.net/fa/content/print_version/7967|زبان=فارسی|عنوان=اشتهای پایان ناپذیر|ناشر=باشگاه اندیشه}}</ref> اتی توم بئی په ''محرمعلی خان'' ([[محمدرضاشاه|پهلوی دوم]] گدر خـَوِرون ِسانسورچی) ونه بنویشتهئونِ انتشار جلو ره بَئیته، وه اِت گادر مجبور بَئییه [[ترک تحصیل]] هاکنه و ونه کار باعث بیّه که کشورِ جنوبی مناطق دله دَواشه.<ref name="dw">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.dw-world.de/dw/article/0,,4639161,00.html|عنوان=کیوس گوران: شعر من همهاش فریاد است|زبان=فارسی|نویسنده=داود خدابخش|نویسندگان دیگر=رضا نیکجو|ناشر=[[دویچه وله]]|تاریخ=۲۰۰۹/۹/۵}}</ref> |
||
وه اسا [[مازرونی]] و [[فارسی]] زوونون ره شعر گانه<ref name="dw" /> و تا اسا چارتا آلبوم «[[مازرون۱|مازرون]]»، «[[مازرون۲|مازرون۲]]»، «[[چل سال عاشقی]]» و «[[پس ته کویی؟]]» اسمون جه بازار دله |
وه اسا [[مازرونی]] و [[فارسی]] زوونون ره شعر گانه<ref name="dw" /> و تا اسا چارتا آلبوم «[[مازرون۱|مازرون]]»، «[[مازرون۲|مازرون۲]]»، «[[چل سال عاشقی]]» و «[[پس ته کویی؟]]» اسمون جه بازار دله تَنِک هاکرده.<ref name="mehrava">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mehrava.com/index.php?option=com_artists&task=view&id=37&Itemid=66|زبان=فارسی|عنوان=کاستئون کیوس گوران|ناشر=مهرآوا}}</ref> |
||
کیوس گوران شعر |
کیوس گوران شعر بائوتِن همراه، مطبوعاتی همکاری ره جدیتر [[تبرستون]] محلی نشریات جه ادامه هدائه و اتی هفتهنومهئون سرمقاله ره نوشته.<ref name="dw" /> وه گوش-مغزی بیماری بَئیته و همین وسه [[غول]] بیّه و اسا لبخوونی کومک جه بقیه جه ارتباط دانّه.<ref name="dw" /> <ref name="mazennume3" /> |
||
== زندگی == |
== زندگی == |
||
=== وچهگی و تحصیلات === |
=== وچهگی و تحصیلات === |
||
کیوس گوران اوریمی |
کیوس گوران اوریمی روز ۷ خرداد ۱۳۱۷ شمسی هجری برابر ۲۸ می ۱۹۳۸ میلادی [[سوادکوه]]ِ [[اوریم]] دله دنیا بموئه. ونه نوم، ''کیوس''، اتا [[مازرونی|تبری]] اسم هسته که [[قباد]] ِریکا، [[ساسانیون|ساسانیشاه]]، اسم جه بَئیته بیّه<ref name="dw" /> که [[باوندیون|تبرستون باوندیون سلسله]] سرسلسله جه هسته.<ref>مازرون و استرآباد، [[رابینو|هاسنت لویی رابینو]]، ترجمهٔ [[وحید مازرونی]]، انتشارات علمی و فرنگی، صفحهٔ ۲۰۲</ref> ''گوران'' (ونه فامیلی) هم ''گبران'' کلمه جه بَیته بیّه که زمون ِبگذشتی په گوران جه تغییر پیدا هاکرده. گبران ِمعنی [[زرتشتی|زرتشتیون]] هسته. گوران ِمردِم زرتشتیونی هستنه که ایران ِمردم ِدین تغییر هاکرده په، هنتا تغییر دین ندانه و [[اسلام]] ره قبول نَکاردنه. |
||
وه شه نسب و |
وه شه نسب و فامیلینوم خَوِری گاته که: |
||
{{نقل قول|شه فامیلی جه |
{{نقل قول|شه فامیلی جه هَمَنده شَر دومبه که وشون اتا گتِ طایفه هستنه و [[کوردستون]] و [[لرستون]] و [[اصفهان]] دله دَکلِستونه و گویا [[بهرام گور]] ِزک-و-زا جه هستنه که تبعید بَیینه و اسا اینجه و اونجه دَرنه. ایضاً کوردستون دله اتی فرقهیِ نوم هم هسته. |
||
مه مار |
مه مار ''پریدخت اَرفهکوه'' بییه و ونه نسب شه گادِر امیر، [[امیرمؤید سوادکوهی]]، جه رسییه. [و وه هم اتی [[باوندیون]] [[ساسانیون|ِساسانیتبار]] جه بییه.] |
||
اما ونه عمر سه دهه ره نرسییه که پنجمین |
