پرش به محتوا

ویکی‌پدیا:هفتگی بنویشته/سال ۲۰۲۳/هفته ۲۲

ویکی‌پدیا، آزادِ دانشنومه، جه
سن مارینو پرچم
سن مارینو پرچم

سن مارینو ِجمهوری اتا کشور نوم هسه که اروپا دله جا بَیته. ونه دور و وَر همه ایتالیای ِسامون وسّه هسته و وه واتیکان واری ایتالیای ِدله کَته. این کشور أتا پچک سامون هسه که اتا کوهنه گِدِر شازده‌نیشت جه بمونسه که قرون وسطا گِدر دیّه. این سامون قبل اینکه اتا مستقل ِشازده‌نیشت بَوو، روم مقدس امپراتوری دله دَیی‌یه. سن مارینو ِشهرت ونه اساسی قانون وسّه هسته. سن مارینو ِقانون که سال ۱۶۰۰ میلادی بنویشته بیّه، قدیمی‌ترین اساسی قانون هسته که هَنتا اجرا وانه. این کشور پچیک‌ترین جمهوری هم هسته.

سن مارینو جمهوری شه بساتن تاریخ ره اوایل قرن چاروم میلادی جه رسندنه، زمونی که گانّه سنت مارینوس و اتی مسیحیون این شهر مقوم ساکن بَینه. Castellum Sancta Marini نوم که ونه معنی «سانتا مارینی قلعه» وونه، Liber Pontificalis ("پاپ ِکتاب") دله بموئه و این کتاب ِبنویشتن سال ۷۵۵ میلادی شنه. قدیمی‌ترین سند که تلمبارون میون کته، سال ۸۸۵ میلادی شنه که گانه سن مارینو اتا جمهوری واری داشته. قرن دوازدهم سن مارینو اتا شهرستون (بقول وشون «کامون») بیّه که شه وسّه شه‌گردونی داشته و شه قانون ره اجرا کرده. اسقف‌ها و همساینون خاستنه این کمون ره مزراب بی‌یلن و وه ره شه قدرت په هایرن ولی چون کوه میون دیّه و دفاعی قدرت داشته، خله موفق نینه ونه استقلال ره په دکانن. وشون سیاسی رقابتون دله هم شرکت داشتنه و اینتی جان سالم بدر بَوردنه. اواسط قرن پونزهم، این کشور اتا جمهوری بیّه که اتا شؤرا وه ره اداره کرده و این شؤرا دله ۶۰ مرد عضو بینه که گت-گت آدمون و اشرافی خانواده‌ئون جا تعلق داشتنه. سن مارینو قرن شونزهم چنتا حمله جه جان بدر بَوِرده و چزاره بورجیا سال ۱۵۰۳ موفق نیّه سن مارینو ره بَیره. این شهر اتا یادگار هسته که رنسانس گادر جه بموندسته چون اون زمون ایتالیای منطقه دله دولت-شهرون و پچیک کشورون خله زیاد بینه. قرن هیژدهم پاپ ایالتی کشور هم وشون ره نهب هاکرده، بَیره ولی شه استقلال جه دفاع هاکردنه و اتا الیگارشی حکومت جه بقا پیدا هاکردنه. زمونی که ناپلئون ایتالیا ره حمله هکرده، وشون استقلال جا احترام بی‌یشته چون جمهوریت داشتنه. وه پیشنهاد هاکرده که سن مارینویِ سامون ره هم گت‌ته هاکنن (۱۷۹۷). ناپلئونی جنگ‌ها که تموم بیّه په، وین کنگره (۱۸۱۵) دله سن مارینویِ استقلال برسمیت بشناسی بیّه. قرن ۱۹ که خاستنه ایتالیا ره متحد هاکنن، سان مارینو ایتالیایی انقلابیون ره کومِک کرده و جوزپه گاریبالدی ره پناهندگی هدائه. زمونی که ایتالیایِ اتحاد کامل بیّه، ات سری پیمون‌نومه دَوِستنه که سن مارینویِ استقلال ره ایتالیاییون قبول هاکردنه؛ اولین پیمون سال ۱۸۶۲ بی‌یه. جهونی جنگ دوم دله سن مارینو بی طرف بموندسته، ولی سال ۱۹۴۴ بریتانیا شهر ره بمبارون هاکرده و اتی گدر هم آلمانی نیروها شهر ره اشغال هاکرد بینه.
دمباله تلمبار هوجی‌بئی