عثمانی

لینکون ِدچی‌ین
ویکی‌پدیا، آزادِ دانشنومه، جه
دَوْلَتِ عَلِیّهٔ عُثمَانِیّه
↓ ۱۲۹۹–۱۹۲۳ ↓
بیرق (طراحی بئی‌یه ۱۸۴۴ گادر) نشان(طراحی بئی‌یه ۱۸۸۲ گادر)
شعار
دولت ابد مدت
عثمانی، شانزدهم قرن دله
پایتخت سوگوت (۱۲۹۹ – ۱۳۲۶)
بورسا (۱۳۲۶ – ۱۳۶۵)
ادرنه (۱۳۶۵ – ۱۴۵۳)
استانبول (۱۴۵۳ – ۱۹۲۲)
زبان‌(ها)
مذهب
دولت
  • مطلقه سلطنت
  • (۱۲۹۹–۱۸۷۶)
  • (۱۸۷۸–۱۸۸۰)
  • (۱۹۲۰–۱۹۲۲)
  • مشروطه سلطنت
  • (۱۸۷۶–۱۸۷۸)
  • (۱۹۰۸–۱۹۲۰)
سلطان
 - ۱۲۹۹–۱۳۲۳ ابّل عثمان (ابّل)
 - ۱۹۱۸–۱۹۲۲ شیشوم محمد (آخر)
خلیفه
 - ۱۵۱۷–۱۵۲۰ ابّل سلیم (نخستین)
 - ۱۹۲۲–۱۹۲۴ دوییم عبدالمجید (واپسین)
اعظم وزیر
 - ۱۳۲۰–۱۳۳۱ علاء الدین پاشا (نخستین)
 - ۱۹۲۰–۱۹۲۲ احمد توفیق پاشا (آخرین)
قانونگذار عمومی مجلس
 - منتصبان اعیان مجلس
 - هوجی‌بئییون (منتخبون) مبعوثان مجلس
تاریخچه
 - عثمانی دولت تأسیس ۱۲۹۹
 - فترت زمان ۱۴۰۲–۱۴۱۴
 - گت بئی‌ین ۱۴۵۳
 - مشروطه ابّلین گادر ۱۸۷۶–۱۸۷۸
 - مشروطه دویمین گادر ۱۹۰۸–۱۹۲۰
 - تورکیه جمهوری تأسیس ۲۹ اکتبر ۱۹۲۳
 - پایان خلافت عثمانی ۳ مارس ۱۹۲۴
جمعیت
 - حدود ۶٬۵۰۰۰۰۰ [۳] ۱۴۵۱ 
 -  حدود ۱۱٬۶۹۲۴۸۰ ۱۵۲۰ 
 -  حدود ۳۰٬۰۰۰۰۰۰ ۱۶۸۳ 
 -  حدود ۳۵٬۳۵۰۰۰۰ ۱۸۵۶ 
 -  حدود ۲۴٬۰۰۰۰۰۰ ۱۹۱۲ 
پیل یکا عثمانی لیره
پیش از اون		 ونه دمبال
روم سلجوقیون
بیزانس
امپراتوری ترابوزان
موریا امیرنیش
امارت اپیروس
آناطولیایی بیگ‌نیشون
دومین بلغارستان امپراطوری
صربستان استبداد
مملوک سلطنت (مصر)
مجارستان پادشائی
اسپانیا امپراتوری
آق قویونلو
ترکیه
یونان پادشائی
مصر سلطنت
اتریش-مجارستان
صربستان پادشائی
آلبانی امارت
رومانی پادشائی
بلغارستان پادشائی
بریطانیای قبرس
عراق بریطانیای قیمومیت بن
بریطانیای قیمومیت فلسطین سر
فرانسه الجزایر
حجاز پادشائی
فرانسه قیمومیت سوریه و لبنان سر
ایطالیا لیبی

عثمانی دولت، یا عثمانی امپراطوری، که ویشته عثمانی نون جه اشناسی وانه، (عثمانی ترکی جه: دَوْلَتِ عَلِیّهٔ عُثمَانِیّه) که مسلمین، هندیان و چینیون گوتنه وه ره: روم، ات مسلمان امپراطوری بی‌یه که چن قرن گت ناحیه‌ئون اروپا‌ِ جنوب شرق، آسیا‌ِ غرب، و آفریقا شمال، ره کنترل کارده. غز قبایل رئیس، ینن ابّل عثمان، میلادی سیزدهوم قرن‌ِ اواخر، سوگوت دله تأسیس هاکارده وه ره.[۴][۵] ۱۳۵۴ سنه، بالکان ره بئیته و بورده اروپا دله؛ اینتی عثمانی اتتا بین‌القاره‌ای قدرت بیّه. تا ۱۴۵۳ سنه، عثمانیون بئیتنه کل امپراتوری روم شرقی قلمرو ره و قسطنطنیه فتح توسط محمد فاتح په، هاکاردنه شه نیشتنگا این شهر ره.[۶]

هیفدهوم و شانزدهم قرن دله، عثمانی شه گستره‌ی اوج دله، سلطان سلیمان قانونی گادر،[۷] ات چندفرهنگی و چن‌زوونی دولت بی‌یه که اروپا جنوب‌شرق، قسمتونی مرکزی اروپا و غربی آسیا جه و قسمتونی شرقی اروپا و قفقاز و اعظم قسمتون اروپای شمالی و آفریقا شاخ جه ره کنترل کارده.[۸] هیفدهوم قرن شروع بئی‌ین گادر، این دولت ۳۲ ولایت و ات‌خله دست‌نشانده دولت داشته که این دست‌نشانده‌ئون، بعدته یا عثمانی‌ِ ولایت بَینه یا شه‌مختار.

نظربه وشون نیشتنگای موقعیت، یعنن قسطنطنیه، عثمانی بمدّت شیش قرن ات پل شرق و غرب میون تبدیل بئی‌بی‌یه. قدیم گوتنه که ابل سلیمان بمردن په، عثمانی زوال وری بورده، ولی معاصر مورخون[۹] گوننه عثمانی، هیفدهوم و هیجدهوم قرن گادر، نیروی نظامی و قوی اقتصاد داشتن همرا، کماکان اتتا دنیه گت قدرتون جه بی‌یه.[۱۰] اما بیست‌وهشت‌ساله جنگون گادر، یعنن ۱۷۴۰ جه تا ۱۷۶۸، عثمانی نظامی قشون سایر ممالک‌ِ قشونون، روسیه و هابسبورگ واری، عقب دکته.[۱۱] همین مسئله باعث بیّه هیجدهوم قرن اواخر و نوزدهم قرن اوایل دله، ات‌خله شکست بخاردنه. نوزدهوم قرن دله عثمانی همینتی شکست خارده و شکست بخاردن ره ادامه دائه، اما عثمانی دولت شه‌خد ره مدرن هاکارده و قدیم جه قوی‌ته بیّه، اما ائی این مسئله وشون شکستن جه جلوگیری نکارده و ات‌خله وشون سامونون یا ولایات جه، شه وسه جدید مملکت بَینه.[۱۲]

عثمانی جهونی جنگ اول دله با آلمان امپراتوری جه متحد بیه،[۱۳] تا اینتی شه خد ره تیناری جه نجات هاده. ولی خله بد شکست بخردنه عثمانی جهونی جنگ اول گادر، خله دله‌‌ای مشکلات داشته مثلاً اعراب، عربستان لورنس رهبری جه، دایماً شورش و قیام کاردنه. عثمانی همین جنگ گادر، خله اقلیتون ارمنیان و کاردون و آشوریون ره بکوشته، اون‌دیم تورک‌زوونون گت‌ترین قومیت ترکیه دله بَینه و راه ترکیه جمهوری وسه باز بیّه.[۱۴]

عثمانی‌ی شکست بخردن جهونی جنگ اول دله په، عثمانی رقد بورده و ونه سامونون اتا عهدنامه همرا فرانسه و بریطانیا میون تقسیم بیّه. آناطولی ترک‌زوونون دربرابر متحدین اشغال قیام هاکاردنه در ترکیه ایستقلال جنگ دله، تأسیس هاکاردنه ترکیه جمهوری ره و في‌النهاية، عثمانی امپراطوری، سرآخر رقد بورده.[۱۵]

نوم[دچی‌ین]

عثمانی نوم، ونه مؤسس جه بئیت‌بئی‌بیّه. وه ابل عثمان هسته که اتّا ترکمان، (یعنن مسلمان‌ِ ترکون) قبیله رئیس بی‌یه.[۱۶] این نوم (Osman) اتّا ترکی تلفظ، Uthmān عربی نوم جه هسته. امپراطوری رسمی نوم وشون زوون دله، «دولت علیه عثمانیه» بی‌یه.[۱۷]

ابل فقط عثمان‌ِ قبیله ره گوتنه عثمانی. بعدته، وشون نظامی طبقه ره گوتنه عثمانی. عثمانی دوره دله، کلمه ترک توهین‌آمیز بی‌یه و وشون این کلمه ره شه وسه کار نزونه. عثمانیآ ترکون ره گوتنه «اتراک بی‌ادراک» یعنن «ترک‌ها، مردمی که وشون ره هچچی هالی نوانه»خطاب کاردنه و شه ره ترکآ جه یکی نکاردنه.[۱۸] عثمانی تحصیل‌هاکارد مردمون، شه خد ره گوتنه «رومی». سایر جاآ هم، ایران واری، وشون ره گوتنه رومی.[۱۹] هیفدهوم قرن اواخر جه، یونانیون ره گوتنه «رومی» و این اسم فقط وشون وسه کار بزه بئی‌بی‌یه.[۲۰]

اروپا‌ِ غرب دله، این حکومت «امپراتوری ترک» نوم داشته و همین باعث بیّه تا وشون بعدته «ترکیه» نوم بئیرن. اما، معاصر مورخون این نوم ره کار نزنّه چون عثمانی دله چندین قوم و مذهب دئی‌یه.[۲۱] فارسی ادب دله هم «روم» و «عثمانی» جه هارشانینه این امپراطوری ره.

