کیوس گوران: نسخه‌ئون ِفرق

ویکی‌پدیا، آزادِ دانشنومه، جه
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بند ۲۵: بند ۲۵:
}}
}}


'''کیوس گوران اوریمی''' معروف به '''کیوس''' (۷ خرداد ۱۳۱۷ هجری شمسی برابر با ۲۸ می ۱۹۳۸ [[اوریم]] ِ[[سوادکوه]]، [[مازرون]]، [[ایران]] دله) شاعر، خووننده، نویسنده و روزنومه‌نویس [[مازرونی]] هسته. وه پایه‌گذار شعر انتقادی و اجتماعی مازرونی امه عصر دله بی‌یه.<ref name="mazennume1"> {{یادکرد وب|نشانی=http://www.mazandnume.com/?PNID=V10524|عنوان=چل سال عاشقی|زبان=فارسی و تبری|ناشر=مازندنومه|تاریخ بازدید=۱۳۸۹/۳/۸}}</ref> کیوس اتا خانواده‌ی دله دنیا بمو که ونه پی‌یر '''میرزداش''' بی‌یه و مخالفون حکومت [[پهلوی]] جه بی‌یه که اون گادر [[مازرون]] دله دَیینه و دوران وچگی کیوس گوران، ونه پی‌یر به عنوان [[سیاسی زندونی]] بی‌یه.<ref name="mazennume3">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mazandnume.com/?PNID=V681|عنوان=تا نفس دارمه، ته وسه زمبه دم|زبان=فارسی|ناشر=مازندنومه|تاریخ بازدید=۱۳۸۹/۳/۸}}</ref>
'''کیوس گوران اوریمی''' معروف به '''کیوس''' (۷ خرداد ۱۳۱۷ هجری خورشیدی برابر با ۲۸ می ۱۹۳۸ میلادی [[اوریم]] ِ[[سوادکوه]]، [[مازرون]]، [[ایران]] دله) شاعر، خووننده، نویسنده و روزنومه‌نویس [[مازرونی]] هسته. وه پایه‌گذار شعر انتقادی و اجتماعی مازرونی امه عصر بی‌یه.<ref name="mazennume1"> {{یادکرد وب|نشانی=http://www.mazandnume.com/?PNID=V10524|عنوان=چل سال عاشقی|زبان=فارسی و تبری|ناشر=مازندنومه|تاریخ بازدید=۱۳۸۹/۳/۸}}</ref> کیوس اتا خانواده‌ی دله دنیا بمو که ونه پی‌یر '''میرزداش''' بی‌یه و مخالفون حکومت [[پهلوی]] جه بی‌یه که اون گادر [[مازرون]] دله دَیینه و دوران وچگی کیوس گوران، ونه پی‌یر به عنوان [[سیاسی زندونی]] بی‌یه.<ref name="mazennume3">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mazandnume.com/?PNID=V681|عنوان=تا نفس دارمه، ته وسه زمبه دم|زبان=فارسی|ناشر=مازندنومه|تاریخ بازدید=۱۳۸۹/۳/۸}}</ref>


وه پس از بگذرونی‌ین تحصیلات ابتدایی، راهنمایی و دبیرستون مازرون دله، را دکته بورده [[تهران]] و بیتن مدرک پزشکی وسّه تبریز دله امتحان هدائه که مردود اعلام بیّه. سپس جلوی دمباله هدائن تحصیل ره ونسه بیتنه و بائوتنه که ۱۰سال ننشنه که ایران دله درس بخونده. همینسه [[هلند]] را ره پیش هایته ولی پس از مدتی اعلام بیّه که وزارت علوم مدرک هدائه‌بَیی دانشگاه هلندی ره هم قبول نکانده. کیوس گوران هم به ایران وردگردسته.<ref name="mazennume3" />
وه پس از بگذرونی‌ین تحصیلات ابتدایی، راهنمایی و دبیرستون مازرون دله، راه دکته بورده [[تهران]] و بیتن مدرک پزشکی وسّه تبریز دله امتحان هدائه که مردود اعلام بیّه. سپس جلوی دمباله هدائن تحصیل ره ونسه بیتنه و بائوتنه که ۱۰سال ننشنه که ایران دله درس بخونده. همینسه [[هلند]] راه ره پیش هایته ولی پس از مدتی اعلام بیّه که وزارت علوم مدرک دانشگاه هلندی ره هم قبول نکانده. کیوس گوران هم به ایران وردگردسته.<ref name="mazennume3" />


کار مطبوعاتی ره با روزنومهٔ اقتصادی بورس [[تهران]] دله شروع هاکرده و سپس به روزنومهٔ تهران جورنال، که روزنومهٔ انگلیسی‌زوون موسسهٔ اطلاعات بی‌یه<ref name="bn">{{یادکرد وب|نشانی=http://bashgah.net/fa/content/print_version/7967|زبان=فارسی|عنوان=اشتهای پایان ناپذیر|ناشر=باشگاه اندیشه}}</ref>، بورده. پس از مدتی '''محرمعلی خان''' (مأمور سانسور ِاخبار زمون [[ممرضاشاء|پهلوی دوم]]) انتشار بیّن ونه بنویشته‌ئون جلو ره بَییته، وه ات گادر مجبور بَیی‌یه [[ترک تحصیل]] هاکنه و ونه کار باعث بیّه که به جنوب کشور بوره.<ref name="dw">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.dw-world.de/dw/article/0,,4639161,00.html|عنوان=کیوس گوران: شعر من همه‌اش فریاد است|زبان=فارسی|نویسنده=داود خدابخش|نویسندگان دیگر=رضا نیکجو|ناشر=[[دویچه وله]]|تاریخ=۲۰۰۹/۹/۵}}</ref>
کار مطبوعاتی ره با روزنومهٔ اقتصادی بورس [[تهران]] دله شروع هاکرده و سپس به روزنومهٔ تهران جورنال، که روزنومهٔ اینگیلیسی‌زوون موسسهٔ اطلاعات بی‌یه<ref name="bn">{{یادکرد وب|نشانی=http://bashgah.net/fa/content/print_version/7967|زبان=فارسی|عنوان=اشتهای پایان ناپذیر|ناشر=باشگاه اندیشه}}</ref>، بورده. پس از مدتی '''محرمعلی خان''' (مأمور سانسور ِاخبار زمون [[محمدرضاشاه|پهلوی دوم]]) انتشار بیّن ونه بنویشته‌ئون جلو ره بَئیته، وه ات گادر مجبور بَئی‌یه [[ترک تحصیل]] هاکنه و ونه کار باعث بیّه که به جنوب کشور بوره.<ref name="dw">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.dw-world.de/dw/article/0,,4639161,00.html|عنوان=کیوس گوران: شعر من همه‌اش فریاد است|زبان=فارسی|نویسنده=داود خدابخش|نویسندگان دیگر=رضا نیکجو|ناشر=[[دویچه وله]]|تاریخ=۲۰۰۹/۹/۵}}</ref>


وه اسا به زوونای [[مازرونی]] و [[فارسی]] شعر گانه<ref name="dw" /> و تااسا سه‌تا آلبوم با اسم‌ئون «[[مازرون۱|مازرون]]»، «[[مازرون۲|مازرون۲]]» و «[[چل سال عاشقی]]» منتشر هاکرده.<ref name="mehrava">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mehrava.com/index.php?option=com_artists&task=view&id=37&Itemid=66|زبان=فارسی|عنوان=کاست‌ئون کیوس گوران|ناشر=مهرآوا}}</ref>
وه اسا به زوونای [[مازرونی]] و [[فارسی]] شعر گانه<ref name="dw" /> و تااسا سه‌تا آلبوم با اسم‌ئون «[[مازرون۱|مازرون]]»، «[[مازرون۲|مازرون۲]]» و «[[چل سال عاشقی]]» منتشر هاکرده.<ref name="mehrava">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mehrava.com/index.php?option=com_artists&task=view&id=37&Itemid=66|زبان=فارسی|عنوان=کاست‌ئون کیوس گوران|ناشر=مهرآوا}}</ref>


کیوس گوران به همراه سرایش شعر، همکاری مطبوعاتی ره جدی‌تر با نشریات محلی [[تبرستون]] دمباله دنه و سرمقاله‌ئون بعضی هفته‌نومه‌ئون ره نویسنه.<ref name="dw" /> وه بیماری گوش-مغزی بَییته و همینسه [[غول]] بیّه و اسا به کومک لوخوونی بقیه جه ارتباط دانّه.<ref name="dw" /> <ref name="mazennume3" />
کیوس گوران به همراه سرایش شعر، همکاری مطبوعاتی ره جدی‌تر با نشریات محلی [[تبرستون]] دمباله دنه و سرمقاله‌ئون بعضی هفته‌نومه‌ئون ره نویسنه.<ref name="dw" /> وه بیماری گوش-مغزی بَئیته و همینسه [[غول]] بیّه و اسا به کومک لبخوونی بقیه جه ارتباط دانّه.<ref name="dw" /> <ref name="mazennume3" />


