صفویون

ویکی‌پدیا، آزادِ دانشنومه، جه
ئیرون صفویِ پرچم

ئیرونِ صفوی یا صفویون سلسله‌یی ئیرونی و شیعه بینه که سال‌ئون ۸۸۰ تا ۱۱۰۱ هجری خورشیدی (برابر ۱۱۳۵-۹۰۷ قمری و ۱۷۲۲-۱۵۰۱ میلادی) ایران سر فرمونروایی هاکردنه. مؤسس سلسله پادشائی صفوی، شاء اسماعیل یکم هسته که سال ۸۸۰ خورشیدی تبریز دله تاجگذاری هاکرده و آخرین شاء واقعی صفوی، شاء سلطون حوسن هسته که سال ۱۱۰۱ خورشیدی افغان‌ئون جه شکست بخارده.

دوره صفویه از مهم‌ترین دوران تاریخی ایران به شمار شونه، چرا که پس از نهصد سال پس از نابودی شاهنشائی ساسانیون، اتا فرمونروایی پادشائی متمرکز ایرانی بتونسته سراسر ایران اون گادِر سر فرمونروایی هاکنه. به درستی پس از اسلام، چندین پادشائی ایرانی مثل صفاریون، سامانیون، بوییون و سربدارون بساته بَینه، ولی هیچ‌کومتا نتونسنه تموم ایران ره شه دس سر بَیرن و ات‌پارچگی میون مردم ایران پدید بی‌یارن.[۱]

صفویون، آیین شیعه ره دین رسمی ایران جا بزونه و وه ره به عنوان عامل همبستگی ملّی ایرانیون انتخاب هاکردنه. شیوه فرمونروایی صفوی تمرکزگرا و نیروی مطلقه (شاء دس دله) بی‌یه. پس از بساته بیّن پادشائی صفویه، ایران اهمیتی بیشتر پیدا هاکرده و از ثبات و ات‌پارچگی برخوردار بیّه و زمینهٔ جهونی دله مهم بیّه.[۲] این دوره روابط ایران و اروپایی کشورون به دلیل دشمنی عوثمانی با صفویون و هم جریونای بازرگونی (به ویژه داد و ستد ابریشم ایران) گسترش فراوونی پیداهاکرده. دوره صفوی (به ویژه نیمه اول وه) جنگ‌ئون خله‌یی میون ایران با عوثمانی و با ازبکئون دَییته که علت این جنگ‌ئون جریان‌ئون زمینی و دینی بی‌یه.[۳]

روابط صفویون با مازرون[دچی‌ین]

گت بنویشته ره بخوندین: تبرستون صفویون گادر

مناطق شومالی ایران که تبرستون گانّه وشون ره، از زمون ساسانیون تا این گادر به صورت مستقل یا نیمه شه‌گردون(=خودمختار) بینه ولی زمون گت عباس شاء گادِر وه با رِقِدبدائن سلسله پادوسبانیون باعث بیّه که تا اسا مازرون و بقیه‌ی بخش‌ئون تبرستون(که بعدها با اسم‌ئون البرز، گلستان،سمنان،تهران و قزوین تبدیل به اوستان بَینه) اتا از بخش‌ئون ایران بَواشِن.

منبع[دچی‌ین]

  1. تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران دوران صفویه دله (صص ۲۱ تا ۳۶)
  2. تاریخ ایران (۲)، ص ۱۲۲
  3. تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران دوران صفویه دله (صص ۶-۲۸۴)
  • ویکی‌پدیای کارزنون، «ایران»، فارسی ویکی‌پدیا، آزاد دانشنومه، دله. (هارشی‌یه بَیی ).
  • ویکی‌پدیای کارزنون، «صفویه»، فارسی ویکی‌پدیا، آزاد دانشنومه، دله. (هارشی‌یه بَیی ).
  • ویکی‌پدیای کارزنون، «تاریخ_طبرستان»، فارسی ویکی‌پدیا، آزاد دانشنومه، دله. (هارشی‌یه بَیی ).