تاریخ[دچی‌ین]

پا بئیتن[دچی‌ین]

شابلون:See also

نیکوپولیس کالیجار

روم سلجوقیون سقوط په، آناطولی به ات‌خله بیگ‌نیش تقسیم بیّه. اتا این بیگ‌نیشون رئیس که بیزانس پلی بی‌یه، ونه نوم بی‌یه عثمان. ابل عثمان دوران اتفاقات جه خاص چی ندومبی؛ ولی "عثمانی" نوم، این مردی نوم جه بئیت‌بئی‌بیّه.[۲۲] عثمان قبیله و تازه‌مسلمون‌بئی بیزانسیون، تشکیل دانه ونه قشون ره.[۲۳] وه ابل بئیته چن بیزانس شهر ره. این اتفاق یحتمل اتفاق دکته چهاردهم میلادی قرن. اما ندومبی عثمان چتی بئیته سایر بیگ‌نیشون ره. ولی بعضیآ گوننه عثمان به بهانه مبارزه کفار جه، نیرو جمع هاکارده. اما تاریخدونون این تئوری ره دا نئیرننه (=قبول ندارننه)؛ ولی هچ تئوری دگه‌ای دی دنیه که اما ره بائیره که عثمانی که اتا بیگ‌نیش ویشته نیّه، چتی اتا امپراتوری بیّه که ونه سامون سه قاره دله دئیه.[۲۴]

ات قرن عثمان‌ِ بمردن په، ونه وچون هنتا دئینه بالکان و آناتولی ره فتح کاردنه. ونه ریکا، اورخان سلطون، ۱۳۲۶ دله بورسا ره بئیته و اون ره شه نیشتنگا هاکارده. وشون تسالونیکی‌ِ شهر که اونگادر خله مهم بیه و ونیز جمهوری دس دئیه، ره ۱۳۸۷ (میلادی) دله بئیتنه و ۱۳۸۹ سال دله، کوزوو کالیجار دله، صربون ره شکست هدانه که این پیروجی جه، وشون راه به اروپا واز بیّه.[۲۵] نبرد نیکوپولیس در سال ۱۳۹۶ آخرین جنگ صلیبی بزرگی بود که در قرون وسطی به وقوع پیوست؛ هرچند با موفقیت به پایان نرسید.[۲۶]

با ورود عثمانی به بالکان، فتح قسطنطنیه به بزرگ‌ترین هدف آنان تبدیل شد. آن‌ها تقریباً همه مناطقی که سابقاً در اطراف قسطنطنیه تحت کنترل روم شرقی بود، را فتح کرده بودند، اما به دلیل موقعیت استراتژیک شهر و دفاع رومی‌ها از تنگه بوسفور، فتح پایتخت بیزانس بسیار سخت بود. با این حال، تیمور لنگ در سال ۱۴۰۲ در نقش فرشته نجات رومی‌ها ظاهر شد. تیمور به مرزهای شرقی قلمروی عثمانی حمله‌ور شد و با پیروزی قاطعانه‌ای که در نبرد آنقره (آنکارا) به دست آورد و حتی سلطان بایزید یکم را نیز اسیر کرد، برای مدتی قسطنطنیه را از خطر نیروهای غازی (مبارزان راه اسلام) نجات داد. این شکست سنگین در آنقره، باعث آغاز جنگ داخلی در میان شاهزادگان عثمانی در میان سال‌های ۱۴۰۲ تا ۱۴۱۳ شد که به دوره فترت معروف است. در پایان جنگ داخلی، محمد یکم به پیروزی رسید و به عنوان پادشاه جدید تاج‌گذاری کرد.[۲۷]

جنگ داخلی منجر به از دست دادن مناطقی در بالکان شده بود. با این حال سلطان مراد دوم در میان سال‌های ۱۴۳۰ تا ۱۴۵۰ آن مناطق را - شامل مقدونیه، کوزوو و تسالونیکی - پس گرفت. مراد همچنین در سال ۱۴۴۴ در جنگ صلیبی وارنا نیروهای مجار، لهستانی و والاکیایی به رهبری یانوش هونیادی را شکست داد. گرچه آلبانیایی‌ها پس از این جنگ همچنان به مقاومت ادامه می‌دادند. چهار سال بعد، هونیادی ارتش دیگری از نیروهای مجار و والاکیایی گرد آورد و به عثمانیان حمله کرد، اما در نبرد دوم کوزوو در سال ۱۴۴۸ شکست خورد.[۲۸]

دوره گسترش[دچی‌ین]

ورود سلطان محمد دوم به قسطنطنیه

فرزند سلطان مراد، یعنی محمد فاتح، اصلاحات گسترده‌ای در اداره و ارتش عثمانی پدیدآورد و در روز ۲۹ مه سال ۱۴۵۳، شهر قسطنطنیه پایتخت باستانی امپراتوری روم شرقی را فتح کرد. محمد به کلیسای ارتودوکس اجازه داد تا مانند قبل به فعالیت خود ادامه دهد، در صورتی که حکومت عثمانی را بپذیرد و چنین اتفاقی هم رخ داد.[۲۹] از آنجایی که در قرن‌های پیشین دولت بیزانس با دولت‌های غرب اروپا مشکلاتی داشت، اکثریت جمعیت ارتودوکس عثمانی را به ونیزی‌ها ترجیح می‌دادند. بزرگترین مانعی که دولت عثمانی در این دوران با آن مواجه شد، مقاومت آلبانیایی‌ها بود که به سد بزرگی برای ورود عثمانیان به شبه‌جزیره ایتالیا تبدیل شد.[۳۰]

قرون پانزدهم و شانزدهم دوره رشد امپراتوری عثمانی بود که در این دوران با رهبری سلاطین غازی، توانست مناطق بسیار وسیعی را فتح کند. از آنجایی که این امپراتوری بر راه‌های تجاری میان آسیا و اروپا تسلط کامل داشت، از نظر اقتصادی نیز در وضعیت بسیار مناسبی قرار گرفت.[۳۱]

نبرد موهاچ[۳۲]

در دوران سلطان سلیم یکم، مرزهای امپراتوری در شرق و جنوب بسیار گسترش پیدا کردند. او با شکست دادن شاهنشاه ایران، شاه اسماعیل یکم، مناطق بزرگی را ضمیمه قلمروی عثمانیان نمود.[۳۳] همچنین با فتح مصر، دریای سرخ را تحت کنترل دولت عثمانی درآورد. با گسترش قلمروی این امپراتوری، رقابتی میان آنان و امپراتوری پرتغال بر سر تبدیل شدن به قدرت برتر منطقه آغاز شد.[۳۴]

سلیمان قانونی در سال ۱۵۲۱ شهر بلگراد را تسخیر و همچنین مناطق جنوبی و مرکزی پادشاهی مجارستان را فتح کرد. سلیمان با پیروزی تاریخی خود در نبرد موهاچ، مجارستان کنونی (به جز بخش‌های غربی) و سرزمین‌های دیگری در اروپای مرکزی را ضمیمه خاک عثمانی کرد.[۳۵][۳۶] گرچه، او در سال ۱۵۲۹ شهر وین را محاصره کرد اما در فتح آن ناکام ماند.[۳۷] وی باز هم در سال ۱۵۳۲ برای تسخیر وین تلاش کرد، اما موفقیتی کسب ننمود.[۳۸][۳۹] با این همه، سلیمان توانست با موفقیت ترانسیلوانیا، والاکیا و مولداوی را به دست نشاندگان عثمانی تبدیل کند. در شرق، در جنگی که با ایران درگرفت، سلطان توانست صفویان را شکست داده و شهر بغداد را فتح کند. با این پیروزی که در سال ۱۵۳۵ حاصل شد، عثمانی میانرودان را تحت فرمان خود گرفت و به خلیج فارس دسترسی پیدا کرد.

نبرد پروزا میان عثمانی و اتحادیه مقدس مسیحی

با قراردادی که در سال ۱۵۵۵ میان ایرانیان و عثمانیان به امضا رسید، دو امپراتوری توافق کردند تا قفقاز را بین خود تقسیم کنند، قراردادی که تا اواخر قرن هجدهم پای بر جا ماند. با صلح آماسیه، ارمنستان غربی، کردستان غربی و گرجستان غربی تحت فرمان عثمانی درآمد،[۴۰] درحالی که جنوب داغستان، ارمنستان شرقی و شرق گرجستان به صفویان رسید.[۴۱]

از آنجایی که فرانسه و عثمانی هر دو با هابسبورگ‌ها دشمنی و سر جنگ داشتند، به صورت طبیعی متحد یکدیگر محسوب می‌شدند و سرانجام نیز پیمان اتحادی به امضا رساندند. فتح نیس و کورسیکا توسط فرانسه، به ترتیب در سال‌های ۱۵۴۳ و ۱۵۵۳، درحالی روی داد که سلیمان برای فرانسوای اول، شاه فرانسه، نیروهای کمکی ارسال کرده بود و بارباروس خیرالدین پاشا آنان را رهبری می‌کرد.[۴۲] یک ماه پیش از فتح نیس، فرانسه به عثمانی در تسخیر استرگم در شمال مجارستان یاری رسانده بود. فتوحات عثمانیان در این منطقه منجر به آن شد که فردیناند، از پادشاهان خاندان هابسبورگ، تسلط عثمانی در مجارستان را به رسمیت بشناسد.

مرزهای عثمانی در زمان مرگ سلیمان قانونی

روزی که سلطان سلیمان قانونی درگذشت، امپراتوری عثمانی نسبت به روز برتخت نشینی او ۲٬۲۷۳٬۷۲۰ کیلومتر مربع وسیع‌تر بود و در سه قاره مناطقی را تحت فرمان خود داشت.[۴۳] در کنار این مسئله، دولت عثمانی در دریای مدیترانه نیز قدرت مطلق دریایی بود[۴۴] و به یکی از بازیگران مهم صحنه سیاست اروپا نیز تبدیل شده بود. با اتحاد پرتغال و اسپانیا، عثمانی درگیر یک جنگ فراقاره‌ای مذهبی با آنان گردید. زیرا از آنجایی که پادشاه عثمانی خود را خلیفه می‌نامید، آنان به رهبران جهان اسلام تبدیل شده بودند، درحالی که اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌ها بزرگ‌ترین نیروی صلیبی وقت بودند.

