بابلی لهجه

بابلی
بابلی
خانواده	گویش بابلی ;
	کد ره دچی‌ین - دچی‌ین

بابلی لهجه مازرونی زوون اتا لهجه هسه که سه تا بابل، بابلسر و فریدونکنار شهرستون دله صحبت بونه. بابلی لهجه شرقی مازرونی لهجه‌ئون جمع محسوب بونه. بابلی لهجه مازرونی زوون لهجه‌ئون میون ویشترین صحبت‌کر ره دارنه. حبیب برجیان بابلی و آملی لهجه‌ئون ره مرکزی مازرونی لهجه‌ئون جمع دونه و ونه فعلی شناسه‌ئون ره ساروی، قائمشهری و بهشهری دسوری شرقی لهجه‌ئون جا متفاوت دونه. نجف زاده بارفروش و احمدی لفورکی بابلی لهجه ره مازرونی مرکزی لهجه‌ئون جمع دونسنه. ولادیمیر ایوانف بابلی لهجه ره مازرونی زوون اتا لهجه دونه.^[۱]^[۲]^[۳]^[۴]^[۵]^[۶]^[۷]^[۸]^[۹]

جغرافیایی محدوده

بابلی لهجه آمل چلاو کوهستونی مناطق جا تا بندپی، امامزاده حسن آلاشت غرب ور و فریدونکنار، بابلسر، بهنمیر، کیاکلا جلگه‌ای نواحی سامون سر تا کهنه خط، گنج افروز و بابل کنار کوپی روستائون صحبت بونه و بابل، بابلسر و فریدونکنار سه تا شهرستون ره شامل بونه.

زوون دستور

ضمیر

مازرونی دله ضمیر سه حالت دارنه: فاعلی، مفعولی و ملکی.(بن ضمایر بابلی لهجه پکره هسه)

ضمیر	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
فاعلی، بابلی	men	tu/te	ve	emâ	šemâ	vešun
مفعولی، بابلی	mere	tere	vere	emâre	šemâre	vešunre
ملکی، بابلی	me/mi/mene	te/ti/tene	ve/vi/vene	ame/ami	šeme	vešune

شناسه

فارسی زوون دله دِ دسه شناسه دارمی: دوسا و اسا. اما بابلی لهجه دله سه دسه شناسه دارمی: دوسا، ساده اسا و التزامی اسا.( بن نمونه بابل لهجه پکره تنظیم بئی‌یه)

۱. دوسا:

ساده ماضی بن: -biyârd = آورد
استمراری ماضی بن: -yârd = می‌آوُرد

دوسا	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
شناسه	eme	i	e	emi	eni	ene
شناسه (واکه دمبال‌تر)	me	i	e	mi	ni	ne

۲. ساده اسا:

اخباری مضارع بن: -yâr = می‌آوَرد

ساده اسا	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
شناسه	eme	eni	ene	emi	eneni	enene
شناسه (واکه دمبال‌تر)	me	ni	ne	mi	neni	nene

۳. التزامی اسا:

التزامی مضارع بن: -biyâr = بیار

التزامی اسا	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
شناسه	em	i	e	im	in	en
شناسه (واکه دمبال‌تر)	m	i	e	im	in	n

فعل صرف هاکردن

بدن جدول دله بیاردن فعل (biyârden) بابلی لهجه پکره در مختلف گدر دله صرف بونه.

زمان/شخص	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
ساده دوسا	biyârdeme	biyârdi	biyârde	biyârdemi	biyâreni	biyârdene
دشت دوسا	biyârde-bime	biyârde-bi	biyârde-bie	biyârde-bimi	biyârde-bini	biyârde-bine
التزامی دوسا	biyârde-buem	biyârde-bui	biyârde-bu	biyârde-buim	biyârde-buin	biyârde-buen
دشت التزامی دوسا	biyârde-bi-buem	biyârde-bi-bui	biyârde-bi-bu	biyârde-bi-buim	biyârde-bi-buin	biyârde-bi-buen
استمراری دوسا	yârdeme	yârdie	yârde	yârdemi	yârdeni	yârdene
دوسا دره انجام بونه	daime-yârdeme	dai-yârdi	daie-yârde	daimi-yârdemi	daini-yârdeni	daine-yârdene
ساده اسا / دمبال‌تر	yârme	yârni	yârne	yârmi	yârneni	yârnene
اسا دره انجام بونه	dareme-yârme	dari-yârni	dare-yârne	daremi-yârmi	dareni-yârneni	darene-yârnene
التزامی اسا	biyârem	biyâri	biyâre	biyârim	biyârin	biyâren
دمبال‌تر	xâme biyârem	xâni biyâri	xâne biyâre	xâmi biyârim	xâneni biyârin	xânene biyâren

