ویکی‌پدیا:هفتگی بنویشته
این صفحه جه بنشنه اتا هفته وسّه، یَتّا بنویشته ره بی‌یشتن گت صفحه درون. هرچنتا بنویشته که شمه دِل ونه ره بتونّی کاندید هاکنین که هفته‌ئون مختلف دله، بوره گتِ صفحه دله.
- اسا سالِ ۱۸اُمین هفته هسته و این صَوه هچکی جدیدِ مقاله کاندید نکارده و همینسه اتا قدیمی مقاله ره گت صفحه دله وینّی. تونّی اونچی اسا گت صفحه دله بدی‌وونه ره شابلون:هفتگی بنویشته دله هارشین. شما تونّی این لینک سر کلیک هاکنین و اتا جدید مقاله‌ی خلاصه ره ونه دله قرار هادین تا فوراً گت صفحه دله نمایش هدا بوو.
شرایط
[دچی‌ین]مقاله‌ئونی که تونّه اینجه کاندید بوون که شرایط زیر ره دارن:
- تا جایی که امکان دارنه، جدیدبسات بائن و جدید مقاله‌ئون لیست دله دوون. یا این که اگه قدیمی هستنه، جدیداً ونه متن ره گت‌ته هاکرد بائین.
- وپ:مازرونی‌نویسی ره رعایت هاکرد بائن و املایی-انشایی اشکال ندارن.
- خله پچیک و کِتا نوون و حداقل پنج-شیش جمله بوّن.
- موضوع محدودیتی ندارنه ولی اگه کسی اتا هفته‌ی کاندید جه مخالفتی دارنه، تونده این صفحه گپ دله شه اعتراض ره اعلام هاکنه تا اون کاندید ره حذف هاکنیم.
بنویشته نومزه هاکردن ِمراحل
[دچی‌ین]این مراحل ونه انجام بوو تا شمه مقاله‌ی خلاصه بوره گت صفحه درون:
- ونه اتا مقاله که تازه‌بسات بائه ره انتخاب هاکنین و ونجه اتا خلاصه‌بیی متن ره کپی هاکنین.
- اتا سِرخ لینک، که رجه درون دره، سَر کلیک هاکنین تا دچی‌ین ِصفحه دیار بوو و اونجه شه کپی‌هاکرد خلاصه ره پیست هاکنین.
- آخرین خط این شابلون ره قرار هادین: {{هب/تلمبار|}} و بعد | شه مقاله عنوان ره بنویسین. مثلاً {{هب/تلمبار|اسپهبد خورشید}}
- همه هفته‌ئون دِشنبه‌ها بنویشته‌ای که اون هفته وسّه کاندید هاکردنی، گتِ صفحه دله سِراق‌هِدا وانه و حداقل یک هفته اونجه دَره.
رجه
[دچی‌ین]امسال ِکاندیدبَیی بنویشته‌ئون
[دچی‌ین]| هفته | خلاصه متن |
|---|---|
| ۱ | اکبر رستگار ۱۷ شهریور ۱۳۵۴، سوادکوه شهرستون دنیا بموئه. وه شه درس ره همونجه بگذرنی‌یه و تا دیپلم ره بیته. ۱۳۷۴ سال بییه که محمودآباد ِنفتِ دانشگاه قبول بیّه و مکانیک رشته بخونسته. وه ۱۳۷۸ سال جه، رسماً شرکت ملی نفتکش درون استخدام بیّه و یدک‌کشِ کشتی‌ئونِ مهندس بییه. حدود ۹ سال ره دیّه جنوب جزیره‌ئون دله کار کرده. ۸۶ بییه که شه انتقالی ره بیته و دگرسته شمال.
اکبر رستگار همون وچگی جه شه گت‌پییر، آقابزرگ احمدی، وَر بخونستن و دِ تار ره یاد گیته. ونه گت‌ته برار، رمضان رستگار، هم دِتار زوئه و کم-بیش وه ره یاد دائه. مدرسه دله هم خونِش کرده و سرود و قرآن ره صوت جا خونسته. اولین‌کَش سال ۸۱ بییه که موسم عشق آلبوم ره بخوندسته و مهرآوا انتشارات وه ره بازار تنک هاکرده. اینتا آلبوم عرفانی-مذهبی شعر داشته. سال ۸۸ اتا موسیقی گروه به نوم «وارش» بساته و دلبرانه (۱۳۸۸) و مهربونی (معرف به مادر، ۱۳۸۹) ره منتشر هاکرده. ونه معروفترین آثار جه، اتا شعر هسته که مار خَوری خوندنه. إسا رستگار مازرونی زوون بتترین خونش‌کَرون جا هسته.