در این جنگ، اقیانوس هند[۴۵] و دریای مدیترانه[۴۶] دو جبهه اصلی جنگ میان این دو قدرت مسیحی و مسلمان بود. از آنجایی که ایبری‌ها (پرتغالی‌ها و اسپانیایی‌ها) به دنبال این بودند که از طریق آفریقا به هند برسند، ناگزیر از نبرد با عثمانی و نیروهای متحدش بودند. آن‌ها همچنین به دنبال این بودند تا خود را به اقیانوس آرام رسانده و مسیحیت را در فیلیپین رایج کنند[۴۷] تا بدین ترتیب، از این منطقه به عنوان پایگاهی برای حملات آینده علیه مسلمانان استفاده نمایند. همین مسئله باعث شد تا عثمانی اقدام به ارسال نیروهای کمکی برای سلاطین اچیه در اندونزی کنونی کرده تا از گسترش قلمروی مسیحیان جلوگیری کنند.[۴۸][۴۹] با این حال، این جنگِ بزرگ قرن شانزدهم به سرانجام قطعی‌ای نرسید، زیرا هم عثمانی و هم اتحادیه ایبری (اسپانیا-پرتغال) از نظر جمعیت، اقتصاد و نیروی نظامی در وضعیتی تقریباً برابر قرار داشتند.[۵۰]

دوره رکود و اصلاحات[دچی‌ین]

شورش‌ها، سرنگونی‌ها و تجدید قدرت[دچی‌ین]

یک نقشه مربوط به سال ۱۶۵۴

در نیمه دوم قرن شانزدهم، عثمانی تحت فشار شدید تورم و افزایش هزینه جنگ‌ها در دو جبهه شرق در برابر ایران و غرب در برابر قدرت‌های اروپایی قرار گرفت. این فشارها باعث شد تا در آغاز قرن هفدهم، امپراتوری وارد مجموعه‌ای از بحران‌ها شود. در جریان این بحران‌ها بود که مشخص شد که سیستم فعلی حکومت عثمانی دیگر کارایی لازم را ندارد[۵۱] و به همین دلیل، امپراتوری دست به مجموعه‌ای اصلاحات گسترده در سیاست‌ها و نیروهای نظامی خود زد تا بتواند کماکان به عنوان یک امپراتوری «قرن هفدهمی» از نظر نظامی و اقتصادی قدرتمند باقی بماند.[۵۲][۵۳] تاریخ‌دانانی که خود این دوره را به چشم دیده‌اند، آن را دوره رکورد و سرآغاز زوال عثمانی توصیف کرده‌اند، با این حال تاریخ‌دانان مدرن این دیدگاه را رد می‌کنند.[۵۴]

فتح بلگراد در ۱۷۱۷ توسط نیروهای اتریشی

با کشف راه‌های دریایی جدید توسط قدرت‌های اروپایی، آنان قادر بودند تا انحصار عثمانی در این مسئله را از بین ببرند که البته این مسئله منجر به برخوردهای نظامی مانند جنگ‌های عثمانی و پرتغال پس از کشف دماغه امیدنیک نیز شد. با این حال، گرچه حضور اروپاییان در اقیانوس آرام روز به روز افزایش پیدا می‌کرد، عثمانی توانست به حضور قدرتمند خود در صحنه تجارت با شرق ادامه دهد. در این دوره، به عنوان مثال، قاهره از نظر اقتصادی بسیار شکوفا شد که دلیل آن افزایش تقاضاها برای قهوه یمنی بود که منجر به تأسیس قهوه‌خانه‌های بیشمار در این شهر گردید که سرانجام قاهره را به مرکزی برای تجارت قهوه تبدیل در قرن هفدهم و اوایل قرن هجدهم تبدیل کرد.[۵۵]

در دوران ایوان چهارم، روسیه تزاری به گسترش قلمروهای خود ادامه داد و ولگا و در منطقه شمالی دریای خزر فتح کرد. در سال ۱۵۷۱، در پاسخ به توسعه‌طلبی روس‌ها، دولت گیرای یکم، خان کریمه با پشتیبانی عثمانیان، به مسکو حمله‌ور شد و شهر را به آتش کشید.[۵۶] یک سال بعد دوباره حمله تکرار شد، با این تفاوت که روسیه با موفقیت از خود دفاع کرد. خانات کریمه تا پایان قرن هفدهم به تاخت و تازها در اروپای شرقی ادامه داد[۵۷] و یکی از قدرت‌های مهم منطقه باقی ماند.[۵۸]

در جنوب اروپا، یک ارتش متشکل از نیروهای ائتلاف کاتولیکی به رهبری فلیپ دومِ اسپانیا، ناوگان عثمانی را در نبرد لپانتو در سال ۱۵۷۱ شکست داد. نیروهای کاتولیک بیش از سی هزار عثمانی را کشتند یا آنان را به اسارت گرفتند و بیشتر از ۲۲۰۰ کشتی را از بین بردند.[۵۹] با این شکست تحقیرآمیز، چهره شکست‌ناپذیر عثمانی در هم شکست[۶۰] و مشخص شد که پیروزی شوالیه‌های مالت در نبرد مالت در سال ۱۵۶۵ اتفاقی نبوده‌است.[۶۱] شکست در برابر نیروهای ائتلاف کاتولیک همچنین باعث شد تا بخش اعظم نیروهای کارکشته ارتش عثمانی نیز از بین بروند؛ با این حال کشتی‌های از دست رفته به سرعت جایگزین شدند.[۶۲] گرچه افسانه شکست ناپذیری عثمانی از بین رفته بود، ارتش آنان قادر بود تا به سرعت خود را بازیابی کرده و تنها دو سال بعد ونیز را مجبور به پذیرفتن پیمان صلح نماید. این صلح به عثمانی فرصت تا به مسائل روی داده در شمال آفریقا بپردازند.[۶۳]

محاصره دوم وین در ۱۶۸۳

با افزایش توان دفاعی هابسبورگ‌ها (در مرزهای غربی عثمانی) به نظر می‌رسید که جنگ میان اتریش و عثمانی به یک بن‌بست خورده‌است.[۶۴] جنگ پانزده ساله میان اتریش و عثمانی که به «جنگ طولانی با ترکان» معروف است، باعث شد تا عثمانی نیاز مبرمی به نیروهای تازه‌نفس برای پیاده‌نظام خود داشته باشد. با ورود نیروهای تازه‌کار، نظمی که قرن‌ها در ارتش این دولت بود از بین رفت و البته این مشکل را به وجود آورد که هر لحظه امکان شورش نیروهای نظامی وجود داشته باشد، مشکلی که دیگر هرگز کاملاً از بین نرفت.[۶۵] همچنین با افزایش جمعیت امپراتوری به سی میلیون نفر، عثمانی با مشکل کمبود زمین نیز مواجه شد.[۶۶] با همه این‌ها، دولت عثمانی توانست کماکان قدرتمند باقی بماند و به صورت کلی در این دوران، با شکست‌های بزرگی روبرو نشد. تنها استثنایی که وجود دارد، شکست آنان از ایرانیان در جنگ ۱۶۱۸–۱۶۰۳ است که باعث شد بسیاری از استان‌های شرقی امپراتوری از دست بروند و تعدادی از آن‌ها هرگز بازیابی نشوند. با امضای عهدنامه نصوح پاشا میان صفویان و عثمانی، همه قفقاز به جز بخش‌های غربی گرجستان به ایران داده شد.[۶۷]

مراد چهارم (۱۶۲۳–۱۶۴۰) در جریان سلطنت نسبتاً کوتاهش، توانست بار دیگر قدرت دولت مرکزی را برقرار کرده و همچنین عراق را از ایران بازپس بگیرد.[۶۸] عهدنامه زهاب در همین دوره امضا شد که باعث تقسیم قفقاز میان صفویان و عثمانیان و همچنین ضمیمه قطعی عراق به عثمانی شد. مرزی که در جریان این عهدنامه ترسیم شد، هنوز در میان سه کشور ایران، ترکیه و عراق برقرار است.[۶۹][۷۰] در همین دوران بود که دوره موسوم به سلطنت زنان (۱۶۲۳–۱۶۵۶) آغاز شد که در طی این سال‌ها، مادران سلاطین جوان عملاً به جای پسرشان حکومت را در دست داشتند. قابل ذکرترین اتفاق این دوره آن بود که رقابت میان کوسم سلطان و عروسش تورخان خدیجه سلطان منجر به قتل کوسم سلطان در سال ۱۶۵۱ شد.[۷۱] پس از آن دوره کوپورلو (۱۶۵۶–۱۷۰۳) آغاز شد که در این دوران، شش وزیر از خاندان آلبانیایی کوپورلو قدرت را در امپراتوری به دست گرفتند. این دوره دولت عثمانی شاهد پیروزی‌های نظامی نسبتاً بزرگی بود که در آن ترانسیلوانیا با موفقیت پس گرفته شد، فتح کرت در ۱۶۶۹ با موفقیت به پایان رسید و عثمانیان به جنوب اوکراین که در آن زمان در اختیار لهستان بود، وارد شدند.[۷۲]شابلون:تاریخ ترکیهبا این حال، این دوره به صورت فاجعه‌باری پایان یافت. وزیر اعظم کارا مصطفی پاشا در سال ۱۶۸۳ ارتش بزرگی را فراهم آورد و برای بار دوم تلاش کرد تا وین را محاصره کند. تأخیر پیش آمده در محاصره وین باعث شد تا ارتش عثمانی توسط نیروهای متحد هابسبورگ، المانی و لهستانی به خاک و خون کشیده شود و اتحادیه مقدس به یک پیروزی درخشان دست پیدا کند. با عهدنامه صلح که جنگ موسوم به «جنگ بزرگ با ترکان» پایان داد[۷۳]، عثمانی بخش‌های وسیعی از خاک خود را از دست داد که بیشتر آنان را هرگز نتوانست مجدداً فتح کند.[۷۴] مصطفی دوم در میان سال‌های ۱۶۹۶ تا ۱۶۹۶ در یک اردوکشی به قصد تلافی شکست در وین، تلاش کرد تا به هابسبورگ‌ها در مجارستان حمله کند اما با شکست در نبرد زنتا، این لشکرکشی نیز فاجعه آمیز به پایان رسید.[۷۵]

افزایش تهدیدها از جانب روسیه[دچی‌ین]

به‌جز از دست دادن بنات و از دست دادن موقتی بلگراد، مرزهای عثمانی در دانوب در طول قرن هجدهم تقریباً ثابت ماند. اما با توسعه طلبی روسیه، خطر بزرگی که روز به روز در حال افزایش بود، عثمانی را تهدید می‌کرد.[۷۶] کارل دوازدهم سوئد که در نبرد پولتاوا (۱۷۰۹) در جنگ بزرگ شمالی در برابر روس‌ها شکست خورده بود[۷۶]، با عثمانی پیمان اتحاد بست. چارلز سلطان احمد سوم را راضی کرد تا به روسیه اعلان جنگ دهد و این جنگ در نهایت با پیروزی عثمانی به پایان رسید.[۷۷]

با عهدنامه پاسارویتز میان عثمانی و اتریش، عثمانی به صورت دائمی بنات و به صورت موقتی صربستان و والاکیای کوچک را از دست داد. با این عهدنامه، مشخص شد که عثمانی در موضع دفاعی است و بسیار بعید است که در آینده خطر جدی برای اروپا ایجاد کند.[۷۸]

تلاش نیروهای عثمانی برای جلوگیری از پیشروی نیروهای روسی در ۱۷۸۸

جنگی که بیست سال بعد با عهدنامه بلگراد میان روسیه و اتریش با عثمانی به پایان رسید، باعث شد تا صربستان و والاکیای کوچک دوباره تحت کنترل باب عالی (نام رایج برای اشاره به دربار عثمانی) در آیند، با این حال، دولت عثمانی شهر بندری آزوف و شمال کریمه را به روسیه واگذار کرد. پس از این جنگ، عثمانی برای حدود یک نسل در صلح به سر برد، زیرا روسیه و اتریش مشغول درگیری با پروس که به تازگی در حال اوج گرفتن بود، بودند.[۷۹]

