واهان مامیکونیان
واهان مامیکونیان
|
واهان مامیکونیان (ارمنی جه: Վահան Մամիկոնյան) (۴۴۰/۴۴۵ – ۵۰۳/۵۱۰) ارمنی بنه دار و مامیکونیان خانمون دله بی یه. ۴۸۱ م دله، وه شائنشانی ساسانی براوری کا ارمنسون شرق ره داشتنه، تش راس هاکردنه و ۴۸۵ دله وه ارمنسونه مرزبون بیه تا شه آخری عمر همیتی مقام ره داشتنه.
پش صحنه
[دچیین]ارمنسون 381.م جا دِه پرکن رَسِت بینه؛ اته اران ارمنسون و اتی بیزانس امنسون. ونه رو، 482.م دله چارم آرتاشس آخرین اشکانی شاء ره بهرام گور پس بزوئه چو ناخارار ئون ونه جا بخاستنه و همیتی ارمنسون مرزبونی زمونه پا بیتنه. 449 دله دیم یزگرد دسوره هدائه اشرافیون و بنه دارون مزدیسنا ره دا بیرن اما وارتان مامیکونیان و ارمنیون تش راس هاکردننه.2 ژوئن (26 می) 451.م دله، آوارایر نورد پا بیتنه کا ارمنیون بنه بخردننه و دس آخر وارتان همو گدر دکاش بکاش بونه. یزدگر لمباره ارمنی اشراف و ناخارارون ره بالگیر هاکردنه و رائی هاکردنه تیسفون.
ونه نوچّه گدر
[دچیین]واهان 440 یا 445 لا دنیا بیموئه. وه هامایاک مامیکونیان و ذرویک گته ریکا بی یه. وه سه گگه و اته کچکه خاخر داشتنه، وشونه نوم ردیف «وارت» ، «واساک» و «آرتاشس» هسه. ونه پر، تاوُ دله آوارایر نورد دله پارتیزانونه توسط دکوش بکوش بیه.
واهان اونگدر پچیک بی یه و وه شه گگه ئون جا بالگیر بیه و رائی بینه تیسفون. دیم یزگرد بخاسته وشون ره همه کَله مِنار هاکنه اما گرجیان حاکم کا واهان خاله شی بی یه، یزگرد ره پیه هاکردنه کا واهان ره ببخشه. اران شاء اِتی هاکردنه و واهان ره سر هادائه. دماتر یزدگرد بوردنه و یکم پیروز ونه جه هنیشتنه. اون گدر واهان ارمنسون حاکم بونه و خراج ره گرد کردنه. اته آسوری (وریو) قصد هاکردنه واهان ره پیروز وسه سیو هاکنه، واهان آجیر بیه بدخائون درنه چه کننه و همی وسه زر و سیم گرد بیاردنه و شاء پلی وشون ره رائی هاکردنه. پیروز در بَوردنه واهان وفادار هسه. واهان حتی شه دین ره دگش هاکردنه و مزدیسنا ره دا بیتنه. اینتا کار ونه وسه خله وَد بیه. واهان دمالتر آرز بیه و وه ره غز بیتنه کا شه دین ره دگش هاکردنه و تینار بیه. ونه حال هر روج ود تر بی یه.
نورد ساسانیون جا
[دچیین]واهان تاب نیاردنه و اَی مسیحی بیه و تش راس هکردنه. ارمنسون نورد (481_484.م) پا بیتنه، دمالتر پیروز کا هپتالیانه لزمی ره وره بیاردنه کا هموجه نورد دله دکوش بکوش بونه و ونه گگه بلاش تخت نیشنه.
بلاش قصد هاکردنه خون بس جار بزنه و واهان جا گپ بزنه. بلاش و واهان نوارساک دِه دله خون بس پیمون دوستننه. اینتا پیمون شروط داشتنه:
- تش خنه ئون ونه همه ارمنسون دله وِرُن باون.
- ادی نِوِس ساسانیون ارمنسون دله زردشتی دین ره تبلیغ هاکنن.
- ادی مسیحیون لار هسنه کا شه رسم و سنت ره جا بیارن.
- هج زردشتی نوس اته مسیحی ره اُزار هاده.
دس آخر
[دچیین]بلاش هموجه نوارساک دله قصد هاکردنه واهان ره سپهبد و ارمنسون مرزبون مقام هاده. واهان آرتاشات شهرۀ کَله سِیائون ره درس هاکردنه و وشون ره آواد هاکردنه. همیتی وه مقدس واغارشات کله سیا ره مرمت هاکردنه. واهان دمالتر شه 65 سند دله یا شه 63 سند دله (503 یا 510.م) ارمنسون دله شه چش ره دوستنه و بمرده.
- ↑ ونه نوم اینجه بمو: Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs. صفحۀ: 137. نویسنده: Christian Settipani. اثر یا نومِ زوون: فرانسوی. انتشارِ تاریخ: ۲۰۰۶.
- ↑ ونه نوم اینجه بمو: Cyrille Toumanoff, "Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au XIXe siècle", 1990. صفحۀ: 331. نویسنده: کیریل تومانوف. اثر یا نومِ زوون: فرانسوی. انتشارِ تاریخ: ۱۹۹۰.
- ↑ ونه نوم اینجه بمو: Histoire de l'Arménie des origines à 1071. صفحۀ: 226 et 232.
- ↑ ونه نوم اینجه بمو: Cyrille Toumanoff, "Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au XIXe siècle", 1990. صفحۀ: 331 et 506. نویسنده: کیریل تومانوف. اثر یا نومِ زوون: فرانسوی. انتشارِ تاریخ: ۱۹۹۰.