تبری تقویم
تبری تقویم ات‌تی ساسانی تقویم هسته که دِوازّه ما دارنه که وشون همه سی روزونه: فردینه ما، کِرچه ما، هَره ما، تیره ما، مِلاره ما، شروینه ما، میره ما، اونه ما، ارکه ما، دِه ما، وَهمِنه ما و نوروزه ما.[۱]
اونه ما و ارکه مای میون پنج روز فاصله دَرِه که ونه نوم پَنجِک یا پتک روز جه معروف هَسّه و بِرابِری کِنده خورشیدی سال ِفروردین مای اولین پنج روز ره و اگِر سال کبیسه بوئه ۳۰ اسفند ما ره شیشک گِنّه.[۲]
شروع سال
[دچی‌ین]هرسال روز ۱ فردینه ما تبری تقویم رِه اتا سال اضافه وانه. اسا سال ۱۵۳۶ تبری هسته. اینتا روز ۲ مرداد هجری شمسی یا ۲۴/۲۵ جولای ِمیلادی جه برابری کانده.
تبری تقویم ِسرسال کبیسه‌گیری چارساله وسّه، شمسی تقویم جه ات‌کمه فرق و فَسِل کارده و ات‌کمه خوردته بی‌یه و زمونی که ۲ مرداد ما شمسی جه عیدی برسی‌یه، وه ره شمسی تقویم جه هماهنگ هاکردنه و ونه سرسال ره اتجا اسّانینه.
شروع بیّن
[دچی‌ین]ساسانیون گدر هر شاهونشاهی که سلطنت نیشت بی‌یه، تقویم ره از سر شروع کردنه و ونه حکومت سالون ره إشمارستنه. قباد اول بحىساب ۴۸۸ میلادی تخت هنیشته. دقیقاً میّن نی‌یه چتی بیه که مازرون دله این سال مبدأ بموندسته. اتا احتمال شاید این بوئه که چون قباد آخرین شاهی بی‌یه که مازرون و گیلان سر مستقیماً و کامل تسلط داشته و ونه په، مازرون دله کیوس که قباد گت ریکا بی‌یه، حکومت بساته، این سال ره دیگه از سر نشمارستنه و ونه دمباله ره داشتنه.[منبع خانه]
حلا مازرون تقویم ۱۳۲ سال هجری تقویم جه پیش دره؛ یعنن اتندچی پیش از محمد مدینه بوردن (هجرت)، مازرون تقویم شروع بهی بی‌یه. میلادی جه هم ۴۸۸ سال کمته هسته.
مائون
[دچی‌ین]| ماههای تبری | معادل شمسی |
|---|---|
| ۱ - فردینه ما(سیا ما) | ۲ مرداد - ۳۱ مرداد |
| ۲ - کرچه ما | ۱ شهریور - ۳۰ شهریور |
| ۳ - هره ما | ۳۱ شهریور - ۲۹ مهر |
| ۴ - تیر ما | ۳۰ مهر - ۲۹ آبان |
| ۵ - ملاره ما(مردال ما) | ۳۰ آبان - ۲۹ آذر |
| ۶ - شروینه ما | ۳۰ آذر - ۲۹ دی |
| ۷ - میر ما | ۳۰ دی - ۲۹ بهمن |
| ۸ - اونه ما | ۳۰ بهمن - ۲۹ اسفند |
| «شیشک» «پِتَک» |
۳۰ اسفند ۱ - ۵ فرودین |
| ۹ - ارکه ما | ۶ فرودین - ۴ اردیبهشت |
| ۱۰- دِه ما | ۵ اردیبهشت - ۳ خرداد |
| ۱۱- وهمنه ما | ۴ خرداد - ۲ تیر |
| ۱۲- نوروز ما(عید ما) | ۳ تیر - ۱ مرداد |
طبری زوون دله، فصل ر دی ما گننه و فصلها ر اینتی ونگ دننه: وهارْ ما، تاوسّون، پَئیزِ ما، زمسّون.
هفته های نوم ر دی اینتی گوننه: شَمبه، یِشمبه، دشَمبه، سشَمبه، چارشَمبه، پَنشَمبه، جومه یا جِمه یا اودینه.
منابع
[دچی‌ین]| تبری ماه‌ئون |
| فردینه ما • کِرچه ما • هَره ما • تیره ما • مِلاره ما • شروینه ما • میره ما • اونه ما . [پتک] • ارکه ما • دِه ما • وَهمِنه ما • نوروزه ما |