سلاطین عثمانی همچنین سعی در ایجاد اصلاحات در سیستم آموزش نیز نمودند.[۸۰] دانشگاه «مهندسان بحر همایون» (دانشگاه فنی استانبول امروزی) به سبک دانشگاه‌های غربی تأسیس شد. در سال ۱۷۳۴، یک مدرسه ساخت توپخانه با شیوه‌های اروپایی در قسطنطنیه ایجاد شد، اما علمای اسلامی با آن مخالفت کردند و سلطان مجبور شد تا نظر آنان را بپذیرد.[۸۱] این مدرسه در سال ۱۷۵۴ به شکل مخفی مجدداً بازگشایی شد.[۸۲] در ۱۷۲۶، ابراهیم متفرقه، یک مجارستانی که اسلام آورده بود، وزیر اعظم داماد ابراهیم پاشای نوشهری و مفتی اعظم و سایر علمای دینی را راضی کرد تا اجازه چاپ کتاب با دستگاه چاپ را به او بدهند که در نهایت منجر به آن شد که سلطان احمد سوم این مجوز را صادر کند که کتاب‌های غیردینی به شیوه‌های نوین چاپ شود. هرچند این اتفاق مخالفت بسیاری از روحانیان مسلمان و البته کاتبان را در پی داشت،[۸۳] با این حال نخستین کتاب در سال ۱۷۲۹ به چاپ رسید.[۸۴][۸۵]

در سال ۱۷۶۸، شبه‌نظامیان اکراینی تحت حمایت روسیه وارد شهر تحت کنترل عثمانیِ بالتا شدند، مردم شهر را کشتند و در نهایت آن را به آتش کشیدند. این اتفاق، منجر به آن شد که پادشاه عثمانی به روسیه اعلان جنگ بدهد. جنگ شش سال طول کشید و در پایان آن، عثمانی به همه مسیحیان مولداوی و والاکیا آزادی مذهبی اعطا کرد.[۸۶] در سال‌های پایانی قرن هجدهم، بسیاری از شخصیت‌های سیاسی عثمانی به این عقیده بودند که شکست‌های پیاپی آنان در برابر روس‌ها به اصلاحات گسترده پتر کبیر که منجر به مدرن‌سازی کشور و سپاه روسیه شده بود، بازمی‌گردد و عثمانی نیز باید دست به چنین اصلاحاتی بزند.[۸۷]

به تخت‌نشینی سلیم سوم

سلیم سوم نخستین کسی بود که برای مدرن‌سازی ارتش عثمانی دست به اقدام جدی زد، اما اقدامات او با مخالفت مقامات مذهبی و فرماندهان نیروهای ینی‌چری روبرو شد. ینی‌چری‌ها که نگران به خطر افتادن جایگاه خودشان در صورت ایجاد یک ارتش منظم و همیشگی بودند، علیه دولت مرکزی شوریدند. اقدامات سلیم در نهایت منجر شد تا او جان و تاج تخت خود را از دست بدهد، اما محمود دوم، جانشین او، به بهانه شورش روی داده سپاه ینی‌چری را در ۱۸۲۶ منحل کرد.

شورش یونانیان بر عثمانی در جنگ استقلال یونان

در دوران «سؤال شرقی» (دوره‌ای که به دلیل زوال عثمانی، قدرت‌های اروپایی بر سر فتح قلمروهای آنان به رقابت می‌پرداختند)، انقلاب صربستان (۱۸۰۴–۱۸۱۵) روی داد که این مسئله منجر به یک سری بیداری‌های ملی در بالکان شد. در سال ۱۸۳۰ عثمانی اجباراً پذیرفت که صربستان به صورت رسمی بخشی از عثمانی باشد، اما پادشاه و سلسله پادشاهی خود را داشته و پادشاه در اداره کشور خود کاملاً مستقل عمل کند.[۸۸][۸۹] در سال ۱۸۱۱، وهابی‌های خاندان سعودی در عربستان بر عثمانی شوریدند. دولت مرکزی که توان سرکوب کردن آنان را نداشت، از محمدعلی پاشا، والی مصر درخواست کرد تا به این شورش پایان دهد و اقدامات محمدعلی در نهایت منجر به سقوط نخستین دولت سعودی شد. در ۱۸۲۱، یونانیان بر سلطان شوریدند. این اتفاق در نهایت به انقلاب یونان شهرت یافت و منجر به آن شد که یونان در سال ۱۸۲۹ به اولین کشوری شد که توانسته‌است به صورت رسمی از عثمانی مستقل شود. در سال ۱۸۳۰، فرانسه الجزایر را فتح کرد و عثمانی قادر نبود تا آنان را از این منطقه بیرون کرده و آن را پس بگیرد. یک سال بعد، محمدعلی پاشا به امید اینکه عثمانی را براندازد و خود به سلطان جدید تبدیل شده و سلسله تازه‌ای را روی کار آورد، در مصر شورید. سپاه او که توسط فرانسویان تعلیم دیده شده بود، به رهبری پسر محمد علی یعنی ابراهیم پاشا سپاه عثمانی را شکست داد و تا دویست مایلی قسطنطنیه پیشروی کرد.[۹۰] سلطان محمود دوم که هیچ راهی پیش پای خود برای جلوگیری از پیشروی سپاه ابراهیم پاشا نمی‌دید، از دشمن همیشگی امپراتوری، یعنی روسیه درخواست کمک کرد و تزار نیکولای یکم ارتشی را برای کمک به وی فرستاد.[۹۱] در نهایت، این سپاه روسی با موفقیت مانع پیشروی ابراهیم پاشا شد.[۹۲] با این حال، عثمانی در ۱۸۳۳ رسماً علاوه بر مصر، محمد علی پاشا را به عنوان والی کرت، حلب، تریپولی، دمشق و سیدون به رسمیت شناخت و در عوض، محمدعلی نیز از ادعای خود بر تاج و تخت عثمانی چشم پوشی کرد.[۹۳] با توجه به اینکه اگر به خاطر دخالت روس‌ها نبود، بسیار بعید بود تا محمود دوم و سلسله عثمانی از این واقعه جان سالم به در ببرند، امروزه این اتفاق آغازگر دوره‌ای دیده می‌شود که باب عالی حتی توانایی دفاع و حفظ خودش را هم نداشت.[۹۴]

گسترش امپراتوری عثمانی (۱۲۹۹–۱۶۸۳ میلادی)

در سال ۱۸۳۹، عثمانی تلاش کرد تا مناطق از دست رفتهِ تحت کنترل محمد علی را پس بگیرد، اما به طرز فاجعه‌باری شکست خورد. این اتفاق آغازگر «بحران شرقی ۱۸۴۰» گردید. زیرا از آنجایی که محمد علی پاشا بسیار به فرانسه نزدیک بود، در اروپا این بیم می‌رفت که اگر او به عنوان سلطان جدید امپراتوری تاج‌گذاری کند، همه سرزمین‌های تحت کنترل عثمانی به منطقه تحت نفوذ فرانسه تبدیل شود.[۹۵] از آنجایی که باب عالی خود توانایی شکست دادن مصر و محمد علی پاشا را نداشت، بریتانیا و اتریش به یاری آنان آمده و پاشا را شکست دادند.[۹۶] همه این‌ها، منجر شده بود که از میانه‌های قرن نوزدهم، عثمانی در میان قدرت‌های غربی به «مرد مریض اروپا» معروف شود. شاهزاده‌نشین صربستان، والاکیا و مولداوی در دهه‌های شصت و هفتاد قرن نوزدهم همچنین موفق به کسب استقلال خود شدند.

مدرن‌سازی و آغاز زوال[دچی‌ین]

در دوران تنظیمات (۱۸۳۹–۱۸۷۶)، اصلاحاتی در امپراتوری عثمانی انجام پذیرفت که منجر به ایجاد یک ارتش مدرن شد، سیستم بانکداری به وجود آمد، چندین قانون دینی با قوانین سکولار جایگزین شدند،[۹۷] کارخانه‌های مدرن ایجاد شد و حتی قوانینی تصویب گردید که از شدت مجازات همجنسگرایی کاست. در سال ۱۸۴۰، وزارت پست عثمانی نیز ایجاد گردید.[۹۸][۹۹]

سلطان عبدالمجید که خود شخصاً تلگراف را تست کرده بود، درخواستی برای ایجاد سیستم تلگرام در عثمانی برای ساموئل مورس در سال ۱۸۴۷ ارسال کرد.[۱۰۰] پس از آزمایش موفقیت‌آمیز، سیستم تلگراف استانبول-ادرین-شومن در نهم اوت ۱۸۴۷ راه افتاد.[۱۰۱][۱۰۲] اصلاحات در عثمانی با ایجاد قانونی اساسی و پارلمان به اوج خود رسید. هرچند دوران آن کوتاه بود زیرا سلطان عبدالحمید دوم مجلس را پس از دو سال در ۱۸۷۷ منحل کرد.

جمعیت مسیحی امپراتوری، از آنجایی که مسیحیان نسبت به جمعیت مسلمان از نظر تحصیلات عالیه وضعیت بهتری داشتند، از مسلمانان پیشی گرفت.[۱۰۳] این مسئله، باعث رنجش مسلمانان که اکثریتِ امپراتوری بودند، شد. در سال ۱۸۶۱، حدود ۶۶۵ مدرسه برای محصلان مسیحی (که حدود ۱۴۰٬۰۰۰ نفر بودند) در امپراتوری وجود داشت، درحالی که جمعیت مسلمانان چند برابر بود، تعداد مدارس مخصوص آنان بسیار کمتر بود[۱۰۴]؛ آن هم درحالی که در مدارس مسیحی علوم روز جهان تدریس می‌شد و مدارس اسلامی محدود به تدریس زبان عربی و علوم اسلامی بودند. همچنین نوشتن لسان عثمانی - که یک زبان ترک تبار بود - با الفبای عربی - که یک زبان سامی بود - کار را برای آموزش کودکان عثمانی زبان سخت می‌کرد.[۱۰۵] با توجه به اینکه اکثریت دانشجویان در دانشگاه‌های عثمانی را مسیحیان تشکیل می‌دادند، نقش آنان در اقتصاد امپراتوری بسیار افزایش یافت.[۱۰۶][۱۰۷] در سال ۱۹۱۱، حدود ۶۵۴ عمده‌فروشی در استانبول وجود داشت و درحالی که تعداد یونانیان و ترک‌زبانان شهر تقریباً برابر بود، یونانیان صاحب ۵۲۸ تای آن‌ها بودند که خود اهمیت جمعیت مسیحی در اقتصاد امپراتوری را نشان می‌دهد. حتی در بسیاری از موارد، مسیحیان و یهودیان از حمایت کنسول‌گری‌ها و سفارت‌های کشورهای اروپایی برخوردار بودند که باعث می‌شد که برخلاف مسلمانان، محدودیت قوانین عثمانی شامل آنان نشود.[۱۰۸]

