صفویون
صفویون   .svg)
|
صفویون اتا ایرانی و شیعه سلسله بینه که سال‌ئون ۸۸۰ تا ۱۱۰۱ هجری خورشیدی (برابر ۱۱۳۵-۹۰۷ قمری و ۱۷۲۲-۱۵۰۱ میلادی) ایران سر فرمونروایی هاکردنه. وشون گت شاه که ایران ره اولین کش متحد هاکرده و مرکزی حکومت بساته، شاه اسماعیل اول هسته که سال ۸۸۰ خورشیدی تبریز دله شه سر تاج بشته و آخرین شاه که واقعا حکومت کرده، شاه سلطون حوسن هسته که سال ۱۱۰۱ خورشیدی افغان‌شون جه شکست بخارده.
دوره صفویه از مهم‌ترین دوران تاریخی ایران به شمار شونه، وشون حدود هزار سال ساسانیون رقد بوردنه په، اتا فرمونروایی بساتنه که ایران نوم ره احیاء هاکرده و دشت مناطق ره بیته. اسلام بمو په، چندین پادشائی ایرانی زیاریون، سامانیون، بوییون و سربدارون دسوری بساته بَینه، ولی هیچ‌کومتا نتونسنه تموم ایران ره شه دس سر بَیرن و ات‌پارچگی میون مردم ایران پدید بی‌یارن.[۱]
صفویون، آیین شیعه ره دین رسمی ایران جا بزونه و وه ره به عنوان عامل همبستگی ملّی ایرانیون انتخاب هاکردنه. شیوه فرمونروایی صفوی تمرکزگرا و نیروی مطلقه (شاء دس دله) بی‌یه. پس از بساته بیّن پادشائی صفویه، ایران اهمیتی بیشتر پیدا هاکرده و از ثبات و ات‌پارچگی برخوردار بیّه و زمینهٔ جهونی دله مهم بیّه.[۲] این دوره روابط ایران و اروپایی کشورون به دلیل دشمنی عوثمانی با صفویون و هم جریونای بازرگونی (به ویژه داد و ستد ابریشم ایران) گسترش فراوونی پیداهاکرده. دوره صفوی (به ویژه نیمه اول وه) جنگ‌ئون خله‌یی میون ایران با عوثمانی و با ازبکئون دَییته که علت این جنگ‌ئون جریان‌ئون زمینی و دینی بی‌یه.[۳]
روابط صفویون با مازرون
[دچی‌ین]گت بنویشته ره بخوندین: تبرستون صفویون گادر
مناطق شومالی ایران که تبرستون گانّه وشون ره، از زمون ساسانیون تا این گادر به صورت مستقل یا نیمه شه‌گردون(=خودمختار) بینه ولی زمون گت عباس شاء گادِر وه با رِقِدبدائن سلسله پادوسبانیون باعث بیّه که تا اسا مازرون و بقیه‌ی بخش‌ئون تبرستون (که بعدها با اسم‌ئون البرز، گلستان،سمنان،تهران و قزوین تبدیل به اوستان بَینه) اتا از بخش‌ئون ایران بَواشِن.
منبع
[دچی‌ین]- ویکی‌پدیای کارزنون، «ایران»، فارسی ویکی‌پدیا، آزاد دانشنومه، دله. (هارشی‌یه بَیی ).
- ویکی‌پدیای کارزنون، «صفویه»، فارسی ویکی‌پدیا، آزاد دانشنومه، دله. (هارشی‌یه بَیی ).
- ویکی‌پدیای کارزنون، «تاریخ_طبرستان»، فارسی ویکی‌پدیا، آزاد دانشنومه، دله. (هارشی‌یه بَیی ).