== زندگی ==
== زندگی ==
=== وچگی و تحصیلات ===
=== وچگی و تحصیلات ===
کیوس گوران اوریمی تاریخ ۷ خرداد ۱۳۱۷ هجری شمسی برابر با ۲۸ می ۱۹۳۸ میلادی [[اوریم]] [[سوادکوه]] [[مازرون]] دله دنیا بموئه. ونه نوم، '''کیوس'''، اتا [[مازرونی|تبری]] اسم هسته که از قباد ِریکا، ساسانی‌شاء، اسم جه بَییته بیّه<ref name="dw" /> که سرسلسلهٔ [[باوندیون|سلسله‌ی باوندیون تبرستون]] هسته.<ref>مازرون و استرآباد، [[رابینو|هاسنت لویی رابینو]]، ترجمهٔ [[وحید مازرونی]]، انتشارات علمی و فرنگی، صفحهٔ ۲۰۲</ref> '''گوران''' (ونه فامیلی) هم کلمهٔ '''گبران''' جه بَیته بیّه که اثر مرور زمون تغییر پیدا هاکرده به گوران. گبران به معنی [[زرتشت|زرتشتیون]] هسته. مردم گوران زرتشتیونی هستنه که پس از تغییر دین مردم ایران به [[اسلام]]، هنتا تغییر دین ندانه.
کیوس گوران اوریمی تاریخ ۷ خرداد ۱۳۱۷ هجری خورشیدی برابر با ۲۸ می ۱۹۳۸ میلادی [[اوریم]] [[سوادکوه]] [[مازرون]] دله دنیا بموئه. ونه نوم، '''کیوس'''، اتا [[مازرونی|تبری]] اسم هسته که از قباد ِریکا، ساسانی‌شاه، اسم جه بَئیته بیّه<ref name="dw" /> که سرسلسلهٔ [[باوندیون|سلسله‌ی باوندیون تبرستون]] هسته.<ref>مازرون و استرآباد، [[رابینو|هاسنت لویی رابینو]]، ترجمهٔ [[وحید مازرونی]]، انتشارات علمی و فرنگی، صفحهٔ ۲۰۲</ref> '''گوران''' (ونه فامیلی) هم کلمهٔ '''گبران''' جه بَیته بیّه که اثر مرور زمون تغییر پیدا هاکرده به گوران. گبران به معنی [[زرتشت|زرتشتیون]] هسته. مردم گوران زرتشتیونی هستنه که پس از تغییر دین مردم ایران به [[اسلام]]، هنتا تغییر دین ندانه.


وه شه نسب و نام‌خانوادگی درباره گاته:
وه در باره شه نسب و نام‌خانوادگی گاته:
{{نقل قول|شه فامیلی جه همنده شر دومبه که وشون اتا گت طایفونه و [[کردستون]] و [[لرستون]] و [[اصفهان]] دله دکلستونه و گویا [[بهرام گور]] ِزک و زا هستنه که به تبعید اینجه و اونجه بوردنه. ایضاً فرقه‌ای کردستون دله هم دره.
{{نقل قول|شه فامیلی جه همنده شر دومبه که وشون اتا گت طایفونه و [[کردستون]] و [[لرستون]] و [[اصفهان]] دله دکلستونه و گویا [[بهرام گور]] ِزک و زا هستنه که به تبعید اینجه و اونجه بوردنه. ایضاً فرقه‌ای کردستون دله هم دره.


بند ۴۶: بند ۴۶:
اما ونه عمر به سه دهه نرسی‌یه که زمون بزائن ِپنجمین وچه، بمرده... و مه ره که ونه گت وچه بیمه ره ده سالگی گادِر داغ‌دار هاکرده. بمردن مه مار، هوهو زن کوی و کوچه هاکرده مه ره و ونه درد ِآخر وسّه هسته که هنتا مه رُباب دل دائم‌النغموئه.<ref name="CESME">{{یادکرد|نویسنده=مجلهٔ چشمهٔ توسعه|مقاله=گفتگو با استاد کیوس گوران اوریمی|نشریه=چشمهٔ توسعه|شهر=ساری|صفحه=۳و۴|تاریخ=۱۴تیر ۱۳۹۰}}</ref>}}
اما ونه عمر به سه دهه نرسی‌یه که زمون بزائن ِپنجمین وچه، بمرده... و مه ره که ونه گت وچه بیمه ره ده سالگی گادِر داغ‌دار هاکرده. بمردن مه مار، هوهو زن کوی و کوچه هاکرده مه ره و ونه درد ِآخر وسّه هسته که هنتا مه رُباب دل دائم‌النغموئه.<ref name="CESME">{{یادکرد|نویسنده=مجلهٔ چشمهٔ توسعه|مقاله=گفتگو با استاد کیوس گوران اوریمی|نشریه=چشمهٔ توسعه|شهر=ساری|صفحه=۳و۴|تاریخ=۱۴تیر ۱۳۹۰}}</ref>}}


اوایل سالای وچگی کیوس گوران، ونه پی‌یر که «'''میرزداش'''» نوم داشته و از مخالفون نظام حکومتی [[ممرضاشاء|پهلوی دوم]] بی‌یه، به عنوان زندونی سیاسی محبوس بیّه.<ref name="mazennume3" />
اوایل سالای وچگی کیوس گوران، ونه پی‌یر که «'''میرزداش'''» نوم داشته و از مخالفون نظام حکومتی [[ممرضاشاء|پهلوی دوم]] بی‌یه، به عونوان زندونی سیاسی محبوس بیّه.<ref name="mazennume3" />


وه شه پی‌یر درباره گانه:
وه در باره شه پی‌یر گانه:
{{نقل قول|هر گادِر امونه که امه پی‌یر، میرزداش، ره بورن، اما برمه کاردمی و شونگ و شیدا کاردمی. به قول مه پی‌یر همون‌گادِر امه مبارزات سیاسی شروع بیّه. هیچ‌‌زمون نتونسمی با سیستم کنار بِییم. مه ره وردنه پاسگاه ژاندارمری و مه چش پلی، مه پی‌یر ره شلاق زونه.<ref name="mazennume3" />}}
{{نقل قول|هر گادِر امونه که امه پی‌یر، میرزداش، ره بورن، اما برمه کاردمی و شونگ و شیدا کاردمی. به قول مه پی‌یر همون‌گادِر امه مبارزات سیاسی شروع بیّه. هیچ‌‌زمون نتونسمی با سیستم کنار بِییم. مه ره وردنه پاسگاه ژاندارمری و مه چش پلی، مه پی‌یر ره شلاق زونه.<ref name="mazennume3" />}}


وه وچگی دله [[حاجی‌کلا]] دله دَیی‌یه. این روستا که حاشیه غربی روخنه تالار قرار داشته، مدرسه‌دار بی‌یه و بنابرین وه تحصیلات ابتدایی ره [[کفشگرکلا|روستای کفشگرکلا]] دله شروع هاکرده. سال پنجوم ابتدایی، به الزام دمباله هدائن درس وسّه به شاهی ([[قائم شهر]]) بورده و بتونسته شه دیپلم ره رشته طبیعی دله بَیره. وه خاسته رشته پزشکی دله درس بخونده پس بورده تهران و مقدمات ره شرکت هاکردن امتحان وسّه فراهم هاکرده. با چن نفر از رفیقون عازم [[تبریز]] بیّه تا آزمون پزشکی این شهر دله شرکت هاکنه. وه این آزمون دله موفق نیّه و کیوس ره درحالی‌که نمره قبولی داشته، مردود هاکردنه.<ref name="mazennume3" /> کیوس هم پیگیری هاکرده و بخاسته که وه ره فهرست قبول بَیی‌ئون دله بنویسن. ولی به وه بائوتنه که «بلشویک‌ها وچون نَونه پزشکی بخوندن». سپس سال۱۳۳۹ با رییس دانشکدهٔ علوم گپ زوئه که وقتی وه ره صدا کارده رییس دانشکده فرار هاکرده و بعدها وه ره بائوتنه که ده سال حق درس بخوندستن ندانّه چون خاسته وه ره ترور هاکنه.<ref name="mazennume3" />
وه وچگی دله [[حاجی‌کلا]] دله دَیی‌یه. این روستا که حاشیه غربی روخنه تالار قرار داشته، مدرسه‌دار بی‌یه و بنابراین وه تحصیلات ابتدایی ره [[کفشگرکلا|روستای کفشگرکلا]] دله شروع هاکرده. سال پنجوم ابتدایی، به الزام دمباله هدائن درس وسّه به شاهی ([[قائم شهر]]) بورده و بتونسته شه دیپلم ره رشته طبیعی دله بَیره. وه خاسته رشته پزشکی دله درس بخونده پس بورده تهران و مقدمات ره شرکت هاکردن امتحان وسّه فراهم هاکرده. با چن نفر از رفیقون عازم [[تبریز]] بیّه تا آزمون پزشکی این شهر دله شرکت هاکنه. وه این آزمون دله موفق نیّه و کیوس ره درحالی‌ که نمره قبولی داشته، مردود هاکردنه.<ref name="mazennume3" /> کیوس هم پیگیری هاکرده و بخاسته که وه ره فهرست قبول بَیی‌ئون دله بنویسن. ولی به وه بائوتنه که «بلشویک‌ها وچون نَونه پزشکی بخوندن». سپس سال۱۳۳۹ با رییس دانشکدهٔ علوم گپ زوئه که وقتی وه ره صدا کارده رییس دانشکده فرار هاکرده و بعدها وه ره بائوتنه که ده سال حق درس بخوندستن ندانّه چون خاسته وه ره ترور هاکنه.<ref name="mazennume3" />