جنگ کریمه یکی از بخش‌های رقابت طولانی قدرت‌های اروپایی برای تصاحب قلمروهای امپراتوری در حال زوال عثمانی بود. این جنگ چنان بار سنگین اقتصادی‌ای بر دوش‌های امپراتوری گذاشت که دولت مجبور شد تا ۵ میلیون پوند در سال ۱۸۵۴ از قدرت‌های خارجی قرض بگیرد.[۱۰۹][۱۱۰] در جریان جنگ کریمه، حدود ۲۰۰ هزار تن از تاتارهای کریمه مجبور به ترک خانه خود شده و به امپراتوری عثمانی مهاجرت کردند.[۱۱۱] همچنین در جریان جنگ قفقاز، ۵۰۰ هزار تا ۱٫۵ میلیون چرکسی از سرزمین‌های خود توسط روسیه رانده شده[۱۱۲] و در آناتولی ساکن گردیدند.[۱۱۳][۱۱۴][۱۱۵][۱۱۶] این مهاجرت‌ها نیز خود در پروسه مدرن‌سازی امپراتوری عثمانی تأثیر زیادی گذاشت.[۱۱۷]

رومانی با کمک روسیه به استقلال رسید.
شهیدان زن بلغاری اثری از کنستانتین ماکووسکی که کشته شدن زنان بلغار توسط سربازان ترک را نشان می‌دهد.

امپراتوری عثمانی به صورت کلی اهمیت زیادی به مسئله آموزش و پرورش نمی‌داد. به عنوان مثال، تنها ۰٫۲ درصد از بودجه سال ۱۸۶۰ امپراتوری به آموزش و پرورش اختصاص داده شده بود.[۱۱۸] باب عالی بیشتر به دنبال مدرن‌سازی ارتش بود تا بتواند از خود در برابر تهدیدات خارجی دفاع کند که البته این خود باعث شد تا امپراتوری در تهدید نوع دیگری از تهدیدات قرار بگیرد. انگین روگان در کتاب تاریخ اعراب می‌نویسد که «بزرگترین تهدید برای استقلال خاورمیانه» در قرن نوزدهم «دولت‌های اروپایی نبودند، بلکه بانکداری آن بود».[۱۱۹] عثمانی که به خاطر جنگ‌های پیاپی، به خصوص جنگ کریمه، مجبور به دریافت وام‌های پیاپی از دولت‌های خارجی می‌شد، در سال ۱۸۷۵ رسماً اعلام ورشکستگی کرد.[۱۲۰] در سال ۱۸۸۱، دولت عثمانی برای پرداخت بدهی‌های خود، «اداره دیون عامیه عثمانیه» را ایجاد کرد که تحت نظر فرانسوی‌ها و بریتانیایی‌ها اداره می‌شد تا امپراتوری بتواند به مرور بدهی‌های خود را پرداخت کند. این اداره که شریان‌های اصلی اقتصاد امپراتوری را کنترل می‌کرد، از قدرت خود برای افزایش نفوذ اروپایی‌ها در عثمانی استفاده می‌نمود.[۱۲۱]

باشی بوزوق‌ها که بخشی از نیروهای نظامی عثمانی بودند، در سال ۱۸۷۶ به شدت شورش بلغارها را سرکوب کرده و بیش از صد هزار نفر را به قتل رساندند.[۱۲۲] با این حال، پس از شکست قاطعانه عثمانی در برابر روسیه، بلغارستان به عنوان یک بخش خودمختار از امپراتوری عثمانی درآمد. همچنین در پیامدهای این جنگ با روسیه، قلمروهای اروپایی عثمانی بسیار کاهش یافتند. رومانی کاملاً مستقل شد و روند استقلال صربستان و مونتنگرو نیز کامل گردید. در سال ۱۸۷۸ نیروهای اتریش-مجارستان دو ولایت بسنی و نوی پازار در بالکان را اشغال کردند.

بنجامین دزرائیلی، نخست‌وزیر بریتانیا، در جریان کنگره وین توانست ولایت‌های عثمانی در بالکان را به این دولت بازگرداند؛ در عوض، اداره قبرس به انگلستان واگذار شد.[۱۲۳] در سال ۱۸۸۲، بریتانیا همچنین نیروهای خود را به مصر فرستاد تا یک شورش را سرکوب کند. این مسئله باعث شد تا سلطان عبدالحمید دوم ارتش خود را به حالت آماده‌باش درآورد، زیرا بیم آن را داشت که بریتانیایی‌ها به دنبال طرح‌ریزی یک کودتا در عثمانی هستند. عبدالحمید چنان از کودتا در هراس بود که حتی به نیروهای خود اجازه تمرینات نظامی نمی‌داد، زیرا می‌ترسید که این پوششی برای کودتا باشد. در سال ۱۸۸۲، ژنرال کلمار فرایهر فن در گلتس، از افسران ارتش آلمان، به قسطنطنیه رفت تا در به‌روز سازی ارتش عثمانی به باب عالی یاری رساند. نیروهایی که توسط او تعلیم داده شده بودند، در سیاست‌های سال‌های پایانی امپراتوری نقش سرنوشت سازی بازی کردند.[۱۲۴]

در میان سال‌های ۱۸۹۴ تا ۱۸۹۶، حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار ارمنی توسط دولت عثمانی کشته شدند که این اتفاق به کشتار حمیدیه معروف شد و به عنوان پیش‌زمینه‌ای بر نسل‌کشی ارامنه دیده می‌شود.[۱۲۵]

پس از اینکه عثمانی در دهه‌های پایانی خود، بخش‌های وسیعی از قلمروهای سابق خود را در کریمه، بالکان، قفقاز و مدیترانه از دست داد، حدود ۷ تا ۹ میلیون نفر از این مناطق به آناتولی (ترکیه آسیایی کنونی) و تریس شرقی (ترکیه اروپایی کنونی) مهاجرت کردند.[۱۲۶] همچنین با شکست عثمانی در جنگ اول بالکان، حدود ۴۰۰ هزار مسلمان و ۴۰۰ هزار غیر مسلمان به آناتولی مهاجرت کردند که البته بسیاری از آنان به دلیل وبا در جریان فرار از سرزمین‌هایی که عثمانیان در بالکان از دست داده بودند، جان خود را از دست دادند.[۱۲۷] جاستین مک‌کارتی، از تاریخ‌نگاران معاصر، برآورد می‌کند که در صد سال آخر امپراتوری عثمانی، چند میلیون مسلمان در شبه جزیره بالکان کشته شده‌اند.[۱۲۸][۱۲۹][۱۳۰]

  • حرکت سلطان عبدالحمید دوم به سمت مراسم نماز جمعه

    حرکت سلطان عبدالحمید دوم به سمت مراسم نماز جمعه

  • افتتاح مجلس عثمانی. این مجلس تنها دو سال دوام آورد.

    افتتاح مجلس عثمانی. این مجلس تنها دو سال دوام آورد.

  • نبرد قلعه شفتکتیل در جریان جنگ کریمه

    نبرد قلعه شفتکتیل در جریان جنگ کریمه

  • بلگراد در سال ۱۸۶۵. دو سال بعد، فرانسه و بریتانیا عثمانی را مجبور کردند تا از صربستان شمالی عقب‌نشینی کند و بدین ترتیب این منطقه به صورت غیررسمی مستقل شد.

    بلگراد در سال ۱۸۶۵. دو سال بعد، فرانسه و بریتانیا عثمانی را مجبور کردند تا از صربستان شمالی عقب‌نشینی کند و بدین ترتیب این منطقه به صورت غیررسمی مستقل شد.

انقراض[دچی‌ین]

ونه گت بنویشته ره بخوندین: ترکان جوان
شابلون:همچنین ببینید

اعلام محمد پنجم به عنوان سلطان عثمانی توسط ترکان جوان.

سقوط امپراتوری عثمانی (۱۹۰۸–۱۹۲۲) در جریان دومین دوره مشروطه، دوره‌ای که با انقلاب ترکان جوان به نظر می‌رسید وضعیت بهتر خواهد شد، رخ داد. در دوره دوم مشروطه عثمانی، قانون اساسی ۱۸۷۶ مجدداً برقرار شد و فضای چند حزبی در این امپراتوری برقرار گردید. آغاز دوره دوم مشروطه به شهروندان امپراتوری این امید را داد که عثمانی به دولتی آزاد تبدیل خواهد شد، سیستم قضایی مدرن خواهد شد و با افزایش توان مجدد امپراتوری، عثمانیان قادر خواهند بود تا از خود در برابر قدرت‌های خارجی دفاع کنند.[۱۳۱] اما در عمل، این دوره پایان دولت عثمانی را رقم زد.

رهبران ترکان جوان که پیش از این مجبور به فعالیت‌های زیرزمینی بودند، حالا می‌توانستند احزاب خود را داشته باشند.[۱۳۲] در میان این حزب‌ها، دو حزب «کمیته اتحاد و پیشرفت» و «حزب آزادی و آشتی» نسبت به سایرین برجسته‌تر بودند. همچنین احزاب قومی مانند حزب سوسیالیست دموکراتیک کارگران یهودی فلسطین و جنبش ملی ارمنیان نیز در این دوران تأسیس شدند که البته با واکنش مثبتی از سوی دولت مرکزی همراه نبود. درحالی که عثمانی درگیر مسائل داخلی بود، اتریش مجارستان رسماً بوسنی و هرزگوین را در سال ۱۹۰۸ ضمیمه خاک خود کرد. همچنین باوجود اصلاحات در ارتش عثمانی که حالا به یک ارتش مدرن تبدیل شده بود، این امپراتوری در جنگ با ایتالیا تقریباً همه قلمروهای خود در شمال آفریقا را از دست داد. همچنین با شکست در جنگ بالکان، همه قلمروهای اروپایی نیز از چنگال باب عالی خارج شدند. در سال‌های پایانی منتهی به جنگ جهانی اول، وضعیت سیاسی امپراتوری عثمانی بسیار ناپایدار بود و چهار کودتا در عرض چهار سال روی داد.

نسل‌کشی ارمنی‌ها منجر به قتل یک و نیم میلیون ارمنی شد.