اما ونه عمر سه دهه ره نرسییه که پنجمین وَچه بزائن گِدِر، بمرده... و مه ره که ونه گتِ وَچه بیمه ره دَه سالگی گادِر داغدار هاکرده. مه مارِ بَمردن، مه ره کوی و کوچهیِ شونگکَر هاکرده و ونه درد وسّه هسته که هَنتا مه دلِ رُباب دائمالنغموئه.<ref name="CESME">{{یادکرد|نویسنده=مجلهٔ چشمهٔ توسعه|مقاله=گفتگو با استاد کیوس گوران اوریمی|نشریه=چشمهٔ توسعه|شهر=ساری|صفحه=۳و۴|تاریخ=۱۴تیر ۱۳۹۰}}</ref>}} |
||
اوائل وچهگی ونه پییر که «''میرزداش''» نوم داشته و [[ممدرضاشاء|پهلوی دوم]] حکومتی مخالفون جه بییه، بعنوان سیاسی زندونی محبوس بیّه.<ref name="mazennume3" /> |
|||
وه شه پییر |
وه شه پییر خَوِری هم اینتی گانه که: |
||
{{نقل قول|هر گادِر |
{{نقل قول|هر گادِر اِمونه که اَمه پییر، میرزداش، ره بَوِرن، اِما بِرمه کاردمی و شونگ و شیدا کاردمی. بقول مه پییر همونگادِر جه امه سیاسی مبارزات شروع بیّه. هیچزمون نتونسمی سیستم جا کنار بِئیم. مه ره وَردنه ژاندامری پاسگاه و مه چـِش پَلی جه پییر ره شلاق زونه.<ref name="mazennume3" />}} |
||
وه وچگی دله [[حاجیکلا]] دله دَیییه. این روستا که |
وه وچگی دله [[حاجیکلا]] دله دَیییه. این روستا که تِلار ِروخنهیِ غربی حاشیه دله قرار داشته، مدرسهدار نَیییه و همینسه وه ابتدایی تحصیلات ره [[کفشگرکلا|کفشگرکلایِ مَله]] دله شروع هاکرده. سال پنجم ابتدایی، درس ادامه هدائن وسّه بورده شاهی ''(= [[قائم شهر]])'' و بتونسته شه دیپلم ره طبیعی رشته دله بَیره. وه خاسته پزشکی رشته دله درس بخونده پس بورده تهران و مقدمات ره امتحان شرکت هاکردن وسّه فراهم هاکرده. چن نفر رفیقون جا [[تبریز]] ِعازم بیّه تا این شهر پزشکی امتحان دله شرکت هاکنه. وه این امتحان دله موفق نیّه و کیوس ره درحالی که قبولی نمره داشته، مردود هاکردنه.<ref name="mazennume3" /> کیوس هم پیگیری هاکرده و بخاسته که وه ره قبول بَییئون ِفهرست دله بَنویسِن ولی وه ره بائوتنه که «''بلشویکون وچون نَونه پزشکی بخوندن''». سال ۱۳۳۹ علومِ دانشکدهیِ رئیس جا گپ زوئه که وقتی وه ره ونگ هاکرده دانشکدهیِ رئیس فِرار هاکرده و بعدتر وه ره بائوتنه که ده سال حق درس بخوندستن ندانّه؛ چون خاسته وه ره [[ترور]] هاکنه.<ref name="mazennume3" /> |
||
=== |
=== پهلوی گادِر، تهران دله === |
||
وه که نتونسته پزشکی رشته ره دمبال هاده، [[تهران]] ره وردگرسته و مطبوعاتی کار ره ''' |
وه که نتونسته پزشکی رشته ره دمبال هاده، [[تهران]] ره وردگرسته و مطبوعاتی کار ره '''بورسِ اقتصادی روزنومه''' جه سال ۱۳۴۰ تهرون دله شروع هاکرده.<ref name="mazennume2">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mazandnume.com/?PNID=V10952|عنوان=بخون بخون، ته همزوون منمه، من|زبان=فارسی|ناشر=مازندنومه|تاریخ بازدید=۱۳۸۹/۳/۸}}</ref> |
||
اتدَفه کیوس گوران اتا مصاحبه بَییتِن وسّه بورده «کار ِبانک» دله و اونجه، ''بانک عمومی روابط'' ِمسئولیت [[قاسم لاربن]] جا بییه. لاربن وه ره بائوته که بورس روزنومه ره وِل هاکنه و بوره [[اطلاعات]] دله.<ref name="mazennume3" /> وه بعدته [[اطلاعات|تهرونِ جورنالِ روزنومه (اِسایی اطلاعات)]] دله بورده و اتی توم بخاسته که بتونه اطلاعات هفتهنومهٔ دله هم بنویسه ولی ''محرمعلی خان''، که اون زمون خـَوِرون ِسانسورچی بییه، نییشته که وه شه کار ره هاکنه.<ref name="dw" /> وه اواسط دهه ۱۳۴۰ه.ش. بعنوان [[ئو|ئوی منابع هیدرولوژی]] کارشناس [[لرستون]] دله بورده.<ref name="mazennume2" /> سال ۱۳۴۱ ه.ش. بورده [[اهواز]] و دکتر پیراسته سفارش جا، [[خوزستان اوستان]] دله ئو-و-خاک اداره میون مشغول کار بیّه و ونه کار مطالعه، روخنهئون ِرژیم سَره، بییه.<ref name="mazennume3" /> |
