آرسن کوتزویف
آرسن کوتزویف 
|
آرسن کوتزویف (آسی جه: Коцойты Арсен, لاتینی بنویشتن: Kocojty Arsen)، (بزائه: ۱۵ ژانویه ۱۸۷۲، بمرده: ۴ فوریه ۱۹۴۴) اتا آسی (اوسِتی) تالیف‌کر، ترجمه‌کَر و بنویشت‌کَر بی‌یه که روسیه امپراتوری دله دنیا بمو‌ئه. وه اتا از آسی زوون نثرِ بنیانگذارئون و کسونی جا هسّه کا جدید آسی زوونِ شکل بئی‌تِن ره خله تاثیر داشته. وه یتا از شناسا ترین آسی تنک‌کرئون بی‌یه.
شمالی اوستیای جمهوری دِ تا از شهرئونِ (ولادی‌کفکاز و بسلان) دله اتی خیابون دره که کوتزویفِ نوم ره دارِنّه. ونه بنویشته‌ئون آسی ادبیات دله پِر اهمیت دارنه و همینسّه مدرسه‌ئون دله آسی ادبیات دوره ئون وسّه آموجش هدائه بونه.
زیوش[دچی‌ین]
کوتزویف اتا فقیر خونواده‌‌ی جه و جیزل نوم (آسی جه: Джызӕл، لاتینی بنویشتن: Džyzæl ) روستای دله که ولادی‌کفکاز پلی دره بزائه بیّه. ونه سن کا ۹ سال برسی‌یه وره شه روستای مدرسه نوم بنویشتنه. وه اونجه که دیّه ات خله کتاب پیدا هاکرده که ونه آموجش و سواد وسه خله خار بی‌یه. مدرسه تموم بَیِّن په وه بورده مسیحی ارتدکس حوزه علمیه‌‌یِ اردن (Ardon) درس بخوندسّه اما اون گدر مریضی بَیته و مجبور بیبه کا حوزه جا بوره. وه پئی هاکرده شه روستا و اونجه شروع هاکرده شمالی کفکاز روزنومهئون وسه بنویشتن. وه شه روستای مدرسه معلم هم بیّه.
۱۹۰۲ دله وه شه روستای شورش ره مولحق بیّه و همینسه وره اون منطقه جا اخراج هاکردنه. وه تصمیم بَیته بوره جنوبی کفکاز، وه اونجه شه معلمی کار ره ادامه هدا و مقاله و کچیک آسنی نویشته.
۱۹۱۰ سال وه گورجستون تفلیس شهر دله، شروع هاکرده اَتّا مجله تنکر هاکردن کا ونه نوم ره بی‌یشته (Æфсир . لاتینی بنویشتن: Æfsir) کا ونه معنی بونه گوش یا گنّمِ گوش. اینتا روزنومه فقط ۱۴ کَش بنویشته تنک هاکرده اما همین کچک تعداد جا خله گت تاثیر آسی ادب و روزنومه بنویشتن سر داشته.
۱۹۱۲ سال دله کوتزویف شه کوچ ره بورده سنت پترزبورگ، وه اونجه خله جاها کار هاکرده، بستینکلا ولادیمیر لنین معروف روزنومه "پرادا". وه با اینکه روستایی وچه بی‌یه، ونه اَنده روسی زوون ره خار دونسّه که روسی زوون روزنومهئون وسه نمونه خونی هاکنه.
روسیه ۱۹۱۷ انقلاب په، کوتزویف شهرت ویشتر بیّه. وه روزنومهئون و مجله‌ئون وسّه نویشته و آموجِش و درس بخونسّن مورتَبِط موضوعات دله کار کرده. وه ولادی‌کفکاز دله بمرده و وره ادبیات موزه جار دله چال هاکردنه.
بنویشته‌ئون[دچی‌ین]
کوتزویف کچیک آسنی‌ئون ویشته تراژیک و غم دار هَسّه، از جومله اون آسنی‌ئون که وه گَرنیشت‌ئون و کوهی مردم‌ئونِ بَد و نَخِش رسم‌ئون و خرافه خوری بنویشته، بستیکلا :
بِلاد رِونج (اینگلیسی نوم: Blood revenge)، بِراید مانی (اینگلیسی نوم: bride money).
وه همیشک سنتی کوهی آدم‌ئون خوری و وشون شه سنتی دیمایِ جا بوردن و تِرنه (=جدید) دِنیا دله انتقال بئیتن و اینکه وشون سرنوشت چتی بونه نویشته.
کوتزویف ات خله آثار ره آسی زوون وسّه دگارنّی‌یه و ترجمه هاکرده، بستینکلا الکساندر پوشکین که اتا روسی نِویسِنده و شاعر بی‌یه، وه بورده ونه آسنی‌ئون ره آسی زوون جه ترجمه هاکرده.
منبع[دچی‌ین]
- 13 ارکه ماه 1535 تبری، این ولگ اینگلیسی ویکی پدیا جه ترجمه بیّه.
- ↑ ونه نوم اینجه بمو: Great Soviet Encyclopedia (1969–1978). مدخل: Коцоев Арсен Борисович. هارشی‌ین تاریخ: ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۵. ناشر: The Great Russian Encyclopedia. اثر یا نومِ زوون: روسی. انتشارِ تاریخ: ۱۹۶۹.