خانوا نورد
_in_which_bombards_and_field_guns_were_used_(1527).jpg)
خانوه نورد اته نورد بیئه کا خانوا پرکن دله 1527 دله کار دکته. اینتا نورد گورکانیۀ قاشون بابر سلری جا و راچپوتۀ قاشون مینا رانا سانگا سلری جا پا هیتنه. رانا سانگا بابر براوری بیئه و وه شمالی هندی تابری ئون ره جم هکاردنه. میوار دولت زَبر ترین دولت شمال هند دله دینه. اینتا نورد ارجدار ترین نورد گورکانیون وسه هسه چو بابر اینتا الجه دله شه تابری ره هند دله ستیر هکاردنه. گورکانیون اینتا الجه دله قاطعانه باش بینه.[۱]
الجه پِی
[دچی‌ین]1524 سولۀ په بابر فلاش دنه کا پنجاب ره شه خد وسه بداره. گمون هند ره هاچنگ هکاردنۀ خو ره خاستنه راس هکانه. شمال هند رو لودی خانمون حکم رانیه ولی اون سفه ابراهیم لودی پانی پت نورد ره بباتنه؛ لودی دودمون رز دکتنه و لمباره سیاسی مردیون رمندوک بوننه. بابر اونگدر پنجاب ره وره هکارد بییه ولی دگرسنه کابل، چو اوجه موشکلوتی بداشتنه. چن سول دمالتر بابر اَی دگرسنه پنجاب و این کش ده شهر ؛ بهیرا و سیالکوت ره گیرنه. این ده شهر هندوستونه بالان روشناس بیئنه. بابر بتونستنه تا لاهور بوره ولی چو قندهار دله تش راس هکاردننه، وه مجبور بونه اس هکانه. 1523 دله وه اته دعوت نومه علم خان لودی جا گیرنه. علم خان لودی دولت خان لودیۀ برار بیئه. علم خان بابرۀ آسونه شونه و هندۀ سیاسی اوضاع ره ونه وسه گانه و بابر شه کت مردیون ره ونه همپا برستینه پنجاب تا وشون گت مردیون اوجه جا اطلاعات هیرن. گت مردیون پسن هکاردننه و دگرسنه بابرۀ ور. اَددی لودی دودمون و گورکانی دودمونۀ مینا نیم ور بییه. علم خان بابرۀ جا بخاستنه کا دهلیۀ هیتنۀ په وه ره دهلی حاکم هکانه. بابر ونه خاسه ره پس بزوئه و علم خان ره همیسه غز گیرنه. وه شه خد سه قاشون ساجنه و دهلی ره وره کانه ولی ابراهیم لودی دفاع کانه و وه ره بنه زنه. دولت خان لودی ئم اول بابرۀ ور دیه ولی وه بابر ره پِله کشنه؛ شه قاشونه جا سیلکا شهر ره وره ایارنه و اونسفه را دکتنه لاهور شهرۀ دیم. بابر شه قاشون ره برستینه ونهه براوری و دولت خان بابرۀ جا زِغ تی بنه خرنه. اونسفه بابر پش شونه دهلی. ابراهیم لودی اته قاشون شه وسه ساتنه و پانی پت پرکنۀ دله بابرۀ قاشون جا دپیجنه، اینتا الجه ره اول پانی پت الجه گاننه. سلطون ابراهیم لودی همو الجه دله بکوشت بونه و بابر الجۀ باش بونه. بابرنومه گانه رانا سانگا اول بابر ره کایری توصیه هکاردنه تا لودی سلطون جا دپیجن؛ ولی اونگدر کا بابر آگرا و دهلی ره گیتنه سانگا ونه پِشبَن(کمک) دنیه. دمالتر همیسه بابر ره سانگائه جا غز گیرنه. بابرنومه گانه سانگا پیمون بشکندسنه ولی راجپوت منوبع اچی دبر گاننه؛ وشون خور دننه کا سانگا بابره کایری هج نیاز نداشتنه چو خله خار لودی دودمونۀ براوری بداشته جنگسنه، وشون گاننه بابر بیئه کا سانگا ره توصیه هکاردنه کا هدی ره کایر هکانن. مورخ سانچی چاندرا ادخل زننه سانگا گمون کاردنه کا بابر و لودی دودمون هیرا دراز الجه قرارنه بداشته بوئن، اتی وه تونستنه شه تابری ره شمال هند دله الار هکانه؛ چاندرا نویسنه سانگا در بَوِردنه بابر خاینه هند دله بمونه، همیسه اته اعتلاف بساتنه و راجپوت تبارون ره جم هکاردنه. وشونه رجونه اینتا بیئه کا بابر ره هند جا دَر هکانن یا دسکم بتونن ونه پش بوردن ره هرسائن. 1527 دله بابر خور هیتنه کا رانا سانگائه قاشون آگرا شهرۀ یِر دره.[۱]