|||
وه همین ایام اتا هلند |
وه همین ایام اتا هلند دانشگاهون دله بورده تا اونجه جه مدرک بَیره و بئه<ref name="mazennume3" /> ولی مبارزاتی سابقه سر که ونه پییر داشته، خارجی امور ِوزارت وه ره اعلام هاکرده که ونه مدرک، علومِ وزارت ِقبولی نوانه. این زمون دانشکده وه ره بائوته که فقط اگه قبول هاکنه تابعیت [[بولیوی]] یا [[مصر]] ره بَییره و شه زندگی ره [[هلند]] دله ادامه هاده، بتونده شه تحصیلات ره ادامه هاده. همینسه وه شه درس ره نصفه-نیمه بییشته و وردگرسته [[ایران]].<ref name="CESME" /> <ref name="mazennume3" /> |
||
=== اسلامی انقلاب |
=== اسلامی انقلاب په و هنری فعالیت === |
||
[[پرونده:Guran.ciyos1.JPG|170px|چپ|بندانگشتی|اتا |
[[پرونده:Guran.ciyos1.JPG|170px|چپ|بندانگشتی|اتا عکس کیوس گوران جه]] |
||
وه |
وه شه مشکلات سر، که نویسندگی و مطبوعات دله داشته، تصمیم بَیته شه شعرون ره صوتی کاست دسوری و شه صدا جه منتشر هاکنه. وه آخرسر سال ۱۳۷۸ ه.ش. بتونسته کاستی [[مازرون۱|مازرون]] اسم جا مازرون فرهنگخنهیِ انتشاراتِ کومِک جه پخش هاکنه. <ref name="mazennume1" /> <ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mehrava.com/index.php?option=com_products&task=view&id=21|عنوان=شناسنامهٔ اینترنتی مازرون۱|ناشر=مهرآوا|تاریخ بازدید=۱۳ژوئیه ۲۰۱۱}}</ref> ۴سال بعد هم مازرون۲ ره تَنِک هاکرده.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mehrava.com/index.php?option=com_products&task=view&id=22|عنوان=شناسنامهٔ اینترنتی مازرون۲|ناشر=مهرآوا|تاریخ بازدید=۱۳ژوئیه ۲۰۱۱}}</ref> که زیاد ونه جا استقبال نیه.<ref name="mazennume1" /> |
||
اسفند سال۱۳۵۶ گوش مریضی |
اسفند سال۱۳۵۶ گوش مریضی بَیته. وه ابتدا [[ساری]] دکترون ره مراجعه هاکرده. گوش-مغزی ِنادرِ بیماریِ تشخیص ''(به انگلیسی: Meniere)'' هدائه بیّه و وه بورده تهران، اما اونجه هم بائوتنه که اینتا مریضی معالجهای ندانّه. ماه بعد [[بریتانیا]]یِ عازم بیّه. اونجه هم ایرانی دکترون تشخصی ره تائید هاکردنه. اتا بریتانیایی دکترون جا وه ره باته که اینتا بیماری ره بنشنه تحت کنترل بَئیتن و لازم هسته که حداقل سه ماه [[لندن]] دله دَواشه. ولی وه قبول نکارده و [[ایران]] دله وردگرسته. اما تشدید وضع دَوَرانی وحشتناک سرگجهئون جه منتهی بیّه، نهایتاً کیوس گوران [[تهران]] دله گوشِ جراحی ره رضایت هدائه و شه راستوَری گوش ره اینتی بیّه که کاملأ غول هاکرده تا نتیجتاً سرگجهئون وه ره ول هاکنن. اتا سال نیّه که چپی گوش هم همین مریضی ره دچار بیّه و ونه سفر [[اروپا]] و حتا [[امریکا]] ره اتا کامل نتیجه نداشته. وه در حال خار بیّن بییه که عصبی فشارون سَره، شه شنوایی ره کاملا از دست هدائه و غول بیّه.<ref name="CESME" /> |
||
این زمون |