=== پیش از انقلاب تهران دله ===
=== پیش از انقلاب تهران دله ===
وه پس از اون که نتونسته رشتهٔ پزشکی ره دمباله هاده، به [[تهران]] وردگرسته و کار مطبوعاتی ره با '''روزنومهٔ اقتصادی بورس''' سال۱۳۴۰ [[تهران]] دله شروع هاکرده.<ref name="mazennume2">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mazandnume.com/?PNID=V10952|عنوان=بخون بخون، ته هم‌زوون منمه، من|زبان=فارسی|ناشر=مازندنومه|تاریخ بازدید=۱۳۸۹/۳/۸}}</ref>
وه پس از اون که نتونسته رشتهٔ پزشکی ره دمباله هاده، به [[تهران]] وردگرسته و کار مطبوعاتی ره با '''روزنومهٔ اقتصادی بورس''' سال۱۳۴۰ [[تهران]] دله شروع هاکرده.<ref name="mazennume2">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mazandnume.com/?PNID=V10952|عنوان=بخون بخون، ته هم‌زوون منمه، من|زبان=فارسی|ناشر=مازندنومه|تاریخ بازدید=۱۳۸۹/۳/۸}}</ref>


ات‌دفعه کیوس گوران انجام اتا مصاحبه وسّه روزنامهٔ بورس جه به بانک کار بورده اونجه، مسئولیت '''روابط عمومی ِبانک''' با [[قاسم لاربن]] بی‌یه. لاربن وه ره بائوته که روزنومهٔ بورس ره ول هاکنه و بوره [[اطلاعات]] دله.<ref name="mazennume3" /> وه پس از اون به [[اطلاعات|روزنامهٔ تهران جورنال (اطلاعات اسایی)]] بورده و پس از مدتی بخاسته که بتونه هفته‌نومهٔ اطلاعات دله هم بنویسه ولی '''محرمعلی خان''' که مسئول [[سانسور]] اخبار اون زمون بی‌یه نی‌یشته که وه شه کار ره هاکنه.<ref name="dw" /> وه اواسط دهه ۱۳۴۰ه‍.ش. به عنوان کارشناس [[ئو|هیدرولوژی منابع ئو]] به [[لرستون]] بورده.<ref name="mazennume2" /> سال ۱۳۴۱هجری شمسی [[اهواز]] دله و به سفارش دکتر پیراسته، ادارهٔ ئو و خاک [[خوزستان اوستان|خوزستون]]، که ون‌کار مطالعه رژیم رودخانه‌ئون سر بی‌یه، دله مشغول به کار بیّه.<ref name="mazennume3" />
ات‌ دفعه کیوس گوران انجام اتا مصاحبه وسّه روزنامهٔ بورس جه به بانک کار بورده اونجه، مسئولیت '''روابط عمومی ِبانک''' با [[قاسم لاربن]] بی‌یه. لاربن وه ره بائوته که روزنومهٔ بورس ره ول هاکنه و بوره [[اطلاعات]] دله.<ref name="mazennume3" /> وه پس از اون به [[اطلاعات|روزنامهٔ تهران جورنال (اطلاعات فعلی)]] بورده و پس از مدتی بخاسته که بتونه هفته‌نومهٔ اطلاعات دله هم بنویسه ولی '''محرمعلی خان''' که مسئول [[سانسور]] اخبار اون زمون بی‌یه نی‌یشته که وه شه کار ره هاکنه.<ref name="dw" /> وه اواسط دهه ۱۳۴۰ه‍.ش. به عنوان کارشناس [[ئو|هیدرولوژی منابع ئو]] به [[لرستون]] بورده.<ref name="mazennume2" /> سال ۱۳۴۱هجری خورشیدی [[اهواز]] دله و به سفارش دکتر پیراسته، ادارهٔ آب و خاک [[خوزستان اوستان|خوزستون]]، که ونه‌کار مطالعه رژیم رودخانه‌ئون سر بی‌یه، دله مشغول به کار بیّه.<ref name="mazennume3" />


وه همین ایام به اتا از دانشگاه‌ئون [[هلند]] بورده تا مدرکی اونجه بَیره و بئه<ref name="mazennume3" /> ولی به دلیل سابقه‌ی مبارزاتی که ون پی‌یر داشته، وزارت امور خارجه به وه اعلام هاکرده که ونه مدرک، وزارت علوم دله قبول نوانه. این زمون دانشکده به وه بائوته که فقط در صورت قبول‌هاکردن تابعیت اتا از ملل [[بولیوی]] یا [[مصر]] و سپس دمبال هاکردن زندگی [[هلند]] دله بتونده شه تحصیلات ره ادامه هاده. برهمین اساس وه شه درس ره نصفه‌نیمه بی‌یشته و به [[ایران]] وردگرسته.<ref name="CESME" /> <ref name="mazennume3" />
وه همین ایام به اتا از دانشگاه‌ئون [[هلند]] بورده تا مدرکی اونجه بَیره و بئه<ref name="mazennume3" /> ولی به دلیل سابقه‌ی مبارزاتی که ونه پی‌یر داشته، وزارت امور خارجه به وه اعلام هاکرده که ونه مدرک، وزارت علوم دله قبول نوانه. این زمون دانشکده به وه بائوته که فقط در صورت قبول‌هاکردن تابعیت اتا از ملل [[بولیوی]] یا [[مصر]] و سپس دمبال هاکردن زندگی [[هلند]] دله بتونده شه تحصیلات ره ادامه هاده. برهمین اساس وه شه درس ره نصفه‌نیمه بی‌یشته و به [[ایران]] وردگرسته.<ref name="CESME" /> <ref name="mazennume3" />


=== پس از انقلاب و فعالیات هنری ===
=== پس از انقلاب و فعالیات هنری ===
[[پرونده:Guran.ciyos1.JPG|170px|چپ|بندانگشتی|اتا تصویر کیوس گوران جه]]
[[پرونده:Guran.ciyos1.JPG|170px|چپ|بندانگشتی|اتا تصویر کیوس گوران جه]]
وه به علت مشکلات زیادی که نویسندگی و کار مطبوعات دله داشته، تصمیم بیته شه شعرها ره به صورت کاست صوتی و با شه صدا منتشر هاکنه. وه آخرسری سال ۱۳۷۸ه‍.ش. بتونسته کاستی با اسم [[مازرون۱|مازرون]] ره توسط انتشارات ِفرنگخنه مازندرون پخش هاکنه. <ref name="mazennume1" /> <ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mehrava.com/index.php?option=com_products&task=view&id=21|عنوان=شناسنامهٔ اینترنتی مازرون۱|ناشر=مهرآوا|تاریخ بازدید=۱۳ژوئیه ۲۰۱۱}}</ref> پس از ۴سال هم اقدام به پخش کاست مشابهی به اسم مازرون۲ هاکرده.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mehrava.com/index.php?option=com_products&task=view&id=22|عنوان=شناسنامهٔ اینترنتی مازرون۲|ناشر=مهرآوا|تاریخ بازدید=۱۳ژوئیه ۲۰۱۱}}</ref> که با استقبال زیادی روبرو نگشت.<ref name="mazennume1" />
وه به علت موشکلات زیادی که نویسندگی و کار مطبوعات دله داشته، تصمیم بیته شه شعرها ره به صورت کاست صوتی و با شه صدا منتشر هاکنه. وه آخرسری سال ۱۳۷۸ه‍.خ. بتونسته کاستی با اسم [[مازرون۱|مازرون]] ره توسط انتشارات ِفرنگخنه مازندرون پخش هاکنه. <ref name="mazennume1" /> <ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mehrava.com/index.php?option=com_products&task=view&id=21|عنوان=شناسنامهٔ اینترنتی مازرون۱|ناشر=مهرآوا|تاریخ بازدید=۱۳ژوئیه ۲۰۱۱}}</ref> پس از ۴سال هم اقدام به پخش کاست مشابهی به اسم مازرون۲ هاکرده.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.mehrava.com/index.php?option=com_products&task=view&id=22|عنوان=شناسنامهٔ اینترنتی مازرون۲|ناشر=مهرآوا|تاریخ بازدید=۱۳ژوئیه ۲۰۱۱}}</ref> که با استقبال زیادی روبرو نگشت.<ref name="mazennume1" />


