جوندارون تمنکا
جوندار تمنکا ( فارسی دله: گاهشماری جانوری ، چینی دله: 生肖纪年 ، مغولی دله:Арван хоёр жил تورکی دله: Çin burcu ) اتا تمنکا یا گاشمارک هسه کا اتا دوازدتایی چَلِک په بساته بیه که اصولا چینی ریشک دارنه. اینتا تمنکا ویشتر خارتو اوسیا ، ویتنام، ژاپون، کامبوج، تایلن و کنسوم کره دله رج دکت هسه. ایی مغولون و تورکون دی اینتا تمنک ر دس دارنه.
آسنیکون
[دچی‌ین]چینی آسنیک
[دچی‌ین]گوننه که اونگدر کا بودا دشت جوندارون ر ونگ هدا، فقط دوازدتا جوندار ونه ور بمونه
تورکی آسنیک
[دچی‌ین]گوننه اتا تورک خاقون بمو اتا شه جنگا کا پیشتر دکت بیه ر سرساب بوه امبا ونه سر گپ دکته ، همینسه خاقون فرمون هدا جوندارون ر بورن ایلاسوی روآر ور، ونه پس جوندارون ر اشکار هاکنن، این میون دوازدتا جوندار روآر جا بگذشتنه و وشون یکمین گَل بیه.
سالون نوم
[دچی‌ین]اینتا تمنکا قاجار گادر دله خله وه ره دس داشتنه و 1289 خرکا اینتا تمنکا جا استفاده کردنه.
- مائۇس ئیل (siçqan yil): گَلِ سال
- اود ئیل (ud yil): گو سال
- يولۋاس ئیل (bars yil): دِرَگِ سال
- توشقان ئیل (toşqan yil): آغو سال
- ئەجدىھائیل (long Dragon ): هَشتِر سال
- ئیلان ئیل (yilan yil): مَرِ سال
- ئات ئیل (yuat yil): اَسپِ سال
- قويلار ئیل (qoy yil): گِسفِنِ سال
- مايمۇن ئیل (piçi yil): شادی سال
- توخۇ ئیل (toxaqoy yil): کِرکِ سال
- ئىت ئیل (it yil): اِسپه سال
- چوشقا ئیل (tonguz yil): خی سال