این زمون بصورت نامرتب اتی مازرونِ محلی نشریات دله '''مازرونِ پیام'''، '''شمالِ نهضت''' و '''کایر''' و '''مستضعفونِ پیام''' و '''تاریخِ زنگ''' دسوری دله مقالاتی نویشته و اِتی گدر اشعاری ره این نشریات دله پخش کارده.<ref name="mazennume3" /> <ref name="mazennume2" /> آخرسری اسفند سال ۱۳۸۸ اتا دیگه کاست '''[[چل سال عاشقی]]''' نوم جا ره، توسط '''مهرآوای انتشارات''، پخش هاکرده. این بار سیدی دیسکون دله کیوس ِصدا جه شعرون کتابچه و فارسی ترجمه جا همراه بینه.<ref name="mazennume1" /> سال ۱۳۹۱ هم اتا آلبوم ره '''[[پس ته کویی؟]]''' عنوان جه بازار دله دَرهاکرده.<ref name="pa">{{وب منبع|لینک=http://www.mehrava.com/index.php?option=com_content&task=view&id=643&Itemid=77|عنوان=پس ته کویی منتشر بیییه.|ناشر=مهرآوا|هارشائن تاریخ=۱۳ژوئیه ۲۰۱۱}}</ref> |
||
=== کیوس گوران خانواده === |
=== کیوس گوران خانواده === |
دچییهئونی که ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۱:۲۲ جا دکتنه
کیوس گوران
|
کیوس گوران اوریمی که کیوس یا کیوز نوم جه هم معروف بیّه (بزائه ۷ خرداد ۱۳۱۷ هجری خورشیدی برابر ۲۸ می ۱۹۳۸ میلادی جه - سوادکوه اوریم، مازرون دله) اتا مازرونی شاعر، خونشکَر، نویسنده و روزنومهنویس هسته. وه مازرونی اجتماعی و انتقادی شعر ِپایهگذار، اَمه عصرِ دله هسه.[۱] کیوس اتا خانوادهی دله دنیا بمو که ونه پییر نوممیرزداش بییه و پهلوی حکومت مخالفون جه بییه که اون گادر مازرون دله دَیینه و کیوس گوران وَچهگی گادِر، ونه پییر سیاسی زندونی بیّه.[۲]
وه راهنمایی و دبیرستون ِاولیه تحصیلات ره مازرون دله بگذرنییه و بعد بورده تهرون و پزشکی مدرک بَیتن وسّه تبریز دله امتحان هدائه که مردود اعلام بیّه. اَی شه درس ره دمباله هدائه که تحصیل دَم ره ونه وسّه بَییتنه و بائوتنه که ۱۰سال نَنشنه که ایران دله درس بخونده. همین وسه هلند راه ره پیش بَییته ولی اتی توم بئی په اعلام بیّه که علومِ وزارت اون هلندی دانشگاهِ مدرک ره هم قبول نکانده. کیوس گوران هم وردگردسته ایران.[۲]
مطبوعاتی کار ره بورسِ اقتصادی روزنومه جه، تهران دله شروع هاکرده و بعد تهرون جورنالِ روزنومه، که اطلاعاتِ موسسهیِ انگلیسی روزنومه بییه، دله بورده. [۳] اتی توم بئی په محرمعلی خان (پهلوی دوم گدر خـَوِرون ِسانسورچی) ونه بنویشتهئونِ انتشار جلو ره بَئیته، وه اِت گادر مجبور بَئییه ترک تحصیل هاکنه و ونه کار باعث بیّه که کشورِ جنوبی مناطق دله دَواشه.[۴]
وه اسا مازرونی و فارسی زوونون ره شعر گانه[۴] و تا اسا چارتا آلبوم «مازرون»، «مازرون۲»، «چل سال عاشقی» و «پس ته کویی؟» اسمون جه بازار دله تَنِک هاکرده.[۵]
کیوس گوران شعر بائوتِن همراه، مطبوعاتی همکاری ره جدیتر تبرستون محلی نشریات جه ادامه هدائه و اتی هفتهنومهئون سرمقاله ره نوشته.[۴] وه گوش-مغزی بیماری بَئیته و همین وسه غول بیّه و اسا لبخوونی کومک جه بقیه جه ارتباط دانّه.[۴] [۲]
زندگی
وچهگی و تحصیلات
کیوس گوران اوریمی روز ۷ خرداد ۱۳۱۷ شمسی هجری برابر ۲۸ می ۱۹۳۸ میلادی سوادکوهِ اوریم دله دنیا بموئه. ونه نوم، کیوس، اتا تبری اسم هسته که قباد ِریکا، ساسانیشاه، اسم جه بَئیته بیّه[۴] که تبرستون باوندیون سلسله سرسلسله جه هسته.[۶] گوران (ونه فامیلی) هم گبران کلمه جه بَیته بیّه که زمون ِبگذشتی په گوران جه تغییر پیدا هاکرده. گبران ِمعنی زرتشتیون هسته. گوران ِمردِم زرتشتیونی هستنه که ایران ِمردم ِدین تغییر هاکرده په، هنتا تغییر دین ندانه و اسلام ره قبول نَکاردنه.
وه شه نسب و فامیلینوم خَوِری گاته که:
« | شه فامیلی جه هَمَنده شَر دومبه که وشون اتا گتِ طایفه هستنه و کوردستون و لرستون و اصفهان دله دَکلِستونه و گویا بهرام گور ِزک-و-زا جه هستنه که تبعید بَیینه و اسا اینجه و اونجه دَرنه. ایضاً کوردستون دله اتی فرقهیِ نوم هم هسته.