اسفند سال۱۳۵۶ ونه گوش مریض بیّه. وه ابتدا به دکترون ساری مراجعه هاکرده. تشخیص بیماری نادر گوش-مغزی ''(به انگلیسی: Meniere)'' هدائه بیّه و وه بورده تهران، اما اونجه هم بائوتنه که این بیماری معالجه‌ای ندانّه. ات‌ماه بعد عازم [[بریتانیا]] بیّه. اینگیلیس دله هم تشخیص دکترای ایرانی ره تائید هاکردنه. اتا از دکترای بریتانی وه ره باته که این بیماری ره بنشنه تحت کنترل بَییتن و لازم هسته که حداقل سه ماه [[لندن]] دله دَواشه. ولی وه قبول نکارده و به [[ایران]] وردگرسته. اما تشدید وضع منتهی به سرگجه‌ئون دَوَرانی وحشتناک بیّه، نهایتاً کیوس گوران [[تهران]] دله به جراحی گوش رضایت هدائه و شه راست‌وری گوش ره اینتی بیّه که کاملأ غول هاکرده تا در نتیجه سرگجه‌ئون وه ره ول هاکنن. یک سال نگذشته که چپی گوش هم به همین مرض دچار بیّه و سفرش به [[اروپا]] و حتی [[امریکا]] نتیجهٔ کاملی نداشته. وه در حال بهبود بی‌یه که به علت فشار عصبی، شه شنوایی ره به طور کامل از دست هدائه.<ref name="CESME" />
اسفند سال۱۳۵۶ مریضی گوش بیته. وه ابتدا به دکترون ساری مراجعه هاکرده. تشخیص بیماری نادر گوش-مغزی ''(به انگلیسی: Meniere)'' هدائه بیّه و وه بورده تهران، اما اونجه هم بائوتنه که اینتا بیماری معالجه‌ای ندانّه. ‌ماه بعد عازم [[بریتانیا]] بیّه. اینگیلیس دله هم تشخیص دکترای ایرانی ره تائید هاکردنه. اتا از دکترای بریتانیائی وه ره باته که اینتا بیماری ره بنشنه تحت کنترول بَئیتن و لازم هسته که حداقل سه ماه [[لندن]] دله دَواشه. ولی وه قبول نکارده و به [[ایران]] وردگرسته. اما تشدید وضع منتهی به سرگجه‌ئون دَوَرانی وحشتناک بیّه، نهایتاً کیوس گوران [[تهران]] دله به جراحی گوش رضایت هدائه و شه راست‌وری گوش ره اینتی بیّه که کاملأ غول هاکرده تا در نتیجه سرگجه‌ئون وه ره ول هاکنن. اتا سال نیّه که چپی گوش هم به همین مرض دچار بیّه و سفرش به [[اروپا]] و حتا [[امریکا]] نتیجهٔ کاملی نداشته. وه در حال خار بیّن بی‌یه که به علت فشار عصبی، شه شنوایی ره به طور کامل از دست هدائه.<ref name="CESME" />


این زمون به صورت نامرتب برخی نشریات محلی مازندرون دله از جمله '''پیام مازرون'''، '''نهضت شومال''' و '''کایر''' و '''پیام مستضعفون''' و '''زنگ تاریخ''' دله مقالاتی نوشته و گاهی اشعاری ره این نشریات دله پخش کارده.<ref name="mazennume3" /> <ref name="mazennume2" /> آخرسری اسفند سال ۱۳۸۸ کاست دیگه‌یی به نوم '''[[چل سال عاشقی]]''' ره توسط '''انتشارات مهرآوا''' پخش هاکرده. این بار دیسک‌ئون سی‌دی ِحاوی صدای کیوس با کتابچهٔ شعرها و ترجمه‌ی فارسی همراه بینه.<ref name="mazennume1" />
این زمون به صورت نامرتب برخی نشریات محلی مازندرون دله از جومله '''پیام مازرون'''، '''نهضت شومال''' و '''کایر''' و '''پیام مستضعفون''' و '''زنگ تاریخ''' دله مقالاتی نوشته و گاهی اشعاری ره این نشریات دله پخش کارده.<ref name="mazennume3" /> <ref name="mazennume2" /> آخرسری اسفند سال ۱۳۸۸ کاست دیگه‌یی به نوم '''[[چل سال عاشقی]]''' ره توسط '''انتشارات مهرآوا''' پخش هاکرده. این بار دیسک‌ئون سی‌دی ِحاوی صدای کیوس با کتابچهٔ شعرها و ترجمه‌ی فارسی همراه بینه.<ref name="mazennume1" />


=== خانواده کیوس گوران ===
=== خانواده کیوس گوران ===
کیوس گوران سال۱۳۳۹ با اتا از شه رفیقون انجمن ایران و آمریکا دله به مرور و مطالعه [[انگلیسی زبون|انگلیسی]] تن‌هدا و هفته‌ای ره به عنوان مهمون اونان سره دله بموندسته، طول اون هفته اتا سیو چادری زنا بموئه اون سره دله که داغ بدی‌یه شه مردی بی‌یه و کیوس جه بخاسته بوره وشون سره دله و ونه وچون ره [[انگلیسی]] درس هاده. وه همینتی که اونان ره انگلیسی درس دائه، اون خانواده دله اتا از وچون عاشق یکی از دخترانشان،بیّه که لیلی ایسم داشته و ونجه بخاسته که همدیگه جه [[ازدواج]] هاکنن. به رغم مخالفت‌ئون خانواده‌ی دِسو، این دِتا تاریخ ۱۶اسفند ۱۳۴۲ ازدواج هاکردنه.<ref name="CESME" /> اسا حاصل این ازدواج دِتا کیجا بیّه که اتا از وشون [[اروپا]] دله دره. <ref name="mazennume3" />
کیوس گوران سال۱۳۳۹ با اتا از شه رفیقون انجمن ایران و آمریکا دله به مرور و مطالعه [[اینگیلیسی زبون|اینگیلیسی]] تن‌هدا و هفته‌ای ره به عونوان مهمون اونان سره دله بموندسته، طول اون هفته اتا سیو چادری زنا بموئه اون سره دله که داغ بدی‌یه شه مردی بی‌یه و کیوس جه بخاسته بوره وشون سره دله و ونه وچون ره [[اینگیلیسی]] درس هاده. وه همینتی که اونان ره اینگیلیسی درس دائه، اون خانواده دله اتا از وچون عاشق اتا از کیجائون وه،بیّه که لیلا اسم داشته و ونجه بخاسته که همدیگه جه [[ازدواج]] هاکنن. به رغم مخالفت‌ئون خانواده‌ی دِسو، این دِتا تاریخ ۱۶اسفند ۱۳۴۲ ازدواج هاکردنه.<ref name="CESME" /> اسا حاصل این ازدواج دِتا کیجا بیّه که اتا از وشون [[اروپا]] دله دره. <ref name="mazennume3" />


== آثار ==
== آثار ==
بند ۷۵: بند ۷۵:


=== انگیزه ===
=== انگیزه ===
پیش از حمله [[موغولئون|موغول]]، تبری زوون ِ[[مازرونی ادبیات|ادبیات]] خله پربارتر بی‌یه و همینسه قالب‌ئون شعری زیادی جه استفاده بی‌یه و حتی گاه عده‌ای از شعرا سبک جدیدی شه شعر وسّه درس کاردنه. ولی با حملهٔ موغولون به [[تبرستون]] و نابودی [[باوندیون]] ِ[[اسپهبدیه چله]]، شعرا انگیزهٔ شعر باتِن ره از دس هدانه و اغلب کتبی که کتابخنه‌ئون دله وجود داشته ره موغولون تش دکشینه و این پیشینهٔ ادبی از بین بورده. پس از اون هم با شروع جنگای داخلی تبرستون، مجالی شعر باتِن وسّه دنیبی‌یه، البته این دوره هم اشعاری زیبایی [[قطب رویانی]] جه ویمبی، که نشون از نفرت شعرای اون دوره از جنگ داشته. هم زمون با دورهٔ [[صفویون]] دِبیتی بین شاعرون تبری‌سرا رواج بیّه و شاعرونی مثل [[امیر پازواری]] و [[طالب آملی]] شروع به شعر باتن به این قالب هاکردنه. پس از اون هم با تقلید از اشعار امیر پازواری، عده‌ای که به '''امیری‌خوون''' معروفنه، شروع به بائوتن اشعاری قالب امیری دله هاکردنه.<ref>{{یادکرد|کتاب=ادبیات مازندران|نویسنده=[[دکتر زین العابدین درگاهی]]|ناشر= رسانش|سال=1389|زبان=فارسی|شهر=تهران}}</ref>
پیش از حمله [[موقولون|موقول]]، تبری زوون ِ[[مازرونی ادبیات|ادبیات]] خله پربارتر بی‌یه و همینسه قالبون شعری زیادی جه استفاده بی‌یه و حتا گاه عده‌ای از شعرا سبک جدیدی شه شعر وسّه درس کاردنه. ولی با حملهٔ موقولون به [[تبرستون]] و نابودی [[باوندیون]] ِ[[اسپهبدیه چله]]، شعرا انگیزهٔ شعر باتِن ره از دس هدانه و اغلب کتبی که کتابخنه‌ئون دله وجود داشته ره موقولون تش بزونه و این پیشینهٔ ادبی از بین بورده. پس از اون هم با شروع جنگای داخلی تبرستون، مجالی شعر باتِن وسّه دنیبی‌یه، البته این دوره هم اشعاری زیبایی [[قطب رویانی]] جه ویمبی، که نشون از نفرت شعرای اون دوره از جنگ داشته. هم زمون با دورهٔ [[صفویون]] دِبیتی بین شاعرون تبری‌سرا رواج بیته و شاعرونی مثل [[امیر پازواری]] و [[طالب آملی]] شروع به شعر باتن به این قالب هاکردنه. پس از اون هم با تقلید از اشعار امیر پازواری، عده‌ای که به '''امیری‌خون''' معروفنه، شروع به بائوتن اشعاری قالب امیری دله هاکردنه.<ref>{{یادکرد|کتاب=ادبیات مازندران|نویسنده=[[دکتر زین العابدین درگاهی]]|ناشر= رسانش|سال=1389|زبان=فارسی|شهر=تهران}}</ref>