چم چم بیتن
[دچی‌ین]پامی پت الجۀ په، بابر فهمه ده دشمند دارنه؛ اته رانا سانگا و ونه اعتلاف، اتی اُغانون (افغانون) هسنه. بابر اته میلس ساجنه و وشون هوجنیینه اُغانون خطر دار تر هسنه. همی بسته بابر همایون ره قاشون سلر کنه و وه ره برستینه شرق؛ ولی هموگدر رانا سانگا آگرا شهرۀ یر اردوگا بزوئه، همی بسته هولیتی همایون ره بخاستنه تا دگره آگرا. نشنه اما وشونه ده قاشونۀ تابری ره ادخل بزنیم، نا راجپوت منوبع و نا بابرنومه ونه راجب هج نائوتننه ولی اَپره منوبع گاننه بابر اونگدر 80000 تابری داشتنه.[۱]
اولیه توکش بوکش ئون
[دچی‌ین]بابر شه تابری ئون ره برستینه تا بایانا ، دِهولپور و گوالیور ره هیرن. وشون پرکن ئون رانا سانگا وسه بیئنه. ماهارانا ونه په ره هیتنه و بتونستنه بابر تابری ئون براوری اِس هکانه. ماهارانا بتونستنه بابر تابری ئون ره بایانا نورد دله بززنه بزنه. گوالیور و دیر پرکن ئون ره دمالتر پس هیتنه. ویلیام ارسکین اسکاتلندی مورخ نویسنه:
«گورکانیون لمباره کش راجپوت ئون جا دپیتنه، وشون (گورکانیون) بفهمسنه کا ولایتی هندیون اته دشمند اغانونۀ جا گت تر هسنه. راجپوت ئون چم چم هیت بیئه تا بجنگن حاضر بینه تا گورکانیون جا چش چش باون و افتخار وسه شه جیوه ره هدن.»
رانا سانگا بتونستنه بابر گرپه ئون ره بنه بزنه و اته گت ویم بابرۀ قاشون دله بونه. بابر ونه راجب بنویشتنه:
«خون خائی و زله داری کافرۀ قاشون دله، امی قاشون ره هولوِزه و تشه وشه هکاردنه.»
اغانون بابرۀ قاشون ره انگار هکاردننه و تِرک سلات ئون آرز بیین کا چَه ونه اته زیار وسه بجنگن کا وشون ره ونه جا ریس اننه؛ وشون بابر جا بخاستننه دگرن کابل و غنائم ره شه جا بَوِرن. بابر نویسنه «هج واجه ای زله دار شواری جا نشتوسنه.» لمباره خورئون رجپوت ئونۀ زله داری راجب وشون ره ترسانیه، بابر انه سر اینتا الجه ره دینی اشکل هدائه. بابر اینتا الجه ره الجه مسلمون و کافرۀ مینا بخوندسنه و همی بسته شرابون و ونه خمره ئون ره بشکندسنه و قسم بخردنه ادی شراب نخره. بابر ونه راجب بنویشتنه:
«وه خله خاره نخشه بیئه کا خار پروپاگاندا بساتنه و دوس و دشمند ره میم هکاردنه.»
استراتژی
[دچی‌ین]ماهارانا بایانا ره هیتن په، رائی بیه شمالۀ شرق و باهوسور ره هیتنه، وه اینتا کار جا بتونستنه کابل و دهلیۀ تدارکات خط ره بورینه. ونه استراتژی سوک بیئه؛ وه خاستنه تدارکات خطۀ بوریین جا بابر ره مجبور هکانه کا وشونه جا خون وس هکانه. تدارکات خطۀ بوریین بابر ره پِک موقعیت دله النه ارچه بابر قصد کانه خون وس ره پس بزنه و الجه ره وجینه. بابر دونسنه کا اگه بخائه بوشا بجنگه راجپوت سوارنظوم خائنه ونه قاشونۀ رو بتاجن. ونه بسته بابر اته دفاعی نخشه بکشییه؛ شه قاشون ره اردوگاء بسان جم کانه تا بتونه شه تیفنگدارون و تبچی ئون جا استفاده هکانه، پانی پت الجۀ بسان وه شه براوری ره رجون گاریون کا هی را دوس بی بیئنه بشتنه کا مَنلِت ئون (تُرس) وشون ره ستیر کاردننه. گاری ئونۀ اشکاف لا، سواره نشوم وسه بیئه تا هرگدر بخاستنه بتاجن دشمندۀ دیم.