مه مار پریدخت اَرفهکوه بییه و ونه نسب شه گادِر امیر، امیرمؤید سوادکوهی، جه رسییه. [و وه هم اتی باوندیون ِساسانیتبار جه بییه.] اما ونه عمر سه دهه ره نرسییه که پنجمین وَچه بزائن گِدِر، بمرده... و مه ره که ونه گتِ وَچه بیمه ره دَه سالگی گادِر داغدار هاکرده. مه مارِ بَمردن، مه ره کوی و کوچهیِ شونگکَر هاکرده و ونه درد وسّه هسته که هَنتا مه دلِ رُباب دائمالنغموئه.[۷] |
» |
اوائل وچهگی ونه پییر که «میرزداش» نوم داشته و پهلوی دوم حکومتی مخالفون جه بییه، بعنوان سیاسی زندونی محبوس بیّه.[۲]
وه شه پییر خَوِری هم اینتی گانه که:
« | هر گادِر اِمونه که اَمه پییر، میرزداش، ره بَوِرن، اِما بِرمه کاردمی و شونگ و شیدا کاردمی. بقول مه پییر همونگادِر جه امه سیاسی مبارزات شروع بیّه. هیچزمون نتونسمی سیستم جا کنار بِئیم. مه ره وَردنه ژاندامری پاسگاه و مه چـِش پَلی جه پییر ره شلاق زونه.[۲] | » |
وه وچگی دله حاجیکلا دله دَیییه. این روستا که تِلار ِروخنهیِ غربی حاشیه دله قرار داشته، مدرسهدار نَیییه و همینسه وه ابتدایی تحصیلات ره کفشگرکلایِ مَله دله شروع هاکرده. سال پنجم ابتدایی، درس ادامه هدائن وسّه بورده شاهی (= قائم شهر) و بتونسته شه دیپلم ره طبیعی رشته دله بَیره. وه خاسته پزشکی رشته دله درس بخونده پس بورده تهران و مقدمات ره امتحان شرکت هاکردن وسّه فراهم هاکرده. چن نفر رفیقون جا تبریز ِعازم بیّه تا این شهر پزشکی امتحان دله شرکت هاکنه. وه این امتحان دله موفق نیّه و کیوس ره درحالی که قبولی نمره داشته، مردود هاکردنه.[۲] کیوس هم پیگیری هاکرده و بخاسته که وه ره قبول بَییئون ِفهرست دله بَنویسِن ولی وه ره بائوتنه که «بلشویکون وچون نَونه پزشکی بخوندن». سال ۱۳۳۹ علومِ دانشکدهیِ رئیس جا گپ زوئه که وقتی وه ره ونگ هاکرده دانشکدهیِ رئیس فِرار هاکرده و بعدتر وه ره بائوتنه که ده سال حق درس بخوندستن ندانّه؛ چون خاسته وه ره ترور هاکنه.[۲]
پهلوی گادِر، تهران دله
وه که نتونسته پزشکی رشته ره دمبال هاده، تهران ره وردگرسته و مطبوعاتی کار ره بورسِ اقتصادی روزنومه جه سال ۱۳۴۰ تهرون دله شروع هاکرده.[۸]
اتدَفه کیوس گوران اتا مصاحبه بَییتِن وسّه بورده «کار ِبانک» دله و اونجه، بانک عمومی روابط ِمسئولیت قاسم لاربن جا بییه. لاربن وه ره بائوته که بورس روزنومه ره وِل هاکنه و بوره اطلاعات دله.[۲] وه بعدته تهرونِ جورنالِ روزنومه (اِسایی اطلاعات) دله بورده و اتی توم بخاسته که بتونه اطلاعات هفتهنومهٔ دله هم بنویسه ولی محرمعلی خان، که اون زمون خـَوِرون ِسانسورچی بییه، نییشته که وه شه کار ره هاکنه.[۴] وه اواسط دهه ۱۳۴۰ه.ش. بعنوان ئوی منابع هیدرولوژی کارشناس لرستون دله بورده.[۸] سال ۱۳۴۱ ه.ش. بورده اهواز و دکتر پیراسته سفارش جا، خوزستان اوستان دله ئو-و-خاک اداره میون مشغول کار بیّه و ونه کار مطالعه، روخنهئون ِرژیم سَره، بییه.[۲]
وه همین ایام اتا هلند دانشگاهون دله بورده تا اونجه جه مدرک بَیره و بئه[۲] ولی مبارزاتی سابقه سر که ونه پییر داشته، خارجی امور ِوزارت وه ره اعلام هاکرده که ونه مدرک، علومِ وزارت ِقبولی نوانه. این زمون دانشکده وه ره بائوته که فقط اگه قبول هاکنه تابعیت بولیوی یا مصر ره بَییره و شه زندگی ره هلند دله ادامه هاده، بتونده شه تحصیلات ره ادامه هاده. همینسه وه شه درس ره نصفه-نیمه بییشته و وردگرسته ایران.[۷] [۲]
اسلامی انقلاب په و هنری فعالیت
وه شه مشکلات سر، که نویسندگی و مطبوعات دله داشته، تصمیم بَیته شه شعرون ره صوتی کاست دسوری و شه صدا جه منتشر هاکنه. وه آخرسر سال ۱۳۷۸ ه.ش. بتونسته کاستی مازرون اسم جا مازرون فرهنگخنهیِ انتشاراتِ کومِک جه پخش هاکنه. [۱] [۹] ۴سال بعد هم مازرون۲ ره تَنِک هاکرده.[۱۰] که زیاد ونه جا استقبال نیه.[۱]