ورود عثمانی به جنگ جهانی اول با حمله غافلگیرکننده آن‌ها به سواحل روسیه در دریای سیاه در تاریخ ۲۹ اکتبر ۱۹۱۴ روی داد. در عرض چند روز پس از حمله، روسیه و متحدانش، بریتانیا و فرانسه، به عثمانی اعلان جنگ دادند. باوجود شکست نهایی عثمانیان در این جنگ، آن‌ها در ابتدای جنگ موفق به کسب چند پیروزی در نبردهایی مانند گالیپولی نیز شدند.

در جریان جنگ جهانی اول، دولت عثمانی برای تبدیل کردن آناتولی (ترکیه کنونی) به یک منطقه ترک‌زبان، آن هم درحالی که ترکان تا پیش از جنگ در کنار یونانیان، ارمنیان، کردها و آشوریان تنها یکی از قومیت‌های آناتولی بودند، دست به کشتار سیستماتیک و سازمان‌دهی شده یونانیان، ارمنیان و آشوریان زد. تنها در جریان نسل‌کشی ارامنه بیش از ۱٫۵ میلیون نفر توسط ترکان کشته شدند.[۱۳۳]

اعلام پیروزی انقلاب ترکان جوان

در سال ۱۹۱۵، دولت عثمانی از بین بردن جمعیت ارمنی آناتولی را آغاز کرد. این نسل‌کشی در جریان و پس از جنگ جهانی اول در دو فاز انجام پذیرفت: با کشتنِ مردان بالغ یا انتقال آنان به اردوگاه‌های کار اجباری یا دیپورت کردن زنان، پیرها، کودکان و نوزادان در راه‌پیمایی مرگ به سوی بیابان‌های سوریه. در جریان اخراج جمعیت ارمنی از سرزمین‌هایشان از طریق راهپیمایی مرگ در جریان نسل‌کشی، گزارش‌های زیادی از تجاوزهای گسترده به زنان نیز گزارش شده‌است. همچنین در جریان راهپیمایی زنان و کودکان ارمنی از آناتولی که توسط اسکورت نیروهای ترک انجام می‌پذیرفت، هیچگونه آب یا غذایی در اختیار آنان قرار نمی‌گرفت.[۱۳۴][۱۳۵][۱۳۶] اتفاقات مشابه‌ای برای جمعیت یونانی و آشوری امپراتوری نیز رخ داد که سرانجام راه را برای تأسیس جمهوری ترکیه هموار ساخت.[۱۳۷]

آخرین تصویر سلطان. خروج محمد ششم از ترکیه. پس از انحلال سلطنت عثمانی.

درحالی که در دو سال ابتدایی جنگ، به نظر می‌رسید که عثمانی در خاورمیانه دست بالا را دارد، شورش اعراب که در سال ۱۹۱۶ روی داد، باعث شد تا اوضاع به ضرر آنان شود. با امضای متارکه مودروس در سی‌ام اکتبر ۱۹۱۸، تقسیم و تجزیه امپراتوریِ شکست خورده عثمانی میان نیروهای پیروز جنگ آغاز شد. با اینکه امپراتوری، از جمله پایتخت آن یعنی قسطنطنیه، به اشغال نیروهای بریتانیایی و فرانسوی درآمده بود، آنان به سلطان این اجازه را دادند که بتواند عنوان خود را به صورت ظاهری حفظ کند. با این حال، با اشغال شهرهای ترک‌نشین، جنبش‌هایی آغاز گردید که سرانجام منجر به پیروزی آنان در جنگ استقلال ترکیه به رهبری مصطفی کمال (که بعدها آتاتورک نام گرفت) و تأسیس جمهوری ترکیه شد. سلطنت عثمانی در روز یکم نوامبر ۱۹۲۲ ملغی اعلام شد و هفده روز بعد، سلطان محمد ششم از ترکیه خارج گردید. دو سال بعد، در سوم مارس ۱۹۲۴، خلافت عثمانی نیز ملغی اعلام شد.[۱۳۸]

بن‌بنویشت[دچی‌ین]

