هِرودوت (Ἡρόδοτος) اولین کسی هسته که تاریخ ِآسنی ره بنویشته و ونه کتاب هنتا دره. وه حدود سال ۴۲۵ قبل از میلاد شه کتاب ره بنویشته. وه این کتاب دله ایران و یونان جنگ خَوِری نویسنه و ونه نوم ره «historie» بی‌یشته که یعنن «تحقیق» ولی اسا این کلمه اروپایی زوون‌های دله «تاریخ» معنی کنده. هرودوت ره «تاریخ پی‌یر» دونّه. وه هالیکارناس شهر دله دنیا بموئه که اون گدر هخامنشیون دست دیّه ولی شه کوچ ره بَوِرده ایتالیایِ امروزی که اون زمون یونانی‌ها مستعمره بسات بینه. هرودوت شه کتابِ اول صفحه بنویشته که ونه هدف این هسته که یونانی‌ها و بربری‌ها (غیریونانی بی‌تمدن مردم) ِهاکردی‌ئون ره تاریخ یاد نکانه و وشون ِدرگیریِ دلیل میّن بوو. وه برعکس دیگر یونانی نویسنده‌ئون، شه خَوِری هچّی ننویشته.