اسفند سال۱۳۵۶ گوش مریضی بَیته. وه ابتدا ساری دکترون ره مراجعه هاکرده. گوش-مغزی ِنادرِ بیماریِ تشخیص (به انگلیسی: Meniere) هدائه بیّه و وه بورده تهران، اما اونجه هم بائوتنه که اینتا مریضی معالجهای ندانّه. ماه بعد بریتانیایِ عازم بیّه. اونجه هم ایرانی دکترون تشخصی ره تائید هاکردنه. اتا بریتانیایی دکترون جا وه ره باته که اینتا بیماری ره بنشنه تحت کنترل بَئیتن و لازم هسته که حداقل سه ماه لندن دله دَواشه. ولی وه قبول نکارده و ایران دله وردگرسته. اما تشدید وضع دَوَرانی وحشتناک سرگجهئون جه منتهی بیّه، نهایتاً کیوس گوران تهران دله گوشِ جراحی ره رضایت هدائه و شه راستوَری گوش ره اینتی بیّه که کاملأ غول هاکرده تا نتیجتاً سرگجهئون وه ره ول هاکنن. اتا سال نیّه که چپی گوش هم همین مریضی ره دچار بیّه و ونه سفر اروپا و حتا امریکا ره اتا کامل نتیجه نداشته. وه در حال خار بیّن بییه که عصبی فشارون سَره، شه شنوایی ره کاملا از دست هدائه و غول بیّه.[۷]
این زمون بصورت نامرتب اتی مازرونِ محلی نشریات دله مازرونِ پیام'، شمالِ نهضت و کایر و مستضعفونِ پیام و تاریخِ زنگ دسوری دله مقالاتی نویشته و اِتی گدر اشعاری ره این نشریات دله پخش کارده.[۲] [۸] آخرسری اسفند سال ۱۳۸۸ اتا دیگه کاست چل سال عاشقی نوم جا ره، توسط مهرآوای انتشارات، پخش هاکرده. این بار سیدی دیسکون دله کیوس ِصدا جه شعرون کتابچه و فارسی ترجمه جا همراه بینه.[۱] سال ۱۳۹۱ هم اتا آلبوم ره پس ته کویی؟ عنوان جه بازار دله دَرهاکرده.[۱۱]
کیوس گوران خانواده
کیوس گوران سال۱۳۳۹ اتا شه رفیقون جا ایران و آمریکای انجمن دله دله انگلیسی زوون مرور و مطالعه ره تنهدا و هفتهای ره به عنوان مهمون وشون سره دله بموندسته، اون هفته دله اتا سیو چادری زنا بموئه اون سره دله که شه مردی داغ بدی بییه و کیوس جه بخاسته بوره وشون سره دله و ونه وچون ره انگلیسی درس هاده. وه همینتی که اونان ره انگلیسی درس دائه، اون خانوادهی اتا وچون جا عاشق اتا ونه کیجائون جا، بیّه که لیلا اسم داشته و ونجه بخاسته که همدیگه جه ازدواج هاکنن. به رغم دِسو خانوادهی مخالفتون، این دِتا تاریخ ۱۶اسفند ۱۳۴۲ دله ازدواج هاکردنه.[۷] اسا این زادواج حاصل دِتا کیجا بیّه که اتای وشون اروپای دله دره. [۲]
آثار
کیوس گوران دِتا مازرونی و فارسی زوونون ره شعر گانه[۴]؛ ولی دوس ندانّه که ونه فارسی شعرون انتشار پیدا هاکنن.[۸] ونه مازرونی شعرون تااسا سهتا آلبوم دله منتشر بَینه. کیوس شعرون ویشتر غزل، قصیده، مثنوی، نیمایی و دِبیتی قالبون درون هستنه. وه شه معروف بیّن دلیل ره شه آثار ره تنوع دونده که شعری سبک دله هدائه. ونه اشعار خله دیگه شعرون تبری جا بانشاطتر هستنه چون وه تلاش هاکرده تا جای «شِکوه» و «ناله» موزون و ترانهوار شعرون جه کار بزنه.[۴]
انگیزه
مغولون حمله نئی په، تبری زوون ِادبیات خله پربارتر بییه و همینسه شعری قالبون زیادی جه استفاده بییه و حتا گاه اتی شعرا اتا جدید سبک شه شعر وسّه درس کاردنه. ولی با مغولون حمله جا تبرستون ره و اسپهبدیه چله باوندیون نابودی، شعرا شعر باتِن انگیزه ره از دس هدانه و اغلب کتبی که کتابخنهئون دله وجود داشته ره مغولون تش بزونه و این ادبی پیشینه از بین بورده. ونه بئی په تبرستون داخلی جنگون شروع بین جا، مجالی شعر باتِن وسّه دنیبییه، البته این دوره هم زیبا اشعاری قطب رویانی جه ویمبی، که اون دورهی شعرای نفرت ره جنگ جا ره نشون دنه. هم زمون صفویون دورهی جا دِبیتی بین تبریسرا شاعرون رواج بیته و شاعرونی امیر پازواری و طالب آملی دسوری شروع شعر باتن ره این قالب ره هاکردنه. ونه بئی په هم تقلید جا امیر پازواری اشعار جا، عدهای که امیریخون ره معروف هسنه، شروع اشعار باتن ره امیر قالب دله هاکردنه.