|
| ۴ |  خانوا نورد اته نورد (کالیجار، نبرد) بیئه کا خانوا پرکن دله ۱۵۲۷ میلادی دله کار دکته. اینتا نورد گورکانیِ قاشون، بابر سلری جا، و راچپوتِ قاشون مینا رانا سانگا، سلری جا، پا هیتنه. رانا سانگا، بابر براوری بیئه و وه شمالی هندی تابری‌ئون ره جم هکاردنه. میوار دولت زَبر-ترین دولت شمال هند دله دینه. اینتا نورد ارجدار-ترین نورد گورکانیون وسه هسه چو بابر اینتا الجه دله شه تابری ره هند دله ستیر هکاردنه. گورکانیون اینتا الجه دله قاطعانه باش بینه. ماهارانا، بایانا ره هیتن په، رائی بیه شمال‌شرق و باهوسور ره هیتنه، وه اینتا کار جا بتونستنه کابل و دهلیِ تدارکات خط ره بَورینه. ونه استراتژی سوک بیئه؛ وه خاستنه تدارکات خطِ بوری‌ین جا بابر ره مجبور هکانه کا وشونه جا خون‌وس هکانه. تدارکات خطِ بوری‌ین بابر ره پِک موقعیت دله النه ارچه بابر قصد کانه خون‌وس ره پس بزنه و الجه ره وجینه. بابر دونسنه کا اگه بخائه بوشا بجنگه راجپوت سوارنظوم خائنه ونه قاشونِ رو بتاجن. ونه بسته بابر اته دفاعی نخشه بکشی‌یه؛ شه قاشون ره اردوگاء بسان جم کانه تا بتونه شه تیفنگدارون و تبچی‌ئون جا استفاده هکانه، پانی پت الجۀ بسان، وه شه براوری ره رجون گاریون کا هی را دوس‌بی بیئنه بشتنه کا مَنلِت‌ئون (تُرس) وشون ره ستیر کاردننه. گاری‌ئونِ اشکاف لا، سواره‌نشوم وسه بیئه تا هرگدر بخاستنه بتاجن دشمندِ دیم. رانا سانگا، الجه ره انگار هیتنه و نورد ره سنتی رسمِ جا سر هیتنه. وه اول بابر قاشونِ رجون ره وره هکاردنه. ونه سپاء ره گورکانیونِ قاشون تیر-وارش هکاردننه، تیفنگ‌ئونِ چمر فیل‌ئون و اسپ‌ئون ره رم دنه و فیل‌ئون شه ساآب‌ئون ره بکوشتننه و راجپوت سپاء تُخُل-پُخُل بونه. سانگا بابر قاشونِ دل دله وره هکاردن ره نشنه بدی‌یه؛ پس دسوره هدائه بابر قاشونِ بال‌ئون ره وره هکانن. الجه بابر قاشونِ بال رو سه ساع دمال هیتنه. الجه دله گورکانی قاشون شه تیفنگون و تب‌ئون جا تش کاردنه و راجپوت سلات‌شون ره هُره-هُره بنه انگوئنه. راجپوت کموندارون ئم پک بیئنه و وشونِ تیر-رس گورکانیون قاشون ره نگیرنه...
|
| ۷ | .jpg) پُست امپرسیونیسم اتا هنری رِمبِش نوم هسته که غربی نقاشی دله شکل بیته و فرانسه جه شروع بیّه و ۱۸۹۰ تا ۱۹۲۰ دمباله داشته. این سبک هم خاسته امپرسیونیسم راه په بوره و هم ونه محدودیت‌ها ره کنار دینگنه. پست‌امپرسیونیسم ِاصطلاح و نوم ره اتا انگلیسی منتقد این سبک سر بشته که گته قرن نوزهمِ اواخر، پل سزان، ژرژ سورا، پل گوگن، ونسان ون گوگ، هانری دو تولوز لوترک و… دسوری نقاشون ات سٮوا شیوه ره پیش هایتنه. بجز ون گوگ، دیگرونی که این سبک جه نقاشی هاکردنه، گِرد فرانسه آدم بینه و امپرسیونیسم جه شه کار ره شروع هاکردنه و کم‌کم شه شیوه ره تغییر هدانه تا اتی شه مخصوصِ سبک جه برسینه. امپرسیونیسم خاسته طبیعت ره عیناً تابلو سر بکشه ولی رنگ و نور تأثیر ره وِج بیاره ولی پست‌امپرسیونیسم این اَرمون ره محدود دونسته. با اینچنین وشون هم رنگ و بل-بل-تو بزوئن ره اٮستفاده هاکردنه و شه موضوعات ره همونان واری اٮنتٮخاب کردنه و وشون تکنیک ره کار زونه و قلمو دمتن ره همون سابق شیوه واری بکار وَردنه. پل سزان اولین کسی بییه که امپرسیونیستونِ انجمن جه سٮوا بیّه و سال ۱۸۷۸ باته خانه امپرسیونیسم ره ات شاپ پیش دینگنه. وه منظره و بی‌جان طبیعت نقاشی ره کشی‌یه و نخاسته دیگه سطحی نقش ره جولِ فضا جه اتا هاکنه و همینسه امپرسیونیستی شیوه که سو-سو بزوئن جه کا کردنه ره کنار بشته و ونه آثار پئی‌ته کوبیسم ِالگو بیّه. سال ۱۸۸۴ سالون دس ایندپندانتس، پاریس دله، اتا گالری بشتنه که ژرژ سورا اونجه شه نقاشی‌ها ره سٮراق هدا که وشون ترکیب‌بندی امپرسیونیستونِ سبک جه فرق کرده و ویشته رنگ ره جول‌ته کشی‌یه. ونه اَرمون هم سزان دسوری بییه؛ چون نخاسته بکشسته رنگ جه سو-سو بزنه، رنگ‌هایِ تئوری قوانین جه اٮستفاده هاکرده که کونتراست بساجه و رنگ‌هایی که مخالف بینه ره کنار-کنار بی‌یله که دور جه اِشایی، خال کردی هئی جه پشو بخردنه. این تکنیک نوم ره پوینتیلیسم بی‌یشتنه و معاصر نقاشون ونه شیوه جه نئو امپرسیونیسم سبک ره بساتنه...