کیوس گوران امه دوره دله دِباره شعرون مازرونی ره با نوعی طراوت و تنوع مواجه هاکرده. ونه اشعار دله خله از سبک‌ها هارشی‌یه وانّه.
کیوس گوران امه دوره دله دِباره شعرون مازرونی ره با نوعی طراوت و تنوع مواجه هاکرده. ونه اشعار دله خله از سبک‌ها هارشی‌یه وانّه.
کیوس گوران شه انگیزه درباره گاته:
کیوس گوران در باره شه انگیزه گاته:
{{نقل قول|من بمومه [[مازرونی]] شعر ره اون شکل دِ بیتی جه دربی‌یاردمه. اعتقاد داشتمه تبری شعر هم بتونده غزل یا قصیده بائه، مثنوی بائه، و دِ‌ بیتی هم بائه و اینکه شعر مازرونی گذشته، همون دِبیتی‌ئون معروفش، فقط شِکوه بی‌یه و غالباً شکوهٔ عاشقانه یا ظلم عاشق و معشوق مطرح بی‌یه و یا ظلم ارباب و رعیت. همیشه این دِتا بینه. بعد من بمومه و باتمه مثلاً آقا بییم باریم ئو چه گل بیّه، برگ چه زرد بیّه، چی بکانیم اون زمستون وسّه که گاز قطع وانه، چه بکانیم با خانی که هیچ‌گادر اون عاج خانی جه جـِر نوانه. این دُم‌کلفت‌ها که گانّه، دمُشون ره کاجه کلفت هاکردنه! و من همهٔ اینا ره به غزل و قصیده بَوردمه که البته خمی هم به ابرو بموئه و اوقات زیادی تلخ بیّه که چچی سه اینتی تلخ و گزنده و به تعبیر بعضی‌ئون گانّه، «'''عجب طنز تلخی'''» که اما گامبی، «'''عجب حقیقت شیرینی'''».<ref name="dw" />}}
{{نقل قول|من بمومه [[مازرونی]] شعر ره اون شکل دِ بیتی جه دربی‌یاردمه. اعتقاد داشتمه تبری شعر هم بتونده غزل یا قصیده بائه، مثنوی بائه، و دِ‌ بیتی هم بائه و اینکه شعر مازرونی گذشته، همون دِبیتی‌ئون معروفش، فقط شِکوه بی‌یه و غالباً شکوهٔ عاشقانه یا ظلم عاشق و معشوق مطرح بی‌یه و یا ظلم ارباب و رعیت. همیشه این دِتا بینه. بعد من بمومه و باتمه مثلاً آقا بییم باریم ئو چه گل بیّه، برگ چه زرد بیّه، چی بکانیم اون زمستون وسّه که گاز قطع وانه، چه بکانیم با خانی که هیچ‌گادر اون عاج خانی جه جـِر نوانه. این دُم‌کلفت‌ها که گانّه، دمُشون ره کاجه کلفت هاکردنه! و من همهٔ اینا ره به غزل و قصیده بَوردمه که البته خمی هم به ابرو بموئه و اوقات زیادی تلخ بیّه که چچی سه اینتی تلخ و گزنده و به تعبیر بعضی‌ئون گانّه، «'''عجب طنز تلخی'''» که اما گامبی، «'''عجب حقیقت شیرینی'''».<ref name="dw" />}}


=== کاست‌ها ===
=== کاست‌ها ===
[[پرونده:Volume Mazeron1 Cassette.jpg|thumb|80px|left| <small>جلد آلبوم مازرون۲</small> <ref name="dw" />]]
[[پرونده:Volume Mazeron1 Cassette.jpg|thumb|80px|left| <small>جلد آلبوم مازرون۲</small> <ref name="dw" />]]
کیوس گوران تا اسا شه شعرا ره به مازرونی زوون ۳مجموعه دله منتشر هاکرده. این ۳مجموعه به ترتیب با نام‌های «[[مازرون۱|مازرون۱]]»، «[[مازرون۲]]» و «[[چل سال عاشقی]]» پخش بینه. نخستین اثر وه مازرون نوم داشته و موجب بیّه تا کیوس به پشتیبانهٔ اونتا، شه کاست دوم ره با نام مازرون۲ منتشر هاکنه؛ ولی این مجموعه با استقبال روبرو نیّه و موسیقی انتخابی و شعر با هم سازگار نَینه و تنظیم‎ئون به شعرها نخاردنه.<ref name="mazennume1" /> سومین آلبوم اشعار کیوس پس از وقفه‌ای چن ساله بازار دله بمو و این یکی هم با استقبال مواجه بیّه.
کیوس گوران تا اسا شه شعرا ره به مازرونی زوون ۳مجموعه دله منتشر هاکرده. این ۳مجموعه به ترتیب با نام‌های «[[مازرون۱|مازرون۱]]»، «[[مازرون۲]]» و «[[چل سال عاشقی]]» پخش بینه. اولین اثر وه مازرون نوم داشته و موجب بیّه تا کیوس به پشتیبانهٔ اونتا، شه کاست دوم ره با نام مازرون۲ منتشر هاکنه؛ ولی این مجموعه با استقبال روبرو نیّه و موسیقی انتخابی و شعر با هم سازگار نَینه و تنظیم‎ئون به شعرها نخاردنه.<ref name="mazennume1" /> سومین آلبوم اشعار کیوس پس از وقفه‌ای چن ساله بازار دله بمو و اینتا هم با استقبال مواجه بیّه.
چل سال عاشقی بر خلاف دِتا آلبوم اولش، که توسط فرنگخنه مازرون پخش بَینه، از سوی انتشارات مهرآوا جه منتشر بیّه. انتشارات مهرآوا همراه با مجموعهٔ آثار، کتابچه‌یی هم پخش هاکرده که شامل متن ترانه‌ئون و ترجمه‌ها به [[فارسی]] بینه.<ref name="mazennume1" />
چل سال عاشقی بر خلاف دِتا آلبوم اولش، که توسط فرنگخنه مازرون پخش بَینه، از سوی انتشارات مهرآوا جه منتشر بیّه. انتشارات مهرآوا همراه با مجموعهٔ آثار، کتابچه‌یی هم پخش هاکرده که شامل متن ترانه‌ئون و ترجمه‌ها به [[فارسی]] بینه.<ref name="mazennume1" />


بند ۱۳۹: بند ۱۳۹:


=== خصوصیات اشعار ===
=== خصوصیات اشعار ===
قالب اشعار گوران برخلاف دیگه شاعرون مازندرونی، خله متنووعه و پر از آرایه‌ئون ادبی هسته. وه قالب‌های [[غزل]]، [[قصیده]]، [[مثنوی]]، [[نیمایی]] و دِ‌ بیتی ره استفاده کانده. ونه اشعار دله که اکثرأ به صورت طنز و تمثیلی هستنه، بنشنه به‌راحتی مضامین بسیاری ره پیداهاکردن، وه انتقادات زیادی ره هم به همین شکل گانه.<ref name="dw" />
قالب اشعار گوران برخلاف دیگه شاعرون مازندرونی، خله متنوع و پر از آرایه‌ئون ادبی هسته. وه قالب‌های [[غزل]]، [[قصیده]]، [[مثنوی]]، [[نیمایی]] و دِ‌ بیتی ره استفاده کانده. ونه اشعار دله که اکثرا به صورت طنز و تمثیلی هستنه، بنشنه به‌ راحتی خله مضامین ره پیداهاکردن، وه انتقادات زیادی ره هم به همین شکل گانه.<ref name="dw" />


ونه اشعار دله کمتر از واژه‌ئون دخیل فارسی استفاده وانه و اغلب دستور تبری زوون هم پایداره. استعاره بَیتن از ابزار و وسایل زندگی گذشتگون یا طبیعت مازندرون، به اوضاع کنونی جامعه و سیاست‌ئون حکومتی موجب قشنگ بیّن وه وانه. همینتی گوران بنویشته‌ئون دله اغلب طنز چش خانّه و تقریبأ این طنز ره همه‌جا بنشنه پیدا هاکردن.<ref name="mazennume1" />
ونه اشعار دله کمتر از واژه‌ئون دخیل فارسی استفاده وانه و اغلب دستور تبری زوون هم پایداره. استعاره بَیتن از ابزار و وسایل زندگی گذشتگون یا طبیعت مازندرون، به اوضاع کنونی جامعه و سیاستون حکومتی موجب قشنگ بیّن وه وانه. همینتی گوران بنویشته‌ئون دله اغلب طنز چش خانّه و تقریبا این طنز ره همه‌جا بنشنه پیدا هاکردن.<ref name="mazennume1" />