کیوس گوران امه دوره دله دِباره مازرونی شعرون ره اتا نوع طراوت و تنوع جا مواجه هاکرده. ونه اشعار دله خله سبکون هارشییه وانّه. کیوس گوران شه انگیزه خور گاته:
« | من بمومه مازرونی شعر ره اون شکل دِ بیتی جه دربییاردمه. اعتقاد داشتمه تبری شعر هم بتونده غزل یا قصیده بائه، مثنوی بائه، و دِ بیتی هم بائه و اینکه شعر بگذشت مازرونی شعر، همون شه معروف دِبیتیئون، فقط شِکوه بییه و غالباً عاشقانه شکوه یا عاشق و معشوق ظلم مطرح بییه و یا ارباب و رعیت ظلم. همیشه این دِتا بینه. بعد من بمومه و باتمه مثلاً آقا بییم باریم ئو چه گل بیّه، ولگ چه زرد بیّه، چی بکانیم اون زمستون وسّه که گاز قطع وانه، چه بکانیم خان جا که هیچگادر اون عاج خانی جه جـِر نوانه. این دُمکلفتون که گانّه، شه دم ره کاجه کلفت هاکردنه! و من وشون همه ره غزل و قصیده ره بَوردمه که البته خمی هم ابرو ره بموئه و خله اوقات تل بیّه که چچی سه اینتی تل و گزنده و اتی تعبیر گانّه، «عجب تل طنزی» که اما گامبی، «عجب شیرین حقیقتی».[۴] | » |
کاستون
کیوس گوران تا اسا شه شعرون ره مازرونی زوون ره ۳مجموعه دله منتشر هاکرده. این ۳مجموعه به ترتیب نومون «مازرون۱»، «مازرون۲» و «چل سال عاشقی» جا پخش بینه. ونه اولین اثر مازرون نوم داشته و موجب بیّه تا کیوس وشون پشتوونه جا، شه دومین کاست ره مازرون۲ نوم جا منتشر هاکنه؛ ولی این مجموعه استقبال جا روبرو نیّه و انتخابی موسیقی و شعر باهم سازگار نَینه و تنظیون شعرون ره نخاردنه.[۱] سومین آلبوم اشعار کیوس پس از وقفهای چن ساله بازار دله بمو و اینتا هم با استقبال مواجه بیّه.
چل سال عاشقی بر خلاف دِتا آلبوم اولش، که توسط فرنگخنه مازرون پخش بَینه، مهرآوایِ انتشارات جه منتشر بیّه. مهرآوا مجموعهٔ آثار ِهمراهی، اتا کتابچه هم پخش هاکرده که شامل ترانهئون و ترجمهها ِمتن فارسی جه بینه.[۱] کیوس آخرین آلبوم هم «پس ته کویی؟» هسته که آخرون ِشهریور سال ۱۳۹۱ پخش بگردسته. پیش از اونکه اینتا آلبوم ره پخش هاکنن اتا کنسرت دله این محصول ره معرفی هاکردنه و ونه درآمد ره هدانه «ماهک» ره؛ که اتا خیریه بنیاد، مریض بَیی وچونِ وسّه هسته.[۱۱]
آلبوم | شعر | ویژگیئون | ترانهٔ دله دکته | زمون | توضیحات |
---|---|---|---|---|---|
مازرون۱ | مازرون | وصف | ترانهئون گروه شواش | جمعأ ۶۰ دقیقه | وصف طبیعت و زیباییئون تبرستون |
آقا مدیر | داستان تمثیلی | داستان مدیری که ابتدا روستا دله درس دائه ولی با تغییرنظام آموزشی وه شهر بورده و مدتی بعد بازنشسته بیّه و کنج اتاق دکته و مریض بیه. | |||
دادخواهی | وصف و نقد | وصف حال کنونی جامعه و انتقاد از بعضی سنگاندازیئون | |||
دشمن دانا… | طنز سیاسی | هجو ابیات و نقد به شکل طنز | |||
توانا بود… | طنز و نقد | ||||
تعزیه | داستان تمثیلی | داستانی اتا مردی جه که درحال تعزیه نقش امامحسین ره داشته و درعین حال شمر ره واقعأ بکُاشته چون اینتی گاته که اون مردی واقعأ شمری هسته که امروزه هم وجود دانّه. | |||
مازرون۲ | مرد نکونام | تمثیلی | جمعأ ۶۰ دقیقه | ||
مه تجن | وصف | یاداوری اوضاع مردمان دورانای گذشته | |||
پییز | وصف/تمثیلی | ||||
ته صدا | تمثیلی | ||||
داغ ویشه | داستان تمثیلی | ||||
نواجش | غمناک | اتا مازرونی نواجش هسته | |||
بهار | وصف | وصف هاکردن حال و هوای بهار | |||
ترک مشق و دفتر | داستان | داستانی زندگی کیوس گوران جه | |||
در سوگ آق مدیر | داستان تمثیلی | ادامهٔ داستان زندگی آق مدیر آلبوم مازرون۱جا | |||
شعر عاشقانه | رمانتیک | وصف عشق دید شاعر جه | |||
چل سال عاشقی | چل سال عاشقی | وصف | ورف سما و نجما | ۱۳:۰۰ | وصف چل سال زندگی ِکیوس گوران |
مشتی برارجان | داستان تمثیلی | صبح بهار | ۲۰:۵۶ | کیوس گوران این شعر ره شه اتا رفق سه باته که پس از بازنشستگی به اروپا بورده تا شه وچه پلی بمونده. | |
برمه بکن | انتقادی | همدم جان | ۷:۲۰ | انتقاد گوران از وضع کنونی و همدردی وه با مردم | |
من و مه دل | نقد سیاسی | لالایی | ۷:۱۵ | انتقاداتی از سیاستئون غلط | |
مازرون | وصف | وطن | ۸:۳۰ | وصف طبیعت و زیباییئون تبرستون | |
پس ته کویی؟ | توتندی | ابوالحسن خشرو و پرویز دشتی شعرون | جمعأ ۶۰ دقیقه | ||
جینگا | |||||
مازرون | وصف | ||||
درک نمو | |||||
پس ته کویی | |||||
یاد جوونی | |||||
مه ره خجالت اِنه |
اشعار خصوصیات
گوران اشعار قالب برخلاف دیگه مازرنی شاعرون، خله متنوع و ادبی آرایهئون جا پر هسته. وه غزل، قصیده، مثنوی، نیمایی و دِ بیتی قالبون ره استفاده کانده. ونه اشعار دله که اکثرا طنز و تمثیلی واری هستنه، بنشنه راحت خله مضامین ره پیداهاکردن، وه خله انتقادات ره هم همین شکل گانه.[۴]
ونه اشعار دله کمتر فارسی دخیل واژهئون جا استفاده وانه و اغلب تبری زوون دستور هم پایدار هسه. استعاره بَیتن گذشتگون زندگی ابزار و وسایل جا یا مازندرون طبیعت ، به جامعه اسایی اوضاع و حکومتی سیاستون موجب ونه قشنگ بیّن وانه. همینتی گوران بنویشتهئون دله اغلب طنز چش خانّه و تقریبا این طنز ره همهجا بنشنه پیدا هاکردن.[۱]
آثار نمونه
وقتی خامبه حرف دل بزنم نیمه مجاز
وختی که شونی زمر تا بییرم زوون ره گاز...