نورد
[دچی‌ین]رانا سانگا، الجه ره انگار هیتنه و نورد ره سنتی رسمۀ جا سر هیتنه. وه اول بابر قاشونۀ رج ئون ره وره هکاردنه. ونه سپاء ره گورکانیونۀ قاشون تیر وارش هکاردننه، تیفنگ ئونۀ چمر فیل ئون و اسپ ئون ره رم دنه و فیل ئون شه ساآب ئون ره بکوشتننه و راجپوت سپاء تُخُل پُخُل بونه. سانگا بابر قاشونۀ دل دله وره هکاردن ره نشنه بدیه؛ پس دسوره هدائه بابر قاشونۀ بال ئون ره وره هکانن. الجه بابر قاشونۀ بال رو سه ساع دمال هیتنه. الجه دله گورکانی قاشون شه تیفنگون و تب ئون جا تش کاردنه و راجپوت سلات شون ره هُره هُره بنه انگوئنه. راجپوت کموندارون ئم پک بیئنه و وشونه تیر رس گورکاین قاشون ره نگیرنه. بابر نویسنه:
«کافرون شرته شرته ایموئنه تا شه جنگی مردیونۀ پش بن و اَمائم شرته شرته شه سلات شون ره رستیمی وشونه براوری.»
بار فلاش هدائه شه اِر جا کا اَنبُر نوم بداشتنه استفاده هکانه ولی ونه سلات شون باش نینه کا نخشه ره اجرا هکانن. دِیُم کش وسه، وشون راجپوت شون ره انقلاب هکاردننه ارچه راجپوت سوارنظوم فلاش هدائه بابر قاشونۀ براوری هرسائه ولی پِلی هیتنه. سلهادی اته راجپوت سلر بیئنه و وه رانا سانگا ره پله بکشیه و بوردنه بابرۀ ور. سانگا کا بدیئه ونه سلر وه ره پله بکشیه شه نخشه ره دگش هکاردنه تا بابرۀ قاشون ره دم هیره ولی نورد آچک دله تیر بخردنه و غش هکاردنه. اینتا اتفاق بسته راجپوت قاشون چل بخردنه. راچپوت قاشون گنس بییه و بابر ونه راجب نویسنه:
« پر بسوت کافرون اته ساع حران بمونسنه »
راجپوت قاشون وره کاردننه ولی ناتونسنه بابر قاشونۀ بال ره بشکنن. وشونه دل دله ناتونسنه هج کار هکانه. جادونات سرکار نورد ره اتی واگو کانه:
«راجپوت قاشونۀ دل دله همیتی بکوشت دنسنه و ناتونسنه هج کار وشونه براوری هکانه، وشونۀ بالوئون خله کورگانی بالوئونۀ براوری لکنده بیئه و همی بسته وشون هکته بیئنه.»
بابر تا بفهمسنه راچپوت قاشونۀ دل دله دکت هسه، دسوره هدائه ونه سلات شون وره هکانن. بابرۀ قاشون وره هکاردننه و راجپوت شون ره پس هنشاینه و لمباره سلر شون ره بکوشتننه. راجپوت شون کا بی سلر بی بیئنه و اته غش هکارد شاء بداشتنه، بوریتنه. هزاران تن بکوشت بینه اینتا نورد دله و وشونه لاش هر ده ور تا بایانا دینه. بابرۀ قاشون انه خستو بیئه کا ناتونسنه رمندوک راجپوت سلات شون ره دمال هیرن. دمالتر بابر کا باش بی بیئه دسوره هدائه دشمند لاش ئون ره بیارن و وشونه کاچ سر (جمجمه) جا اته بورج بساجن.
فردایه کار
[دچی‌ین]ده سلر؛ پریفیراج و مالدو غش هکارد سانگا ره نورد آچک دله در هکاردننه. دمالتر سانگا ویشار بونه و فهمه الجه ره بباتنه، ونه بسته قسم بخردنه کا هج گدر نگره چیتراکوت تا اونگدر بابر ره هند جا در هکانه. وه دیر عمامه شه سر رو نلنه و ونه جه اته بلن چلوار شه سرۀ دور وَنه. دمالتر گا وه چم چم گیتنه اَی بابر جا دپیجه، ونه اته سلر وه ره سم دنه و کوشنه چو راجپوت سلرشون اتی الجه ناخاستننه. سانگا 1528 دله کالپی پرکن دله بمردنه. بابر تب ئون هندۀ بالوئون ره دگش هکاردننه. اینتا الجه په بابر اته بورج شه دشمندونۀ لاش جا ساجنه. رانا سانگائه بمرد په، رائو مالدیو راهور راجپوت شونۀ شاء بونه.[۱]