|
| ۱۰ | _LACMA_M.82.62.1_(1_of_2).jpg) هندویِ دین یا هندوئیسم اتا هندستونی دین یا دارما هسته؛ ونه په‌روون که جور-وا-جور عقاید دارنه، اتا واحدِ جهونی نظم و سیستم ره در-بند هستنه. خِدی هندو واژه اتا مستعار نوم هسته، درحالی‌که هندوئیسم قدیمی‌ترین دینی هسته که حلا دنیا دله باقی دره، وه ره ساناتانا دارما (سانسکریت جه: सनातन धर्म) نومی هم إشناسنّه چون هندوها شه باور دارنه که ونه بگذشتی و تاریخ، آدمون و بنی‌بشر جه قدیم‌ته هسته و وشونِ مقدس کتابون دله اینتی گنه. وه ره اتی نوم دیگه هم إشناسنّه که وائیدیکا دارما هسه که وشونِ کتاب جه إشاره زنده. هندوهایِ گتِ کتاب نوم وداها هسته و ونه وَر اوپانیشتاد، پورانا، مهابهاراتا، رامیانا و آگاما هم درنه. مهمترین مفاهیمی که هندو مذاهب میون هم‌باز هستنه جه کارما هسته که گنه آدمون بدی همین دنیا دله وشون هِخ ره گیرنه. علایده برین، وشون چارتا پوروشارتا یعنن هدف و أرمون دارنه که آدمونِ زندگی وسّه لازم دونّه: دارما (اخلاق و وظایف)، آرتا (کامیابی و کار)، کاما (امیال و احساسات) و موکشا (رهایی و سمساره جه رها بیّن). هندو دین دله عبادت شامل راز-نیاز (بهاکتی)، پرستش (پوجا، قربونی بکوشتن (یاجنا)، مراقبه (دهیانا و یوگا) وونه. هندو دین سومین دینی هسته که دنیا دله ویشترین په‌روون ره دارنه و حدود ۱٫۲۰ میلیارد نفر هندو درنه که حول-حوش ۱۵ درصد آدمونِ جمیعت وونّه. وشون ویشته هند کشور درنه ولی نپال، موریس و بالی (اندونزی) دله هم خله هستنه. خله از وشون هم إسا دنیا دله تنک-تِرو بینه و جنوبی آمریکا یا خاورمیونه دله درنه.
