اسکیزوفرنی

ویکی‌پدیا، آزادِ دانشنومه، جه

اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی (انگلیسی جه: Schizophrenia)، اتا بیماری روانی با منشاء نامشخص و علایم متغییر هسه که اصطلاح اون توسط یوجین بلولر از ترکیب دو تا کلمه یونانی shizein (دو نیم هکردن، گسستن: σχίζειν) و phrenos (فکر، اندیشه: φρήν) وضع بيه. مشخصهٔ اینتا بیماری عدم توانایی درک و یا بیان واقعیت هسه. اینتا بیماری دارای عوارضی همچون عدم ارتباط منطقی در رفتار و گفتار، انزوا و گوشه نشینی بیش از حد و هذیان و توهم هسه. تشخیص اینتا بیماری با مصاحبه با بیمار و مشاهده رفتار وِ میسر بونه و در حال حاضر هیچ آزمون تشخیصی برای اینتا بیماری وجود ندارنه.[۱]

یوجین بلولر روانپزشک سوییسی واژهٔ اسکیزوفرنی ره وضع هکرده


علائم بیماری[دچی‌ین]

علایم و نشونه‌های اسکیزوفرنی شامل مجموعه هایی از علایم هسه[۲]:

  • نشونه‌های مثبت:علائم مثبت، «فزونی‌های آسیب‌شناسانه» هسنه، و یا رفتارهای غریبی که به رفتارهای عادی فرد بیمار افزوده بونه.هذیون‌ها، تفکر و گفتار از هم گسیخته، ادراکات تشدید بئي و توهم‌ها، و واکنش‌های نابجا از جمله علائم معمول در اینتا بیماران هسنه.[۳] توهم معمولاً شنیداری یا دیداری هسه ولی توننه در تمومی حواس مشاهده بوه.
  • نشونه‌های منفی:علائم منفی «کمبودهای آسیب‌شناسانه» شخصیتی هسنه که شخص بیمار فاقد اونا هسه. فقر در گفتار، واکنش‌های کند و سطحی، از دست هداهن اراده، و فرار از اجتماع نشونه‌های هسنه که معمولاً در اینتا بیماران بديه بونه. چنین کمبودهایی زندگی و فعالیت‌های فرد ره به شدت تحت تاثیر قراردننه.[۴]

همچنین عدم بروز عواطف، عدم لذت از زندگی از علایم منفی بیماری هسه.

  • افسردگی: بروز افسردگی در بیماران روان‌گسیخته بالا هسه و توننه خله شدید باشه. معمولاً اینتا افسردگی به آنتی سایکوتیکهای آتیپیک پاسخ دنه.
  • اختلالات شناختی:افراد مبتلا دچار اختلالات شناختی نیز بوننه شامل اختلال در توجه، حافظه و عملکردهای ارادی. اینتا اختلالات نیز با داروهای آنتی سایکوتیک آتیپیک درمون بوننه.
  • سایر اختلالات:افراد مبتلا به اسکیزوفرنی گاه نشونه‌های روانی حرکتی نیز بروز دننه، مثل حرکات عجیب، شکلک‌های تکراری، و ژست‌های نامعمول. به نظر ‌رسنه که اینتا ژست‌های غیرعادی معمولا نوعی منظور شخصی برای فرد بیمار دارننه، مثل نوعی آیین یا جادو.[۵]

انواع روان‌گسیختگی[دچی‌ین]

بر اساس تقسیم بندی DSM-IV اینتا بیماری پنج زیر مجموعه دارنه:

  1. روان‌گسیختگی پارانوئید:در اینتا نوع فرد با اتا یا دو تا توهم و هذیان درگیر هسه ولی دچار به هم ریختگی تفکر و رفتار، رفتار کاتاتونیک و یا فقدان عواطف نيه.
  2. روان‌گسیختگی به هم ریخته(Disorganized): مشخصه آن رفتار، فکر یا گفتار در هم بئي و بدون بروز عواطف (flat affect) یا عواطف نامناسب هسه.
  3. روان‌گسیختگی کاتاتونی: در اینتا نوع فرد توننه دچار ناتوانی حرکتی، حرکات زیاده از حد، نگاتیویسم افراطی یا مات بين، حالت گیری‌های عجیب (Bizzare posturing) و تکرار و تقلید(Echopraxia) حرکات بوشه.
  4. روان‌گسیختگی افتراق داده نشده: در اینتا نوع فرد کرایتریای تشخیصی اینتا بیماری ره دارنه ولی در هیچ یک از سه گروه بالا قرار نينه.
  5. روان‌گسیختگی باقی‌مانده: که در اینتا حالت علایم مثبت شدت کمی دارنه.

سبب شناسی روان گسیختگی[دچی‌ین]

تصویر پت اسکن از اتا بیمار روان گسیخته

اینتا بیماری اتا بیماری چندعاملی هسه و مجموعه ای از عوامل زیست شناختی و رفتاری در بروز اونتا موثر هسنه.

