ماری زوون
ماری زوون زبونی هسته که چلیک‌وَچه شه گپ بزوئن ره ونجه شروع کنده. یونسکو روز ۲۱ فوریه ره ماری زوون جهونی روز اعلام هاکرده.
«ماری زوون» و «اولین زوون» همیشه اتا نینه؛ بعضی جائون وقتی گنی «ماری زوون»، ویشته فردِ قومیت جه اشاره دارنی؛ تا اینکه ونه اولین زبون خَوِری باوی. ولی بعضی جا هم این دِ کلمه ره اتا معنی گیرنه. ماری زوون بی‌ین باعث نوونه که آدم اون زوون ره تمومِ باقیِ زوون‌ها جه بتتر یاد بیره و آدمی هرچی اتا زوون جه ویشته گپ زنده، جدای اینکه کمین زوون ره زودتر یاد بئیته، ویشته ونه دله تسلط پیدا کنده.
وچه‌یِ ماری زوون، ونه فردی، اجتماعی و فرهنگی هویت ره ساجنه.[۱] تأثیر دیگر که ماری زوون دارنه، این هسته که وچه ونجه یاد گیرنه که خار-خار گپ بزوئن و عمل هکردنِ الگو، چی هسته و چتی ونه بوئه.[۲] تحقیقاتی سِراق دِنّه که ات نفر که خانه ات زوون ره یاد بیره، تا دِ سال طول کشنه ولی وچه وسّه پنج تا هفت سال زمان وَرنه که شه ماری زوون ره یاد بیره.[۳]
آدمون، ماری زوون همراهی فکر هاکردن ره هم یاد گیرنه. عصب شناسی علم گنه که زوون‌هایی که آدمونِ دمبال‌ته یاد گیرنه، نتونّه جایی که ماری زوون وشونِ مغز دله اشغال هاکرده ره بَیرن. همینسه، بعضاً وقتی ات نفرِ کلّه صدمه خِرنه، یا ماری زوون یا دومین زوون ره از دست دِنه ولی اتی دیگر ره یاد یارنه، چون وشونِ جایگاه مغز دله فرق کنده. خصوصاً ات‌جور مغزی سکته دره که باعث وونه آدم فقط شه ماری زوون ره یاد بیاره.
منابع
[دچی‌ین]- ↑ «"Terri Hirst: The Importance of Maintaining a Childs First Language"». bisnet.or.id. هارشی‌یه بیی ۱۳ July ۲۰۱۰ گادِر.
- ↑ Boroditsky, Lera. «"Does language shape thought?: Mandarin and English speakers' conceptions of time".». Cognitive Psychology، ۲۰۰۱.
- ↑ «"IRIS». iris.peabody.vanderbilt.edu، ۲۰ September ۲۰۲۲.