|
| ۱۳ |  بی‌نوایان یا میرابلس اتا ویکتور هوگویِ کىتاب هسته که ۱۸۶۲ سال، فرانسوی زوون جه بنویشته. این رؤمان که تراژدی هسته جه ده‌ها فیلم و سریال و هنری آثار اقتباس بیه. بی‌نوایان اصلی شخصیتون خله شناسا بئینه و اىسم درهاکردنه و این کىتاب کاراکتر بساتن نمونه بییه. ژان وال ژان ونه مهمترین کاراکتر هسته که اتا توبه‌هاکرد دزد هسته که سعی دارنه خار آدم بوئه. کوزت هم اتا صغیر کیجا هسته که خله درد-بلا ونه سر بمو. ژاور اتا آجون هسته که قانون اجرا هاکردن سر خله سخت‌گیری کنده. تناردیه اتا بی‌شرافت دزد هسته که همیشه فقط شه منفعت ره اشنه. ماریوس پومرسی اتا جنتلمن دانشجو هسته که عاشق‌پیشگی کنده. اپونین هم اتا فقیر کیجا هسته که ماریوس ره عاشق هسته ولی جرأت نکنده مقار بئه... بی‌نوایان دله چنتا سىوا آسنی (داستان) پیش شونه تا هئی جه رسنه. این رؤمان دله خله بخشون هم درنه که داستان جه ربطی ندارنه و اماکن و مردم وضعیت ره توضیح دنه که چتی بییه. [ این رؤمانِ خلاصه ره تونّی گلکی زوون جه مازرونی ویکی‌پدیا دله بخوندین ]
|
| ۱۶ |  ماتر (matər) یا ماتور (انگلیسی جا: Engine) اتا دسگاه ره گننه که انرجیِ جا میکانیکی حرکت تولید کنّه. الکتریکی ماترون، الکتریکی انرجی جا حرکت تولید کنّنه، پنوماتیک ماترون فشورده هوای جا، مولکولی ماترون (میوزینِ واری) عضولاتِ دله‌ی انرجیِ جا حرکت درس کنّنه.گرمائی ماترون دو نوع تقسیم بوننه ، دله‌سوج ماترون دیزل ماترِ جور یا دیا-سوج ماترون بوخار ماترِ واری که سوخت ره سوزنن تا ونه جا حرارت بئیرن و بعدن إینتا حرارتِ جا حرکت تولید هاکنن. قدیمونِ دورونِ دله ، ماترِ نیرو ره، آدم، حیوون، ئو، واء و بوخار تأمین کردنه. آدمونِ نیروی جا أتی ساده ماترونِ دله (چرخ لنگر یا عصاری‌چرخ واری) استفاده بییه ، این سیستمونِ اصول اینتی بییه که کم هاکردنِ سیستمِ سورعتِ جا نیرو ره چند بیروبیر کردنه. إتی سیستمون، یونانِ باستونِ دله، کشتی‌ئونِ جرثقیلِ وسّه کار شییه و رومِ باستونِ دله ئوءِ پومپ و قلعه‌ئونِ لوشِ (گت دروازه) وسّه کار زونه. کم کم پیش بوردنِ جوامعِ جا، ماترونِ نیروی منابع دَگِرسّه و دیگر منبعون (اسب و مال دسّوری) آدمون جا ره بَئیتنه. دِرِس اولین قرنِ مسیحِ بموئنِ جا بییه که مال و اسب جا أسّیو و تراشکاری دسگاهونِ سِر کار بییته بَینه. تا این که مسلمون‌های دوره بیّه و... |
| ۱۹ |  میوار پادشائی اته هندو خدسر شائی راجپوتانا زیار دله دییه. اینتا پادشائی ره بنوره گوهیلا دودمون بنا هاکردنه و دمالتر سیسودیا دودمون وه ره په گیرنه. دم دمه شائی راجستون جنوب دله دییه؛ آراوالی سی سن غربی شمال جا، اَجمر شمال جا، گجرات، واگاد و مالوا زیار جنوب جا و هدوتی زیار شرق جا ونه سامون رسینه. میوار شائی بتاراول بسته قرن 7 دله روشناس بونه، بتاراول اونتا کس بیئه کا عرب شون براوری سور هرسائه و نشتنه وشون بیین هند درو. دَئُم میلادی قرن دم دمه میوار اته خدسر حکومت بیئه و شه همساده شون جا پیجنه. گوهیلا دودمون په سیسودیا دودمون کا اته چله گوهیلا دودمون جا بیئه میوار زیار سر هاجرا بونه.سیسودیا دودمون زرین زمونه ره انگاره هاکردنه و شه نظومی سامون ره الار هاکردنه. میوار شائی ماهارانا کومبها و ونه نوه ماهارانا سانگائه زمونه، اسلامی سلاطین جا جنگسنه. میوار شائی رخنه راجب خله ندومبی؛ گوهیلا دودمون ونه دله جکم رانیه، گوهاداتا وشونه یکم شاء بیئه. دمالتر بپاراول زمونه وه تونه چیتور شهر ره هیره و موری امپراطوری ره ونه دله جا در هاکنه.اونگدر ناگدا میوار شائی نیشتگاء بیئه. بپاراول عرب قشون جا بجنگسنه و امویان حاکمین بتونسنه ونه سامون ره هیرن و بیین هند دله. ۱۳۰۳ میلادی دله علاالدین خلجی میوار شائی سامون سر هه بوردنه و چیتور ره کوس هدائه. رانا لاخان و شه هف تا ریکا دوره دله بمردنه و زناکون جوهار ره صورت هدائنه. ارچه آجی سینگه دوره جا زنّه بمونسنه و بتونسنه در بوره و دمالتر هامیر ره بنا هاکنه. |
تلمبارون
[دچی‌ین]| اصلی صفحه‌یِ هفتگی بنویشته‌یِ تلمبار: |
|---|