طالبان یا طالبون اتا نظامی و جهادی گروه هستنه که اسلام رادیکال اشش جه په‌رووی کانه و افغانستان دله درنه. سرد جنگ زمون، که جهادکَرون جمع بینه تا شوروی ِدَم ره افغانستان دله بَیرن، ات‌سری عرب ِملّائون و محلی جهادیون که افغانستان دله دَیینه، این گروه ره بساتنه. طالبان ره خله کشورون تروریست دونّه و این گروه ره ونه خشونت جه اشناسنّه. طالبان شه ره افغانستان اسلامی امارت نومنه. این گروه سال ۲۰۰۱ جه در جنگ کانده و دِ دوره قدرت ره بدست بَییته. اولین بار سال ۲۰۰۱ بی‌یه که ویشتر افغانستان ره بَییت بینه و حتا کابل ره اشغال هاکرد بینه ولی روز ۱۱ سپتامبر اتا تروریستی حمله ره آمریکا دله ترتیب هدانه که باعث بیّه ناتو افغانستان ره لشکرکشی هاکنه و طالبان ِمخالفون جه پشتی هاکنه. طالبان اون زمون جه شه جنگ ره دمباله هدانه و کوه-کوه دله جا خاردنه و چریکی جنگ و تروریستی حملات جه آمریکاییون و دولت ره حمله کاردنه و مردم ره کاشتنه. اونتی که حدس زنّه، وشون سال ۲۰۲۱ دله حدود ۷۵٬۰۰۰ جنگجو داشتنه و اینتی موفق بَیینه وقتی ناتویِ نیروها افغانستان ره ترک هاکردنه، سریعاً کشور ره اشغال هاکنن و تموم شهرون ره بَییرن. طالبان خله القاعده جه نزدیک روابط دارنه و وشون هِئی جه وفادارای دارنه.
افغانستان 
اتا معروف عکس که اتا زنایِ اعدام ره کابل ِفوتوال‌زمین دله سِراق دِنه.
وشون ِمقر که تریاک مشت هسته.
بودای ِموجستمه که بعد بقدرت برسی‌ین، بترکانینه.
اتا طالب که زنان ره خیابون دله شلاق زنده که تیناری بریم درنئن.