  • ژنتیک: شواهدی وجود دارنه که نشون از نقش ژنتیک در بروز بیماری دارننه. بیماری در ۵۰ درصد دوقلوهای تک تخمی بروز مشترک دارنه. اگر هر دو پر و مار مبتلا باشن ۴۰ درصد احتمال ابتلا وجود دارنه و در دو قلوهای دی‌زایگوت ۱۰ درصد ابتلای همزمون وجود دارنه.
  • نظریه نوروشیمیایی (نقش دوپامین) فعالیت زیاده در مسیر دوپامینی مزولیمبیک ره باعث ایجاد علایم مثبت بیماری (توهم، هذیان، رفتار و گفتار به هم ریخته و آژیتاسیون) دونسنه. مشاهده بيه که با استفاده از داروهایی که برای درمون اینتا بیماران به کار شونه و باعث کاهش دوپامین بوننه و منجر به کاهش علایم مثبت بیماری بوننه. الیگو دندروسیت‌ها مهم‌ترین سلول‌های عامل روان‌گسیختگی هسنه. درالیگو دندروسیتهای افراد مبتلا به روان‌گسیختگی، حداقل ۱۵ ژن درس عمل نكنه. مشخص بيه که ژن رسپتورهای دوپامین D۲ وD۳ (یعنی DRD۲ وDRD3)و همچنین ژن تیروزین هیدروکسیلاز با روان‌گسیختگی ارتباط دارنه. آنزیم تیروزین هیدروکسیلاز، تیروزین ره به دی هیدروکسی فنیل آلانین که پیش ساز دوپامین هسه تبدیل كنه. همچنین ژن رسپتورهیستامین H۲، (HRH2) به‌عنوان اتا از کاندیدهای اینتا بیماری محسوب بيه. اتا دیگر از ژنهایی که در رابطه با اینتا بیماری شناسایی بيه ژن CHRNA۷ هسه که زیرواحد آلفا اتا از رسپتورهای اسید نیکوتینیک، ره کد كننه.ژن کد کننده اتا از رسپتورهای سروتونین(HTR2A) نیز از دیگر ژنهایی هسه که با روان‌گسیختگی پیوستگی دارنه. بانگاهی به انبوه ژنهای نامزد برای بیماری روان‌گسیختگی، در أيايمي که اغلب اینتا ژنها، در ارتباط با نوروتراتنسمیترها هسنه. برخی از اینتا ژنها رسپتورهای نوروترانسمیترها ره کد كننه و برخی دیگر در سنتز اونا نقش دارننه.
  • نوروآناتومی: در اینتا بیماری افزایش عملکرد لوب‌های فرونتال و عدم تقارن عملکردی سیستم لیمبک / تمپورال
  • نورواندوکرین: بعضی هورمونها در بروز بیماری موثر تشخیص داده بينه.
  • عوامل فصلی همچون تولد در زمستان، عفونتهای ویروسی قبل از تولد و تفاوتهای جغرافیایی نیز در بروز بیمار تاثیر دارننه.

پیشینه[دچی‌ین]

علایم اینتا بیماری در گذشته‌های دور نیز شناخته بئي بيه. ولی پیشینیان تعبیرهای اسطوره‌ای برای اونتا داشتنه. در گذشته به روان‌گسیختگی ((جنون جوانی)) گتنه که امروزه چندان مورد پسند روان‌پزشکان و روان‌شناسان نيه.[۶][۷] پیشینیان گتنه دیوانه کسی هسه که دِب ره ويننه و مجنون کسی هسه که جن ره ويننه. اینتا همون روان‌گسیختگی هسه. روان‌گسیختگی نوعی از بیماری هسه که بیمار موجودی ره ويننه که دیگران نويننه و مردم به اینتا دلیل که آن موجود مورد ادعا ره نويننه به فردی که آن موجود ره ويننه مجنون یا دیوانه گننه. به اینتا بیماری در قدیم دیوانگی یا جن زدگی گتنه.

در قرن نوزدهم پزشکان اینتا بیماری ره به عنوان جنون و دیوانگی محض ‌انگاشتنه و در اوسط همینتا قرن بندیکت اوگوستن مورل برای اولین بار به توصیف اینتا بیماری در شِ کتاب بپرداخته و از آن به عنوان «توقف ناگهانی تمام قوای روحی» یاد هکرده. اینتا بیماری در آن زمون اغلب در دسته هیستری به شمار شيه و به آن هیستری گیج و منگ گتنه.[۸]

در اواخر قرن نوزدهم امیل کرپلین، روانشناس آلمانی، اینتا بیماری ره جنون زودرس نامید که به فراگیری اینتا بیماری نزد جوانان و نوجوانان باز گشت كرده. در نهایت یوجین بلولر، روانشناس سوئیسی، کلمه اسکیزوفرنی ره در جهت دفاع از روانکاوی فروید ابداع هکرده و به تعریف عوارض اینتا بیماری بپرداخته. فروید لفظ پارافرنی ره برای اینتا بیماری مناسب تر دونسه.[۹]

جستارهای وابسته[دچی‌ین]

پانویس[دچی‌ین]

  1. [Kaplan & Sadock, Clinical Psychiatry, 2001]
  2. [Sadock, B.J., et al. Kaplan and Sadock's Synopsis of Psychiatry: Behavioral Sciences/Clinical Psychiatry (Synopsis of Psychiatry), 10th ed. Philadelphia, PA; Lippincott Williams & Wilkins, 2007]

  3. [Comer 416]
  4. [Comer 420]
  5. [Comer 422]
  6. اسکیزوفرنی (جنون جوانی) https://web.archive.org/web/20130417154850/http://www.ravanpajoh.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1519&Itemid=65
  7. پیدا و پنهان اسکیزوفرنی http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=100470
  8. موللی ۱۱۸
  9. موللی ۱۱۸

منابع[دچی‌ین]

  • Tkachev، D. et al. Oligodendrocyte dysfunction in schizophrenia and bipolar disorder. The Lancet، ۳۶۲، ۷۹۸ - ۸۰۵، (۲۰۰۳).
  • Ronald J. Abnormal Psychology. ۶th ed. New York: Worth Publishers, 2007.
  • اسکیزوفرنی اثر دکتر علی فردی
  • موللی، کرامت. مبانی روانکاوی فروید-لکان. تهران. نشر نی. ۱۳۸۴. چاپ دوم.ISBN 964-312-752-4
  • مطلب فوق از ويكي پديا ي فارسي ترجمه شده است.

مطالعهٔ بیشتر[دچی‌ین]