=== نمونه آثار ===
=== نمونه آثار ===
بند ۱۶۰: بند ۱۶۰:
</div>
</div>


این ترجمه مربوط به شعر انتقادی کیوس گوران هسته که '''زوون درازی''' اسم داشته و آلبوم [[چل سال عاشقی]] دله دَیی‌یه. این شعر به علت گذر از سانسور، کتابچهٔ چل سال عاشقی دله با اسم «حرف دل» عنوان بیّه و بر خلاف دیگر اشعار ترجمه نیّه. زوون درازی انتقادی به سانسور هاکردن اشعار و ترانه‌ها ایران دله هسته.<ref name="mazennume1" />
این ترجمه مربوط به شعر انتقادی کیوس گوران هسته که '''زوون درازی''' اسم داشته و آلبوم [[چل سال عاشقی]] دله دَئییه. این شعر به علت گذر از سانسور، کتابچهٔ چل سال عاشقی دله با اسم «حرف دل» عنوان بیّه و بر خلاف دیگر اشعار ترجمه نیّه. زوون درازی انتقادی به سانسور هاکردن اشعار و ترانه‌ها ایران دله هسته.<ref name="mazennume1" />


== جوایز ==
== جوایز ==
تا اسا مراسم زیادی کیوس گوران جه تجلیل بیّه که بعضی از وشون عبازتنه از:
تا اسا مراسم زیادی کیوس گوران جه تجلیل بیّه که بعضی از وشون عبارتنه از:


* برگزیدهٔ اولین همایش صدا و سیمای تبرستون انتخاب مشاهیر مازندرون دله
* برگزیدهٔ اولین همایش صدا و سیمای تبرستون انتخاب مشاهیر مازندرون دله
بند ۱۶۹: بند ۱۶۹:
* انجمن فرنگی تلارپه
* انجمن فرنگی تلارپه
* فرنگخنهٔ مازرون
* فرنگخنهٔ مازرون
* مرکز فرنگی−هنری پارپیرار (دِ سال پیاپی)
* مرکز فرهنگی−هنری پارپیرار (دِ سال پیاپی)
* جشنوارهٔ هلی تی‌تی
* جشنوارهٔ هلی تی‌تی
* انجمن فرنگی شلاب بابل<ref name="dw" /> <ref name="mehrava" />
* انجمن فرهنگی شلاب بابل<ref name="dw" /> <ref name="mehrava" />


== منابع ==
== منابع ==

دچی‌یه‌ئونی که ‏۲۹ آگوست ۲۰۱۱، ساعت ۱۹:۴۵ جا دکتنه

کیوس گوران
شخصی معلومات
تولد
ویکی دیتا دله ونه دیتائون ره هارشین (85 سال)
اوریم (en)ویکی دیتا دله ونه دیتائون ره هارشین
لقب
مل‌داش، هم‌ولایتی
ملیت
Flag of Iran ایرانی
مدرسه
زوونی که گپ زوئه
حرفه
خووننده، نویسنده و روزنومه‌نویس
همسر
لیلی (ملقب به زلیخا)

کیوس گوران اوریمی معروف به کیوس (۷ خرداد ۱۳۱۷ هجری خورشیدی برابر با ۲۸ می ۱۹۳۸ میلادی اوریم ِسوادکوه، مازرون، ایران دله) شاعر، خووننده، نویسنده و روزنومه‌نویس مازرونی هسته. وه پایه‌گذار شعر انتقادی و اجتماعی مازرونی امه عصر بی‌یه.[۱] کیوس اتا خانواده‌ی دله دنیا بمو که ونه پی‌یر میرزداش بی‌یه و مخالفون حکومت پهلوی جه بی‌یه که اون گادر مازرون دله دَیینه و دوران وچگی کیوس گوران، ونه پی‌یر به عنوان سیاسی زندونی بی‌یه.[۲]

وه پس از بگذرونی‌ین تحصیلات ابتدایی، راهنمایی و دبیرستون مازرون دله، راه دکته بورده تهران و بیتن مدرک پزشکی وسّه تبریز دله امتحان هدائه که مردود اعلام بیّه. سپس جلوی دمباله هدائن تحصیل ره ونسه بیتنه و بائوتنه که ۱۰سال ننشنه که ایران دله درس بخونده. همینسه هلند راه ره پیش هایته ولی پس از مدتی اعلام بیّه که وزارت علوم مدرک دانشگاه هلندی ره هم قبول نکانده. کیوس گوران هم به ایران وردگردسته.[۲]

کار مطبوعاتی ره با روزنومهٔ اقتصادی بورس تهران دله شروع هاکرده و سپس به روزنومهٔ تهران جورنال، که روزنومهٔ اینگیلیسی‌زوون موسسهٔ اطلاعات بی‌یه[۳]، بورده. پس از مدتی محرمعلی خان (مأمور سانسور ِاخبار زمون پهلوی دوم) انتشار بیّن ونه بنویشته‌ئون جلو ره بَئیته، وه ات گادر مجبور بَئی‌یه ترک تحصیل هاکنه و ونه کار باعث بیّه که به جنوب کشور بوره.[۴]

وه اسا به زوونای مازرونی و فارسی شعر گانه[۴] و تااسا سه‌تا آلبوم با اسم‌ئون «مازرون»، «مازرون۲» و «چل سال عاشقی» منتشر هاکرده.[۵]

کیوس گوران به همراه سرایش شعر، همکاری مطبوعاتی ره جدی‌تر با نشریات محلی تبرستون دمباله دنه و سرمقاله‌ئون بعضی هفته‌نومه‌ئون ره نویسنه.[۴] وه بیماری گوش-مغزی بَئیته و همینسه غول بیّه و اسا به کومک لبخوونی بقیه جه ارتباط دانّه.[۴] [۲]

زندگی

وچگی و تحصیلات

کیوس گوران اوریمی تاریخ ۷ خرداد ۱۳۱۷ هجری خورشیدی برابر با ۲۸ می ۱۹۳۸ میلادی اوریم سوادکوه مازرون دله دنیا بموئه. ونه نوم، کیوس، اتا تبری اسم هسته که از قباد ِریکا، ساسانی‌شاه، اسم جه بَئیته بیّه[۴] که سرسلسلهٔ سلسله‌ی باوندیون تبرستون هسته.[۶] گوران (ونه فامیلی) هم کلمهٔ گبران جه بَیته بیّه که اثر مرور زمون تغییر پیدا هاکرده به گوران. گبران به معنی زرتشتیون هسته. مردم گوران زرتشتیونی هستنه که پس از تغییر دین مردم ایران به اسلام، هنتا تغییر دین ندانه.

وه در باره شه نسب و نام‌خانوادگی گاته:

« شه فامیلی جه همنده شر دومبه که وشون اتا گت طایفونه و کردستون و لرستون و اصفهان دله دکلستونه و گویا بهرام گور ِزک و زا هستنه که به تبعید اینجه و اونجه بوردنه. ایضاً فرقه‌ای کردستون دله هم دره.

مه مار پری‌دخت اَرفه‌کوه بی‌یه و ونه نسب به امیر دوران، امیرمؤید سوادکوهی، رسی‌یه و بدین شکل وه هم باوندیون ِساسانی‌تبار جه بی‌یه.

اما ونه عمر به سه دهه نرسی‌یه که زمون بزائن ِپنجمین وچه، بمرده... و مه ره که ونه گت وچه بیمه ره ده سالگی گادِر داغ‌دار هاکرده. بمردن مه مار، هوهو زن کوی و کوچه هاکرده مه ره و ونه درد ِآخر وسّه هسته که هنتا مه رُباب دل دائم‌النغموئه.[۷]

»

اوایل سالای وچگی کیوس گوران، ونه پی‌یر که «میرزداش» نوم داشته و از مخالفون نظام حکومتی پهلوی دوم بی‌یه، به عونوان زندونی سیاسی محبوس بیّه.[۲]

وه در باره شه پی‌یر گانه:

« هر گادِر امونه که امه پی‌یر، میرزداش، ره بورن، اما برمه کاردمی و شونگ و شیدا کاردمی. به قول مه پی‌یر همون‌گادِر امه مبارزات سیاسی شروع بیّه. هیچ‌‌زمون نتونسمی با سیستم کنار بِییم. مه ره وردنه پاسگاه ژاندارمری و مه چش پلی، مه پی‌یر ره شلاق زونه.[۲] »

وه وچگی دله حاجی‌کلا دله دَیی‌یه. این روستا که حاشیه غربی روخنه تالار قرار داشته، مدرسه‌دار بی‌یه و بنابراین وه تحصیلات ابتدایی ره روستای کفشگرکلا دله شروع هاکرده. سال پنجوم ابتدایی، به الزام دمباله هدائن درس وسّه به شاهی (قائم شهر) بورده و بتونسته شه دیپلم ره رشته طبیعی دله بَیره. وه خاسته رشته پزشکی دله درس بخونده پس بورده تهران و مقدمات ره شرکت هاکردن امتحان وسّه فراهم هاکرده. با چن نفر از رفیقون عازم تبریز بیّه تا آزمون پزشکی این شهر دله شرکت هاکنه. وه این آزمون دله موفق نیّه و کیوس ره درحالی‌ که نمره قبولی داشته، مردود هاکردنه.[۲] کیوس هم پیگیری هاکرده و بخاسته که وه ره فهرست قبول بَیی‌ئون دله بنویسن. ولی به وه بائوتنه که «بلشویک‌ها وچون نَونه پزشکی بخوندن». سپس سال۱۳۳۹ با رییس دانشکدهٔ علوم گپ زوئه که وقتی وه ره صدا کارده رییس دانشکده فرار هاکرده و بعدها وه ره بائوتنه که ده سال حق درس بخوندستن ندانّه چون خاسته وه ره ترور هاکنه.[۲]