افعال

بین فعل صرف هاکردن (bayen\bavien) اسا، دوسا و التزامی اسا بابلی لهجه جا.

فعل شدن	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
اسا گدر	bume	buni	bune	bumi	buneni	bunene
دوسا گدر	baime	bai	baie	baimi	baini	baine
دشت دوسا گدر	bai bime	bai bii	bai bie	bai bimi	bai bini	bai bine
التزامی اسا گدر	bavvem	bavvi	bavve	bavvim	bavvin	bavven

معیار فارسی	بابلی لهجه
با تو شب من زیبا می‌شود	ti jâ mi šo xejir bune
از تو غمگین شدم	ti jâ qamgin baime
می‌خواهم یک مرد بزرگ بشم	xâme atâ gate mardi bavvem

بی‌ین فعل صرف هاکردن (bien) دوسا و اسا گدر دله به بابلی لهجه جا.

بی‌ین فغل	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
اسا گدر	hasseme	hassi	hasse	hassemi	hasseni	hasene
دوسا گدر	bime	bi	bie	bimi	bini	bine
دوسا گدر	buem	bui	bue\boše	buim	buin	buen

معیار فارسی	بابلی لهجه
آنها بچهٔ کی هستند	vešun kene vače hasene
آنها پدر بزرگ‌های من بودند	vešun mi gate per-on bine

دین فعل صرف هاکردن (dayen\davien) اسا، دوسا و التزامی اسا مختلف گدر دله بابلی لهجه جا.

دین فعل	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
اسا گدر	dareme	dari	dare	daremi	dareni	darene
دوسا گدر	daime	dai	daie	daimi	daini	daine
التزامی اسا گدر	davvem	davvi	davve	davvim	davvin	davven

معیار فارسی	بابلی لهجه
من داخل رودخانه هستم	men čuke dele dareme
داخل کاسه ماست بود	tale dele mâs daie
می‌توانم کنارت باشم	tume ti var davvem

دوازدهم قرن بابلی لهجه جا مازرونی متن

دوزادهم قرن بابلی لهجه جا بارفروش سابقه حکایت مازرونی متن:

معیار فارسی	بابلی لهجه
بارفروش اول مشهور بود به بارفروش ده که همه جا جنگل بود. آستانه و شهدابن مرداب بود. شهرهای اصلی قدیم آمل و ساری بود.	bârforuš avval mašhur bie be bârforuš deh ke hame jâ jangel bie. âstune o šohadâ-ben âb-annân bie .asle shar-e qadim âmel o sâri bie
آستانه خود نیزار بود. آب داشت. در میان آب جایی تپه بود. مردم می‌آمدند و می‌رفتند. دیدند که گروهی کلاغ سر آن تچه جمع هستند. غار غار می‌کردند. مردم پیش خود می‌گفتند برای چه اینجا کلاغ جمع شده‌اند. تا اینکه مردی خوابنما شد که اینجا آستانه است. کم‌کم مردم این دوروبر آمدند و جمع شدند خانه ساختند. آن وقت شاه که دید مردم جمع شدند خانه ساختند و در اینجا قبر درست کردند شاه هم بر سر قبر گنبد ساخت. نامش را مشهد کلاغ نهادند. این قبر و بارگاه را در هزار و ده سال چیش درست کردند.	xud-e âstune lalejâr bie, u dâšte. dar miân-e u attâ jâ tappe bie. mardem ke imaune o šine, badine ke attâ- xale kelâj sar-e on tappe jamene , qâr-qâr kerdene. mardem hame še xed be xed getene , čači-e vâsse in-je âstune hasse. mardem ke bašnussene , biamune in-je-re qabr besâtene. kam-kam mardem in dur-e-var biamune jam baine besâtene. on-vaqt šâh ke badie mardem jam baine xene besâtene o in-je-re qabr derest hâkerdene , šah ham in qabr-e sar-re gonbad bessâte , vene nun-re beheshtene kelaj-e mašhad. in qabr e bâregah-e dar hezâr e deh sal-e piš derest hakerdene
اول (رود) بابل همین درون شهر بود. مردم که کم‌کم جمع شدند خانه ساختند رودخانه را بردند بیرون شهر قرار دادند	avvel bâbel hamin šahr-e dele bie. mardem ke kam kam xene jam baine besâtene, babel-re baverdene birun-e šahr qerâr hedâne