  1. ↑ Titley, Norah M. (1983). Persian Miniature Painting and its Influence on the Art of Turkey and India. Austin, USA: University of Texas.
  2. ↑ The Ashgate Research Companion to Border Studies - Google Books
  3. ↑ Energy and Population in Europe: The Medieval Growth (10th–14th Centuries).
  4. ↑ "دانشنامه بریتانیکا". Ottoman Empire, empire . 
  5. ↑ Finkel،Osman’s Dream،2.
  6. ↑ Quataert, Donald (2005). The Ottoman Empire, 1700–1922 (2 ed.). Cambridge University Press. p. 4. ISBN 978-0-521-83910-5. https://books.google.com/books?id=OX3lsOrXJGcC. 
  7. ↑ شابلون:Cite EB1911
  8. ↑ Ottoman Empire. Oxford Islamic Studies Online (6 May 2008). بازیابی در 26 August 2010.
  9. ↑ Hathaway, Jane (2008). The Arab Lands under Ottoman Rule, 1516–1800. Pearson Education Ltd.. p. 8. ISBN 978-0-582-41899-8. "historians of the Ottoman Empire have rejected the narrative of decline in favor of one of crisis and adaptation" 
    • Tezcan, Baki (2010). The Second Ottoman Empire: Political and Social Transformation in the Early Modern Period. Cambridge University Press. p. 9. ISBN 978-1-107-41144-9. "Ottomanist historians have produced several works in the last decades, revising the traditional understanding of this period from various angles, some of which were not even considered as topics of historical inquiry in the mid-twentieth century. Thanks to these works, the conventional narrative of Ottoman history – that in the late sixteenth century the Ottoman Empire entered a prolonged period of decline marked by steadily increasing military decay and institutional corruption – has been discarded." 
    • Woodhead, Christine (2011). "Introduction". In Christine Woodhead. The Ottoman World. p. 5. ISBN 978-0-415-44492-7. "Ottomanist historians have largely jettisoned the notion of a post-1600 ‘decline’" 
  10. ↑ Ágoston, Gábor (2009). "Introduction". In Ágoston, Gábor. Encyclopedia of the Ottoman Empire. p. xxxii. 
    • Faroqhi, Suraiya (1994). "Crisis and Change, 1590–1699". In İnalcık, Halil. An Economic and Social History of the Ottoman Empire, 1300–1914. 2. Cambridge University Press. p. 553. ISBN 978-0-521-57456-3. "In the past fifty years, scholars have frequently tended to view this decreasing participation of the sultan in political life as evidence for “Ottoman decadence,” which supposedly began at some time during the second half of the sixteenth century. But recently, more note has been taken of the fact that the Ottoman Empire was still a formidable military and political power throughout the seventeenth century, and that noticeable though limited economic recovery followed the crisis of the years around 1600; after the crisis of the 1683–99 war, there followed a longer and more decisive economic upswing. Major evidence of decline was not visible before the second half of the eighteenth century." 
  11. ↑ Aksan, Virginia (2007). Ottoman Wars, 1700–1860: An Empire Besieged. Pearson Education Ltd.. pp. 130–35. ISBN 978-0-582-30807-7. 
  12. ↑ Quataert, Donald (1994). "The Age of Reforms, 1812–1914". In İnalcık, Halil. An Economic and Social History of the Ottoman Empire, 1300–1914. 2. Cambridge University Press. p. 762. ISBN 978-0-521-57456-3. 
  13. ↑ Findley, Carter Vaughn (2010). Turkey, Islam, Nationalism and Modernity: A History, 1789–2007. New Haven: Yale University Press. p. 200. ISBN 978-0-300-15260-9. https://archive.org/details/turkeyislamnatio00phdc. 
  14. ↑  • Quataert, Donald (2005). The Ottoman Empire, 1700–1922. Cambridge University Press (Kindle edition). p. 186. https://archive.org/details/ottomanempire00quat.  • شابلون:Cite journal
  15. ↑ Howard, Douglas A. (2016). A History of the Ottoman Empire. Cambridge University Press. p. 318. ISBN 978-1-108-10747-1. https://books.google.com/books?id=e57eDQAAQBAJ&pg=PA318. 
  16. ↑ "دانشنامه بریتانیکا". Ottoman Empire, empire . 
  17. ↑ Ottoman banknote with Arabic script. بازیابی در 26 August 2010.
  18. ↑ Ágoston, Gábor (2009). "Introduction". In Ágoston, Gábor. Encyclopedia of the Ottoman Empire. p. xxvi. 
    • Imber, Colin (2009). The Ottoman Empire, 1300–1650: The Structure of Power (2 ed.). New York: Palgrave Macmillan. p. 3. "By the seventeenth century, literate circles in Istanbul would not call themselves Turks, and often, in phrases such as 'senseless Turks', used the word as a term of abuse." 
  19. ↑ شابلون:Cite journal
  20. ↑ Greene, Molly (2015). The Edinburgh History of the Greeks, 1453 to 1768. p. 51. 
  21. ↑ Soucek, Svat (2015). Ottoman Maritime Wars, 1416–1700. Istanbul: The Isis Press. p. 8. ISBN 978-975-428-554-3. "The scholarly community specializing in Ottoman studies has of late virtually banned the use of "Turkey", "Turks", and "Turkish" from acceptable vocabulary, declaring "Ottoman" and its expanded use mandatory and permitting its "Turkish" rival only in linguistic and philological contexts." 
  22. ↑ Kermeli, Eugenia (2009). "Osman I". In Ágoston, Gábor. Encyclopedia of the Ottoman Empire. p. 444. https://archive.org/details/encyclopediaotto00agos. 
  23. ↑ Lowry, Heath (2003). The Nature of the Early Ottoman State. SUNY Press. p. 59. 
    • Kafadar, Cemal (1995). Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State. p. 127. 
  24. ↑ Finkel،Osman’s Dream،5 , 10.
    • Lindner, Rudi Paul (2009). "Anatolia, 1300–1451". In Kate Fleet. The Cambridge History of Turkey. 1, Byzantium to Turkey, 1071–1453. Cambridge: Cambridge University Press. p. 104. 
  25. ↑ Robert Elsie (2004). Historical Dictionary of Kosova. Scarecrow Press. pp. 95–96. ISBN 978-0-8108-5309-6. https://books.google.com/books?id=Fnbw1wsacSAC&pg=PA95. 
  26. ↑ David Nicolle (1999). Nicopolis 1396: The Last Crusade. Osprey Publishing. ISBN 978-1-85532-918-8. https://books.google.com/books?id=_hUst0z-oEQC. 
  27. ↑ Gábor Ágoston; Bruce Alan Masters (2009). Encyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing. p. 363. ISBN 978-1-4381-1025-7. https://books.google.com/books?id=QjzYdCxumFcC&pg=PA363. 
  28. ↑ Mesut Uyar; Edward J. Erickson (2009). A Military History of the Ottomans: From Osman to Atatürk. ABC-CLIO. p. 29. ISBN 978-0-275-98876-0. https://books.google.com/books?id=JgfNBKHG7S8C&pg=PA29. 
  29. ↑ Stone, Norman (2005). "Turkey in the Russian Mirror". In Mark Erickson, Ljubica Erickson. Russia War, Peace And Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson. Weidenfeld & Nicolson. p. 94. ISBN 978-0-297-84913-1. https://books.google.com/books?id=xM9wQgAACAAJ. Retrieved 11 February 2013. 
  30. ↑ Hodgkinson 2005, p. 240
  31. ↑ Karpat, Kemal H. (1974). The Ottoman state and its place in world history. Leiden: Brill. p. 111. ISBN 978-90-04-03945-2. 
  32. ↑ Lokman (1588). Battle of Mohács (1526). Archived from the original on 29 May 2013.
  33. ↑ شابلون:Cite journal
  34. ↑ شابلون:Cite journal
  35. ↑ Origins of the Magyars. Hungary. Britannica Online Encyclopedia. بازیابی در 26 August 2010.
  36. ↑ Encyclopædia Britannica. Britannica Online Encyclopedia. بازیابی در 26 August 2010.
  37. ↑ Imber, Colin (2002). The Ottoman Empire, 1300–1650: The Structure of Power. Palgrave Macmillan. p. 50. ISBN 978-0-333-61386-3. https://archive.org/details/ottomanempire1300000imbe. 
  38. ↑ Thompson, Bard (1996). Humanists and Reformers: A History of the Renaissance and Reformation. Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 442. ISBN 978-0-8028-6348-5. https://archive.org/details/humanistsreforme0000thom. 
  39. ↑ Ágoston and Alan Masters, Gábor and Bruce (2009). Encyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing. p. 583. ISBN 978-1-4381-1025-7. 
  40. ↑ The Reign of Suleiman the Magnificent, 1520–1566, V.J. Parry, A History of the Ottoman Empire to 1730, ed. M.A. Cook (Cambridge University Press, 1976), 94.
  41. ↑ A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East, Vol. II, ed. Spencer C. Tucker, (ABC-CLIO, 2010). 516.
  42. ↑ Imber, Colin (2002). The Ottoman Empire, 1300–1650: The Structure of Power. Palgrave Macmillan. p. 53. ISBN 978-0-333-61386-3. https://archive.org/details/ottomanempire1300000imbe. 
  43. ↑ Ágoston, Gábor (2009). "Süleyman I". In Ágoston, Gábor. Encyclopedia of the Ottoman Empire. p. 545. https://archive.org/details/encyclopediaotto00agos. 
  44. ↑ Mansel, Philip (1997). Constantinople: city of the world's desire 1453–1924. London: Penguin. p. 61. ISBN 978-0-14-026246-9. 
  45. ↑ Log In ‹ History Cooperative — WordPress. Archived from the original on 25 May 2011.
  46. ↑ Crowley, Roger Empires of the Sea: The siege of Malta, the battle of Lepanto and the contest for the center of the world, Random House, 2008
  47. ↑ Charles A. Truxillo (2012), Jain Publishing Company, "Crusaders in the Far East: The Moro Wars in the Philippines in the Context of the Ibero-Islamic World War".
  48. ↑ Palabiyik, Hamit, Turkish Public Administration: From Tradition to the Modern Age, (Ankara, 2008), 84.
  49. ↑ Ismail Hakki Goksoy. Ottoman-Aceh Relations According to the Turkish Sources. http://www.ari.nus.edu.sg/docs/Aceh-project/full-papers/aceh_fp_ismailhakkigoksoy.pdf. Retrieved 16 December 2018. 
  50. ↑ شابلون:Cite journal
  51. ↑ Faroqhi, Suraiya (1994). "Crisis and Change, 1590–1699". In İnalcık, Halil. An Economic and Social History of the Ottoman Empire, 1300–1914. 2. Cambridge University Press. pp. 413–14. ISBN 978-0-521-57456-3. 
  52. ↑ Hathaway, Jane (2008). The Arab Lands under Ottoman Rule, 1516–1800. Pearson Education Ltd.. p. 8. ISBN 978-0-582-41899-8. "historians of the Ottoman Empire have rejected the narrative of decline in favor of one of crisis and adaptation" 
    • Tezcan, Baki (2010). The Second Ottoman Empire: Political and Social Transformation in the Early Modern Period. Cambridge University Press. p. 9. ISBN 978-1-107-41144-9. "Ottomanist historians have produced several works in the last decades, revising the traditional understanding of this period from various angles, some of which were not even considered as topics of historical inquiry in the mid-twentieth century. Thanks to these works, the conventional narrative of Ottoman history – that in the late sixteenth century the Ottoman Empire entered a prolonged period of decline marked by steadily increasing military decay and institutional corruption – has been discarded." 
    • Woodhead, Christine (2011). "Introduction". In Christine Woodhead. The Ottoman World. p. 5. ISBN 978-0-415-44492-7. "Ottomanist historians have largely jettisoned the notion of a post-1600 ‘decline’" 
  53. ↑ Şahin, Kaya (2013). Empire and Power in the reign of Süleyman: Narrating the Sixteenth-Century Ottoman World. Cambridge University Press. p. 10. ISBN 978-1-107-03442-6. 
  54. ↑ Hathaway, Jane (2008). The Arab Lands under Ottoman Rule, 1516–1800. Pearson Education Ltd.. p. 8. ISBN 978-0-582-41899-8. "historians of the Ottoman Empire have rejected the narrative of decline in favor of one of crisis and adaptation" 
    • Tezcan, Baki (2010). The Second Ottoman Empire: Political and Social Transformation in the Early Modern Period. Cambridge University Press. p. 9. ISBN 978-1-107-41144-9. "Ottomanist historians have produced several works in the last decades, revising the traditional understanding of this period from various angles, some of which were not even considered as topics of historical inquiry in the mid-twentieth century. Thanks to these works, the conventional narrative of Ottoman history – that in the late sixteenth century the Ottoman Empire entered a prolonged period of decline marked by steadily increasing military decay and institutional corruption – has been discarded." 
    • Woodhead, Christine (2011). "Introduction". In Christine Woodhead. The Ottoman World. p. 5. ISBN 978-0-415-44492-7. "Ottomanist historians have largely jettisoned the notion of a post-1600 ‘decline’" 