پیش از انقلاب تهران دله

وه پس از اون که نتونسته رشتهٔ پزشکی ره دمباله هاده، به تهران وردگرسته و کار مطبوعاتی ره با روزنومهٔ اقتصادی بورس سال۱۳۴۰ تهران دله شروع هاکرده.[۸]

ات‌ دفعه کیوس گوران انجام اتا مصاحبه وسّه روزنامهٔ بورس جه به بانک کار بورده اونجه، مسئولیت روابط عمومی ِبانک با قاسم لاربن بی‌یه. لاربن وه ره بائوته که روزنومهٔ بورس ره ول هاکنه و بوره اطلاعات دله.[۲] وه پس از اون به روزنامهٔ تهران جورنال (اطلاعات فعلی) بورده و پس از مدتی بخاسته که بتونه هفته‌نومهٔ اطلاعات دله هم بنویسه ولی محرمعلی خان که مسئول سانسور اخبار اون زمون بی‌یه نی‌یشته که وه شه کار ره هاکنه.[۴] وه اواسط دهه ۱۳۴۰ه‍.ش. به عنوان کارشناس هیدرولوژی منابع ئو به لرستون بورده.[۸] سال ۱۳۴۱هجری خورشیدی اهواز دله و به سفارش دکتر پیراسته، ادارهٔ آب و خاک خوزستون، که ونه‌کار مطالعه رژیم رودخانه‌ئون سر بی‌یه، دله مشغول به کار بیّه.[۲]

وه همین ایام به اتا از دانشگاه‌ئون هلند بورده تا مدرکی اونجه بَیره و بئه[۲] ولی به دلیل سابقه‌ی مبارزاتی که ونه پی‌یر داشته، وزارت امور خارجه به وه اعلام هاکرده که ونه مدرک، وزارت علوم دله قبول نوانه. این زمون دانشکده به وه بائوته که فقط در صورت قبول‌هاکردن تابعیت اتا از ملل بولیوی یا مصر و سپس دمبال هاکردن زندگی هلند دله بتونده شه تحصیلات ره ادامه هاده. برهمین اساس وه شه درس ره نصفه‌نیمه بی‌یشته و به ایران وردگرسته.[۷] [۲]

پس از انقلاب و فعالیات هنری

پرونده:Guran.ciyos1.JPG
اتا تصویر کیوس گوران جه

وه به علت موشکلات زیادی که نویسندگی و کار مطبوعات دله داشته، تصمیم بیته شه شعرها ره به صورت کاست صوتی و با شه صدا منتشر هاکنه. وه آخرسری سال ۱۳۷۸ه‍.خ. بتونسته کاستی با اسم مازرون ره توسط انتشارات ِفرنگخنه مازندرون پخش هاکنه. [۱] [۹] پس از ۴سال هم اقدام به پخش کاست مشابهی به اسم مازرون۲ هاکرده.[۱۰] که با استقبال زیادی روبرو نگشت.[۱]

اسفند سال۱۳۵۶ مریضی گوش بیته. وه ابتدا به دکترون ساری مراجعه هاکرده. تشخیص بیماری نادر گوش-مغزی (به انگلیسی: Meniere) هدائه بیّه و وه بورده تهران، اما اونجه هم بائوتنه که اینتا بیماری معالجه‌ای ندانّه. ‌ماه بعد عازم بریتانیا بیّه. اینگیلیس دله هم تشخیص دکترای ایرانی ره تائید هاکردنه. اتا از دکترای بریتانیائی وه ره باته که اینتا بیماری ره بنشنه تحت کنترول بَئیتن و لازم هسته که حداقل سه ماه لندن دله دَواشه. ولی وه قبول نکارده و به ایران وردگرسته. اما تشدید وضع منتهی به سرگجه‌ئون دَوَرانی وحشتناک بیّه، نهایتاً کیوس گوران تهران دله به جراحی گوش رضایت هدائه و شه راست‌وری گوش ره اینتی بیّه که کاملأ غول هاکرده تا در نتیجه سرگجه‌ئون وه ره ول هاکنن. اتا سال نیّه که چپی گوش هم به همین مرض دچار بیّه و سفرش به اروپا و حتا امریکا نتیجهٔ کاملی نداشته. وه در حال خار بیّن بی‌یه که به علت فشار عصبی، شه شنوایی ره به طور کامل از دست هدائه.[۷]

این زمون به صورت نامرتب برخی نشریات محلی مازندرون دله از جومله پیام مازرون، نهضت شومال و کایر و پیام مستضعفون و زنگ تاریخ دله مقالاتی نوشته و گاهی اشعاری ره این نشریات دله پخش کارده.[۲] [۸] آخرسری اسفند سال ۱۳۸۸ کاست دیگه‌یی به نوم چل سال عاشقی ره توسط انتشارات مهرآوا پخش هاکرده. این بار دیسک‌ئون سی‌دی ِحاوی صدای کیوس با کتابچهٔ شعرها و ترجمه‌ی فارسی همراه بینه.[۱]

خانواده کیوس گوران

کیوس گوران سال۱۳۳۹ با اتا از شه رفیقون انجمن ایران و آمریکا دله به مرور و مطالعه اینگیلیسی تن‌هدا و هفته‌ای ره به عونوان مهمون اونان سره دله بموندسته، طول اون هفته اتا سیو چادری زنا بموئه اون سره دله که داغ بدی‌یه شه مردی بی‌یه و کیوس جه بخاسته بوره وشون سره دله و ونه وچون ره اینگیلیسی درس هاده. وه همینتی که اونان ره اینگیلیسی درس دائه، اون خانواده دله اتا از وچون عاشق اتا از کیجائون وه،بیّه که لیلا اسم داشته و ونجه بخاسته که همدیگه جه ازدواج هاکنن. به رغم مخالفت‌ئون خانواده‌ی دِسو، این دِتا تاریخ ۱۶اسفند ۱۳۴۲ ازدواج هاکردنه.[۷] اسا حاصل این ازدواج دِتا کیجا بیّه که اتا از وشون اروپا دله دره. [۲]

آثار

کیوس گوران به دِتا زوون مازرونی و فارسی شعر گانه[۴]؛ ولی دوس ندانّه که ونه فارسی شعرون انتشار پیدا هاکنن.[۸] ونه مازرونی شعرون تااسا سه‌تا آلبوم دله منتشر بَینه. کیوس شعرون ویشتر قالبای غزل، قصیده، مثنوی، نیمایی و دِبیتی درون هستنه. وه دلیل معروف بیّنش ره شه آثار ره تنوع دونده که سبک شعری دله هدائه. ونه اشعار خله بانشاط‌تر از دیگه شعرون تبری هستنه چون وه تلاش هاکرده تا به جای «شِکوه» و «ناله» شعرای موزون و ترانه‌وار جه کار بزنه.[۴]

انگیزه

پیش از حمله موقول، تبری زوون ِادبیات خله پربارتر بی‌یه و همینسه قالبون شعری زیادی جه استفاده بی‌یه و حتا گاه عده‌ای از شعرا سبک جدیدی شه شعر وسّه درس کاردنه. ولی با حملهٔ موقولون به تبرستون و نابودی باوندیون ِاسپهبدیه چله، شعرا انگیزهٔ شعر باتِن ره از دس هدانه و اغلب کتبی که کتابخنه‌ئون دله وجود داشته ره موقولون تش بزونه و این پیشینهٔ ادبی از بین بورده. پس از اون هم با شروع جنگای داخلی تبرستون، مجالی شعر باتِن وسّه دنیبی‌یه، البته این دوره هم اشعاری زیبایی قطب رویانی جه ویمبی، که نشون از نفرت شعرای اون دوره از جنگ داشته. هم زمون با دورهٔ صفویون دِبیتی بین شاعرون تبری‌سرا رواج بیته و شاعرونی مثل امیر پازواری و طالب آملی شروع به شعر باتن به این قالب هاکردنه. پس از اون هم با تقلید از اشعار امیر پازواری، عده‌ای که به امیری‌خون معروفنه، شروع به بائوتن اشعاری قالب امیری دله هاکردنه.[۱۱]

کیوس گوران امه دوره دله دِباره شعرون مازرونی ره با نوعی طراوت و تنوع مواجه هاکرده. ونه اشعار دله خله از سبک‌ها هارشی‌یه وانّه. کیوس گوران در باره شه انگیزه گاته:

« من بمومه مازرونی شعر ره اون شکل دِ بیتی جه دربی‌یاردمه. اعتقاد داشتمه تبری شعر هم بتونده غزل یا قصیده بائه، مثنوی بائه، و دِ‌ بیتی هم بائه و اینکه شعر مازرونی گذشته، همون دِبیتی‌ئون معروفش، فقط شِکوه بی‌یه و غالباً شکوهٔ عاشقانه یا ظلم عاشق و معشوق مطرح بی‌یه و یا ظلم ارباب و رعیت. همیشه این دِتا بینه. بعد من بمومه و باتمه مثلاً آقا بییم باریم ئو چه گل بیّه، برگ چه زرد بیّه، چی بکانیم اون زمستون وسّه که گاز قطع وانه، چه بکانیم با خانی که هیچ‌گادر اون عاج خانی جه جـِر نوانه. این دُم‌کلفت‌ها که گانّه، دمُشون ره کاجه کلفت هاکردنه! و من همهٔ اینا ره به غزل و قصیده بَوردمه که البته خمی هم به ابرو بموئه و اوقات زیادی تلخ بیّه که چچی سه اینتی تلخ و گزنده و به تعبیر بعضی‌ئون گانّه، «عجب طنز تلخی» که اما گامبی، «عجب حقیقت شیرینی».[۴] »

کاست‌ها

پرونده:Volume Mazeron1 Cassette.jpg
جلد آلبوم مازرون۲ [۴]

کیوس گوران تا اسا شه شعرا ره به مازرونی زوون ۳مجموعه دله منتشر هاکرده. این ۳مجموعه به ترتیب با نام‌های «مازرون۱»، «مازرون۲» و «چل سال عاشقی» پخش بینه. اولین اثر وه مازرون نوم داشته و موجب بیّه تا کیوس به پشتیبانهٔ اونتا، شه کاست دوم ره با نام مازرون۲ منتشر هاکنه؛ ولی این مجموعه با استقبال روبرو نیّه و موسیقی انتخابی و شعر با هم سازگار نَینه و تنظیم‎ئون به شعرها نخاردنه.[۱] سومین آلبوم اشعار کیوس پس از وقفه‌ای چن ساله بازار دله بمو و اینتا هم با استقبال مواجه بیّه. چل سال عاشقی بر خلاف دِتا آلبوم اولش، که توسط فرنگخنه مازرون پخش بَینه، از سوی انتشارات مهرآوا جه منتشر بیّه. انتشارات مهرآوا همراه با مجموعهٔ آثار، کتابچه‌یی هم پخش هاکرده که شامل متن ترانه‌ئون و ترجمه‌ها به فارسی بینه.[۱]

آلبوم شعر ویژگی‌ئون ترانهٔ دله دکته زمون توضیحات
مازرون۱ مازرون وصف ترانه‌ئون گروه شواش جمعأ ۶۰ دقیقه وصف طبیعت و زیبایی‌ئون تبرستون
آقا مدیر داستان تمثیلی داستان مدیری که ابتدا روستا دله درس دائه ولی با تغییرنظام آموزشی وه شهر بورده و مدتی بعد بازنشسته بیّه و کنج اتاق دکته و مریض بیه.
دادخواهی وصف و نقد وصف حال کنونی جامعه و انتقاد از بعضی سنگ‌اندازی‌ئون
دشمن دانا… طنز سیاسی هجو ابیات و نقد به شکل طنز
توانا بود… طنز و نقد
تعزیه داستان تمثیلی داستانی اتا مردی جه که درحال تعزیه نقش امام‌حسین ره داشته و درعین حال شمر ره واقعأ بکُاشته چون اینتی گاته که اون مردی واقعأ شمری هسته که امروزه هم وجود دانّه.
مازرون۲ مرد نکونام تمثیلی جمعأ ۶۰ دقیقه
مه تجن وصف یاداوری اوضاع مردمان دورانای گذشته
پییز وصف/تمثیلی
ته صدا تمثیلی
داغ ویشه داستان تمثیلی
نواجش غمناک اتا مازرونی نواجش هسته
بهار وصف وصف هاکردن حال و هوای بهار
ترک مشق و دفتر داستان داستانی زندگی کیوس گوران جه
در سوگ آق مدیر داستان تمثیلی ادامهٔ داستان زندگی آق مدیر آلبوم مازرون۱جا
شعر عاشقانه رمانتیک وصف عشق دید شاعر جه
چل سال عاشقی چل سال عاشقی وصف ورف سما و نجما ۱۳:۰۰ وصف چل سال زندگی ِکیوس گوران
مشتی برارجان داستان تمثیلی صبح بهار ۲۰:۵۶ کیوس گوران این شعر ره شه اتا رفق سه باته که پس از بازنشستگی به اروپا بورده تا شه وچه پلی بمونده.
برمه بکن انتقادی همدم جان ۷:۲۰ انتقاد گوران از وضع کنونی و همدردی وه با مردم
من و مه دل نقد سیاسی لالایی ۷:۱۵ انتقاداتی از سیاست‌ئون غلط
مازرون وصف وطن ۸:۳۰ وصف طبیعت و زیبایی‌ئون تبرستون

خصوصیات اشعار

قالب اشعار گوران برخلاف دیگه شاعرون مازندرونی، خله متنوع و پر از آرایه‌ئون ادبی هسته. وه قالب‌های غزل، قصیده، مثنوی، نیمایی و دِ‌ بیتی ره استفاده کانده. ونه اشعار دله که اکثرا به صورت طنز و تمثیلی هستنه، بنشنه به‌ راحتی خله مضامین ره پیداهاکردن، وه انتقادات زیادی ره هم به همین شکل گانه.[۴]

ونه اشعار دله کمتر از واژه‌ئون دخیل فارسی استفاده وانه و اغلب دستور تبری زوون هم پایداره. استعاره بَیتن از ابزار و وسایل زندگی گذشتگون یا طبیعت مازندرون، به اوضاع کنونی جامعه و سیاستون حکومتی موجب قشنگ بیّن وه وانه. همینتی گوران بنویشته‌ئون دله اغلب طنز چش خانّه و تقریبا این طنز ره همه‌جا بنشنه پیدا هاکردن.[۱]

نمونه آثار

ترجمهٔ شعر ِزوون‌درازی:

وقتی خامبه حرف دل بزنم نیمه مجاز

وختی که شونی زمر تا بییرم زوون ره گاز...

مر کلاغ چینده ممیز،انه خط زنده مه شعر

چنده اینجه بکشم مميز وشیل ناز؟!

اینجه هرکس سراده شسه کیجاجان راحته

د کرور چاپ بونه شعر بی‌جواز و باجواز...

این ترجمه مربوط به شعر انتقادی کیوس گوران هسته که زوون درازی اسم داشته و آلبوم چل سال عاشقی دله دَئییه. این شعر به علت گذر از سانسور، کتابچهٔ چل سال عاشقی دله با اسم «حرف دل» عنوان بیّه و بر خلاف دیگر اشعار ترجمه نیّه. زوون درازی انتقادی به سانسور هاکردن اشعار و ترانه‌ها ایران دله هسته.[۱]

جوایز

تا اسا مراسم زیادی کیوس گوران جه تجلیل بیّه که بعضی از وشون عبارتنه از:

  • برگزیدهٔ اولین همایش صدا و سیمای تبرستون انتخاب مشاهیر مازندرون دله
  • انجمن ادبی مازندرون
  • انجمن فرنگی تلارپه
  • فرنگخنهٔ مازرون
  • مرکز فرهنگی−هنری پارپیرار (دِ سال پیاپی)
  • جشنوارهٔ هلی تی‌تی
  • انجمن فرهنگی شلاب بابل[۴] [۵]

منابع

پانویس

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ «چل سال عاشقی». مازندنومه. هارشی‌یه بیی ۱۳۸۹/۳/۸ گادِر. 
  2. ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ ۲٫۱۱ ۲٫۱۲ «تا نفس دارمه، ته وسه زمبه دم». مازندنومه. هارشی‌یه بیی ۱۳۸۹/۳/۸ گادِر. 
  3. «اشتهای پایان ناپذیر». باشگاه اندیشه. 
  4. ۴٫۰۰ ۴٫۰۱ ۴٫۰۲ ۴٫۰۳ ۴٫۰۴ ۴٫۰۵ ۴٫۰۶ ۴٫۰۷ ۴٫۰۸ ۴٫۰۹ ۴٫۱۰ ۴٫۱۱ داود خدابخش. «کیوس گوران: شعر من همه‌اش فریاد است». دویچه وله، ۲۰۰۹/۹/۵. 
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ «کاست‌ئون کیوس گوران». مهرآوا. 
  6. مازرون و استرآباد، هاسنت لویی رابینو، ترجمهٔ وحید مازرونی، انتشارات علمی و فرنگی، صفحهٔ ۲۰۲
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ مجلهٔ چشمهٔ توسعه. «گفتگو با استاد کیوس گوران اوریمی». چشمهٔ توسعه. ۱۴تیر ۱۳۹۰.ساری:
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ «بخون بخون، ته هم‌زوون منمه، من». مازندنومه. هارشی‌یه بیی ۱۳۸۹/۳/۸ گادِر. 
  9. «شناسنامهٔ اینترنتی مازرون۱». مهرآوا. هارشی‌یه بیی ۱۳ژوئیه ۲۰۱۱ گادِر. 
  10. «شناسنامهٔ اینترنتی مازرون۲». مهرآوا. هارشی‌یه بیی ۱۳ژوئیه ۲۰۱۱ گادِر. 
  11. دکتر زین العابدین درگاهی. ادبیات مازندران. تهران: رسانش، 1389.

پیوند به بیرون