منابع

↑ Mahmoudi, Mohsen. “An Etymological Study of Some Words in the Baboli Dialect”. The journal of Indo-European studies, 2016, 392.
↑ آقاگل‌زاده، فردوس. زبان مازندرانی (طبری) توصیف زبان‌شناختی (تحقیقی میدانی - اطلس زبانی). نشر دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۹۵. ۱۲.
↑ قاسمی، علیرضا و به کوشش انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان. سیری در زبان و شعر مازندرانی. رشت: انتشارات دانشگاه گیلان، ۱۳۷۷. ۳.
↑ جعفری دهقی، محمود، نازنین خلیلی پور و شیما جعفری دهقی. زبان‌ها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال). تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳. ۲۶۱. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۶۳-۴.
↑ واژه‌نامه بزرگ تبری، گروه پدید آورندگان به سرپرستی: جهانگیر نصراشرفی و حسین صمدی، سال 1377، جلد اول، ص 31
↑ پیرزاد، ناصر. «توصیف مشخصه های تصریفی فعل در گویش مازندرانی (گونه بابلی)». دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۸۹، ۱۷.
↑ برجیان، حبیب. «شناسه های فعل در مازندرانی شرقی». ویژه نامه نامه فرهنگستان (گویش شناسی) ۱، ش. ۳ (۱۳۸۳): ۱۶.
↑ احمدی لفورکی، مهدی. «واج ها و سیر تحول تاریخی آن در گویش سوادکوهی مازندران». همایش بین المللی گویش های مناطق کویری ایران، ۱۳۸۹، ۷۹۴.
↑ Ivanov, Vladimir. “Socio-and ethnolinguistic features of Gilaki and Mazanderani”. Moscow State University, 2015, 1.

[1] Mahmoudi, Mohsen. “An Etymological Study of Some Words in the Baboli Dialect”. The journal of Indo-European studies, 2016, 392.

[2] آقاگل‌زاده، فردوس. زبان مازندرانی (طبری) توصیف زبان‌شناختی (تحقیقی میدانی - اطلس زبانی). نشر دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۹۵. ۱۲.

[3] قاسمی، علیرضا و به کوشش انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان. سیری در زبان و شعر مازندرانی. رشت: انتشارات دانشگاه گیلان، ۱۳۷۷. ۳.

[4] جعفری دهقی، محمود، نازنین خلیلی پور و شیما جعفری دهقی. زبان‌ها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال). تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳. ۲۶۱. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۶۳-۴.

[5] واژه‌نامه بزرگ تبری، گروه پدید آورندگان به سرپرستی: جهانگیر نصراشرفی و حسین صمدی، سال 1377، جلد اول، ص 31

[6] پیرزاد، ناصر. «توصیف مشخصه های تصریفی فعل در گویش مازندرانی (گونه بابلی)». دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۸۹، ۱۷.

[7] برجیان، حبیب. «شناسه های فعل در مازندرانی شرقی». ویژه نامه نامه فرهنگستان (گویش شناسی) ۱، ش. ۳ (۱۳۸۳): ۱۶.

[8] احمدی لفورکی، مهدی. «واج ها و سیر تحول تاریخی آن در گویش سوادکوهی مازندران». همایش بین المللی گویش های مناطق کویری ایران، ۱۳۸۹، ۷۹۴.

[9] Ivanov, Vladimir. “Socio-and ethnolinguistic features of Gilaki and Mazanderani”. Moscow State University, 2015, 1.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]