مر کلاغ چینده ممیز،انه خط زنده مه شعر
چنده اینجه بکشم مميز وشیل ناز؟!
اینجه هرکس سراده شسه کیجاجان راحته
د کرور چاپ بونه شعر بیجواز و باجواز...
اینتا اتا شعر انتقادی، کیوس گوران جه هسته که زوون درازی نوم داشته و آلبوم چل سال عاشقی دله دَیییه. این شعر به علت گذر از سانسور، کتابچهٔ چل سال عاشقی دله با اسم «حرف دل» عنوان بیّه و بر خلاف دیگر اشعار ترجمه نیّه. زوون درازی انتقادی به سانسور هاکردن اشعار و ترانهها ایران دله هسته.[۱]
جوایز
تا اسا خله مراسم دله کیوس گوران جه تجلیل بیّه که اتی وشون عبارت هسنه:
- برگزیده تبرستون صداوسیمای اولین همایش مازرون مشاهیر انتخاب دله
- مازرون ادبی انجمن
- تلارپه فرهنگی انجمن
- مازرون فرهنگخنه
- پارپیرار فرهنگی-هنری مرکز (دِ سال پیاپی)
- هلی تیتی جشنوراه
- بابل شلاب فرهنگی انجمن[۴] [۵]
منابع
- کتابچهٔ چل سال عاشقی؛ نویسنده: کیوس گوران، نشریه مهرآوا.
- داود خدابخش. «کیوس گوران: شعر من همهاش فریاد است». دویچه وله، ۲۰۰۹/۹/۵.
- «چل سال عاشقی». مازندنومه. هارشییه بیی ۱۳۸۹/۳/۸ گادِر.
- «بخون بخون ته هم زوون منم من». مازندنومه. هارشییه بیی ۱۳۸۹/۳/۸ گادِر.
- «کاستهای منتشرشدهٔ کیوس گوران». مهرآوا.
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ «چل سال عاشقی». مازندنومه. هارشییه بیی ۱۳۸۹/۳/۸ گادِر.
- ↑ ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ ۲٫۱۱ ۲٫۱۲ «تا نفس دارمه، ته وسه زمبه دم». مازندنومه. هارشییه بیی ۱۳۸۹/۳/۸ گادِر.
- ↑ «اشتهای پایان ناپذیر». باشگاه اندیشه.
- ↑ ۴٫۰۰ ۴٫۰۱ ۴٫۰۲ ۴٫۰۳ ۴٫۰۴ ۴٫۰۵ ۴٫۰۶ ۴٫۰۷ ۴٫۰۸ ۴٫۰۹ ۴٫۱۰ داود خدابخش. «کیوس گوران: شعر من همهاش فریاد است». دویچه وله، ۲۰۰۹/۹/۵.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «کاستئون کیوس گوران». مهرآوا.
- ↑ مازرون و استرآباد، هاسنت لویی رابینو، ترجمهٔ وحید مازرونی، انتشارات علمی و فرنگی، صفحهٔ ۲۰۲
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ مجلهٔ چشمهٔ توسعه. «گفتگو با استاد کیوس گوران اوریمی». چشمهٔ توسعه. ۱۴تیر ۱۳۹۰.ساری:
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ «بخون بخون، ته همزوون منمه، من». مازندنومه. هارشییه بیی ۱۳۸۹/۳/۸ گادِر.
- ↑ «شناسنامهٔ اینترنتی مازرون۱». مهرآوا. هارشییه بیی ۱۳ژوئیه ۲۰۱۱ گادِر.
- ↑ «شناسنامهٔ اینترنتی مازرون۲». مهرآوا. هارشییه بیی ۱۳ژوئیه ۲۰۱۱ گادِر.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ «پس ته کویی منتشر بیییه.». مهرآوا. هارشییه بیی ۱۳ژوئیه ۲۰۱۱ گادِر.
پیوند به بیرون
ویکی تلمبار دله بتونّی پروندهئونی که کیوس گوران خَوری دَره ره پیدا هاکنین. |