  55. ↑ Faroqhi, Suraiya (1994). "Crisis and Change, 1590–1699". In İnalcık, Halil. An Economic and Social History of the Ottoman Empire, 1300–1914. 2. Cambridge University Press. pp. 507–08. ISBN 978-0-521-57456-3. 
  56. ↑ Davies, Brian L. (2007). Warfare, State and Society on the Black Sea Steppe: 1500–1700. Routledge. p. 16. ISBN 978-0-415-23986-8. https://books.google.com/books?id=XH4hghHo1qoC&pg=PA16. Retrieved 11 February 2013. 
  57. ↑ Orest Subtelny (2000). Ukraine. University of Toronto Press. p. 106. ISBN 978-0-8020-8390-6. https://books.google.com/books?id=HNIs9O3EmtQC&pg=PA106. Retrieved 11 February 2013. 
  58. ↑ Matsuki, Eizo. The Crimean Tatars and their Russian-Captive Slaves. Mediterranean Studies Group at Hitotsubashi University. Archived from the original on 15 January 2013. بازیابی در 11 February 2013.
  59. ↑ Hanlon, Gregory. The Twilight Of A Military Tradition: Italian Aristocrats And European Conflicts, 1560–1800. Routledge. p. 24. 
  60. ↑ Kinross 1979, p. ۲۷۲.
  61. ↑ Fernand Braudel, The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II, vol. II (University of California Press: Berkeley, 1995).
  62. ↑ Kunt, Metin; Woodhead, Christine (1995). Süleyman the Magnificent and His Age: the Ottoman Empire in the Early Modern World. Longman. p. 53. ISBN 978-0-582-03827-1. https://archive.org/details/sleymanmagnifice00kunt. 
  63. ↑ Itzkowitz 1980, p. ۶۷.
  64. ↑ Itzkowitz 1980, p. ۷۱.
  65. ↑ Itzkowitz 1980, pp. ۹۰–۹۲.
  66. ↑ Kinross 1979, p. ۲۸۱.
  67. ↑ Ga ́bor A ́goston, Bruce Alan Masters Encyclopedia of the Ottoman Empire pp. 23 Infobase Publishing, 1 jan. 2009 شابلون:ISBN
  68. ↑ Itzkowitz 1980, p. ۷۳.
  69. ↑ Herzig, Edmund; Kurkchiyan, Marina (2004-11-10). Armenians: Past and Present in the Making of National Identity. ISBN 978-1-135-79837-6. https://books.google.com/books?id=B8WRAgAAQBAJ&pg=PA47. Retrieved 30 December 2014. 
  70. ↑ Rubenstein, Richard L. (2000). Genocide and the Modern Age: Etiology and Case Studies of Mass Death. ISBN 978-0-8156-2828-6. https://books.google.com/books?id=yED-aVDCbycC&pg=PA228. Retrieved 30 December 2014. 
  71. ↑ Itzkowitz 1980, pp. ۷۴–۷۵.
  72. ↑ Itzkowitz 1980, pp. ۸۰–۸۱.
  73. ↑ Kinross 1979, p. ۳۵۷.
  74. ↑ Itzkowitz 1980, p. ۸۴.
  75. ↑ Itzkowitz 1980, pp. ۸۳–۸۴.
  76. ↑ ۷۶٫۰ ۷۶٫۱ Kinross 1979, p. ۳۷۱.
  77. ↑ Kinross 1979, p. ۳۷۲.
  78. ↑ Kinross 1979, p. ۳۷۶.
  79. ↑ Kinross 1979, p. ۳۹۲.
  80. ↑ History. Istanbul Technical University. بازیابی در 6 November 2011.
  81. ↑ Stone, Norman (2005). "Turkey in the Russian Mirror". In Mark Erickson, Ljubica Erickson. Russia War, Peace And Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson. Weidenfeld & Nicolson. p. 97. ISBN 978-0-297-84913-1. https://books.google.com/books?id=xM9wQgAACAAJ. Retrieved 11 February 2013. 
  82. ↑ Stone, Norman (2005). "Turkey in the Russian Mirror". In Mark Erickson, Ljubica Erickson. Russia War, Peace And Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson. Weidenfeld & Nicolson. p. 97. ISBN 978-0-297-84913-1. https://books.google.com/books?id=xM9wQgAACAAJ. Retrieved 11 February 2013. 
  83. ↑ Presentation of Katip Çelebi, Kitâb-i Cihân-nümâ li-Kâtib Çelebi. Utrecht University Library (5 May 2009). Archived from the original on 12 February 2013. بازیابی در 11 February 2013.
  84. ↑ Presentation of Katip Çelebi, Kitâb-i Cihân-nümâ li-Kâtib Çelebi. Utrecht University Library (5 May 2009). Archived from the original on 12 February 2013. بازیابی در 11 February 2013.
  85. ↑ شابلون:Cite journal
  86. ↑ Kinross 1979, p. ۴۰۵.
  87. ↑ Stone, Norman (2005). "Turkey in the Russian Mirror". In Mark Erickson, Ljubica Erickson. Russia War, Peace And Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson. Weidenfeld & Nicolson. p. 97. ISBN 978-0-297-84913-1. https://books.google.com/books?id=xM9wQgAACAAJ. Retrieved 11 February 2013. 
  88. ↑ Liberation, Independence And Union of Serbia And Montenegro. Serb Land of Montenegro. بازیابی در 26 August 2010.
  89. ↑ Berend, Tibor Iván (2003). History Derailed: Central and Eastern Europe in the Long 19th Century. University of California Press. p. 127. ISBN 978-0-520-93209-8. https://books.google.com/books?id=a9csmhIT_BQC&pg=PA127. Retrieved 11 February 2013. 
  90. ↑ Karsh, Effraim Islamic Imperialism A History, New Haven: Yale University Press, 2006 p. 95.
  91. ↑ Karsh, Effraim Islamic Imperialism A History, New Haven: Yale University Press, 2006 p. 96.
  92. ↑ Karsh, Effraim Islamic Imperialism A History, New Haven: Yale University Press, 2006 p. 96.
  93. ↑ Karsh, Effraim Islamic Imperialism A History, New Haven: Yale University Press, 2006 p. 96.
  94. ↑ Karsh, Effraim Islamic Imperialism A History, New Haven: Yale University Press, 2006 pp. 95–96.
  95. ↑ Karsh, Effraim Islamic Imperialism A History, New Haven: Yale University Press, 2006 p. 96.
  96. ↑ Karsh, Effraim Islamic Imperialism A History, New Haven: Yale University Press, 2006 p. 96.
  97. ↑ Ishtiaq, Hussain. The Tanzimat: Secular reforms in the Ottoman Empire. Faith Matters.
  98. ↑ PTT Chronology (Turkish). PTT Genel Müdürlüğü (13 September 2008). Archived from the original on 13 September 2008. بازیابی در 11 February 2013.
  99. ↑ History of the Turkish Postal Service. Ptt.gov.tr. بازیابی در 6 November 2011.
  100. ↑ Beylerbeyi Palace. Istanbul City Guide. Archived from the original on 10 October 2007. بازیابی در 11 February 2013.
  101. ↑ History. Türk Telekom. Archived from the original on 28 September 2007. بازیابی در 11 February 2013.
  102. ↑ شابلون:Cite journal
  103. ↑ Stone, Norman (2005). "Turkey in the Russian Mirror". In Mark Erickson, Ljubica Erickson. Russia War, Peace And Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson. Weidenfeld & Nicolson. p. 95. ISBN 978-0-297-84913-1. https://books.google.com/books?id=xM9wQgAACAAJ. Retrieved 11 February 2013. 
  104. ↑ Stone, Norman (2005). "Turkey in the Russian Mirror". In Mark Erickson, Ljubica Erickson. Russia War, Peace And Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson. Weidenfeld & Nicolson. p. 95. ISBN 978-0-297-84913-1. https://books.google.com/books?id=xM9wQgAACAAJ. Retrieved 11 February 2013. 
  105. ↑ Stone, Norman (2005). "Turkey in the Russian Mirror". In Mark Erickson, Ljubica Erickson. Russia War, Peace And Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson. Weidenfeld & Nicolson. p. 95. ISBN 978-0-297-84913-1. https://books.google.com/books?id=xM9wQgAACAAJ. Retrieved 11 February 2013. 
  106. ↑ Sursock House. بازیابی در 29 May 2018.
  107. ↑ Stone, Norman (2005). "Turkey in the Russian Mirror". In Mark Erickson, Ljubica Erickson. Russia War, Peace And Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson. Weidenfeld & Nicolson. p. 95. ISBN 978-0-297-84913-1. https://books.google.com/books?id=xM9wQgAACAAJ. Retrieved 11 February 2013. 
  108. ↑ Rogan, Eugene (2011). The Arabs: A History. Penguin. p. 93. 
  109. ↑ V. Necla Geyikdagi (15 March 2011). Foreign Investment in the Ottoman Empire: International Trade and Relations 1854–1914. I.B.Tauris. p. 32. ISBN 978-1-84885-461-1. https://books.google.com/books?id=fGRMOzJZ4aEC&pg=PA32. Retrieved 12 February 2013. 
  110. ↑ Douglas Arthur Howard (2001). The History of Turkey. Greenwood Publishing Group. p. 71. ISBN 978-0-313-30708-9. https://books.google.com/books?id=Ay-IkMqrTp4C&pg=PA71. Retrieved 11 February 2013. 
  111. ↑ شابلون:Cite journal
  112. ↑ Memoirs of Miliutin, "the plan of action decided upon for 1860 was to cleanse [ochistit'] the mountain zone of its indigenous population", per Richmond, W. The Northwest Caucasus: Past, Present, and Future. Routledge. 2008.
  113. ↑ Richmond, Walter (29 July 2008). The Northwest Caucasus: Past, Present, Future. Taylor & Francis US. p. 79. ISBN 978-0-415-77615-8. https://books.google.com/books?id=LQJyLvMWB8MC&pg=PA79. Retrieved 11 February 2013. "the plan of action decided upon for 1860 was to cleanse [ochistit'] the mountain zone of its indigenous population" 
  114. ↑ Amjad M. Jaimoukha (2001). The Circassians: A Handbook. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-312-23994-7. https://books.google.com/books?id=5jVmQgAACAAJ. Retrieved 4 May 2013. 
  115. ↑ Charlotte Mathilde Louise Hille (2010). State building and conflict resolution in the Caucasus. BRILL. p. 50. ISBN 978-90-04-17901-1. https://books.google.com/books?id=yxFP6K8iZzQC&pg=PA50. Retrieved 4 May 2013. 
  116. ↑ Daniel Chirot; Clark McCauley (1 July 2010). Why Not Kill Them All?: The Logic and Prevention of Mass Political Murder (New in Paper). Princeton University Press. p. 23. ISBN 978-1-4008-3485-3. https://books.google.com/books?id=9sPJnd0cwV0C&pg=PA23. Retrieved 4 May 2013. 
  117. ↑ Stone, Norman "Turkey in the Russian Mirror" pp. 86–100 from Russia War, Peace and Diplomacy edited by Mark & Ljubica Erickson, Weidenfeld & Nicolson: London, 2004 p. 95.
  118. ↑ Baten, Jörg (2016). A History of the Global Economy. From 1500 to the Present.. Cambridge University Press. p. 50. ISBN 978-1-107-50718-0. 
  119. ↑ Rogan, Eugene (2011). The Arabs: A History. Penguin. p. 105. 
  120. ↑ Rogan, Eugene (2011). The Arabs: A History. Penguin. p. 106. 
  121. ↑ Rogan, Eugene (2011). The Arabs: A History. Penguin. p. 106. 
  122. ↑ Jelavich, Charles; Jelavich, Barbara (1986). The Establishment of the Balkan National States, 1804–1920. p. 139. ISBN 978-0-295-80360-9. https://books.google.com/?id=LBYriPYyfUoC&pg=PA139&dq=massacre+bulgarians++1876#v=onepage&q&f=false. 
  123. ↑ Taylor, A.J.P. (1955). The Struggle for Mastery in Europe, 1848–1918. Oxford: Oxford University Press. pp. 228–54. ISBN 978-0-19-822101-2. https://archive.org/details/struggleformaste00tayl. 
  124. ↑ Akmeșe, Handan Nezir The Birth of Modern Turkey The Ottoman Military and the March to World I, London: I.B Tauris page 24
  125. ↑ Akçam, Taner (2006). A Shameful Act: The Armenian Genocide and the Question of Turkish Responsibility. New York: Metropolitan Books. p. 42. ISBN 978-0-8050-7932-6. https://archive.org/details/shamefulactarmen00ak. 
  126. ↑ Kemal H Karpat (2004). Studies on Turkish politics and society: selected articles and essays. Brill. ISBN 978-90-04-13322-8. https://books.google.com/books?id=cL4Ua6gGyWUC. Retrieved 24 May 2013. 
  127. ↑ شابلون:Cite journal
  128. ↑ Justin McCarthy (1995). Death and exile: the ethnic cleansing of Ottoman Muslims, 1821–1922. Darwin Press. ISBN 978-0-87850-094-9. https://books.google.com/books?id=1ZntAAAAMAAJ. Retrieved 1 May 2013. 
  129. ↑ Carmichael, Cathie (12 November 2012). Ethnic Cleansing in the Balkans: Nationalism and the Destruction of Tradition. Routledge. p. 21. ISBN 978-1-134-47953-5. https://books.google.com/books?id=ybORI4KWwdIC. Retrieved 1 May 2013. "During the period from 1821 to 1922 alone, Justin McCarthy estimates that the ethnic cleansing of Ottoman Muslims led to the death of several million individuals and the expulsion of a similar number." 
  130. ↑ Buturovic, Amila (1 May 2010). Islam in the Balkans: Oxford Bibliographies Online Research Guide. Oxford University Press. p. 9. ISBN 978-0-19-980381-1. https://books.google.com/books?id=Kck_-B7MubIC. Retrieved 1 May 2013. 
  131. ↑ Reynolds 2011, p. 1
  132. ↑ شابلون:Harvard citation
  133. ↑ Peter Balakian (13 October 2009). The Burning Tigris. HarperCollins. p. xvii. ISBN 978-0-06-186017-1. https://books.google.com/books?id=DrYoyAM3PBYC&pg=PR17. Retrieved 8 June 2013. 
  134. ↑
  135. ↑
  136. ↑
  137. ↑ شابلون:Cite journal
  138. ↑ Hakan Ozoglu (24 June 2011). From Caliphate to Secular State: Power Struggle in the Early Turkish Republic. ABC-CLIO. p. 8. ISBN 978-0-313-37957-4. https://books.google.com/books?id=Cw5V1c1ej_cC&pg=PA8. Retrieved 8 June 2013. 
ه • گ • د
 عوثمانی ِایمپیراتوری ِشائون
بساتن دوره(۱۲۹۹–۱۴۵۳)
گت بین دوره (۱۴۵۳-۱۶۸۳)
دمبداء بین دوره (۱۶۸۳–۱۸۲۷)
افول دوره (۱۸۲۸-۱۹۰۸)
نابود بیّن دوره (۱۹۰۸-۱۹۲۳)
"https://mzn.wikipedia.org/w/index.php?title=عثمانی&oldid=158650" جه بیته بیّه