فلاطون
آریستوکلس ملقب به فلاطون یا افلاطون یا پلاتون (یونانی جه: Πλάτων، تلفظ وانه: Plátōn) (بزائه ۴۲۸/۴۲۷ پ. م. - بمرده ۳۴۸/۳۴۷ پ. م) دوّمین فیلسوف از یونانی فیلسوفون ِسهگانه بییه (سقراط، افلاطون و ارسطو). افلاطون اولین فیلسوفی هسته که شه جه کتاب باقی بییشته.[۱۲][۱۳]
افلاطون اتا آتنی شهروند بییه که خانوادگی مقوم داشته و شهرِ سیاسی و فکر جنبشها دله فعالیت کرده. مسائلی که افلاطون اولین صوه طرح هکرده، خله جول و عمیق هستنه و وه شه سؤالات ره اتی جواب دِنه که هر مخاطبی ره تحت تأثیر إلنه. تقریباً هر دورهای، آدمونی دیینه که ونه تأثیر جا، شه ره افلاطونی نومستنه. افلاطون اولین فیلسوف نیّه و پیش از وه پیشاسقراطیون هم دئینه ولی وه فلسفهیِ موضوع ره عوض هکرده و وه ره از نو بساته و اخلاقی، سیاسی، متافیزیکی و معرفتی سؤالات ره خاسته ونجه حل هاکنه؛ همینسه بعضی مورخون وه ره فلسفهیِ مخترع نوم دِنّه. خله کم دنیایِ تاریخ دله دانشمندونی پیدا وونّه که افلاطون قایده مباحث ره جول هکت بوئن و اینتی وشون گپ بلندِ دامنه داشت بوئه: فقط ارسطو (که ونه شاگرد بییه)، آکویناس و کانت ره بنشنه ونجه مقایسه هاکردن.[۱۴]
باورون[دچیین]
مهمترین باوری که افلاطون بوجود بیارده، عالم مثل هسته؛ وه گاته امه دنیا دله همه چی خراب و معیوب هسته ولی اتی کامل ِعالم وجود دارنه که ونه موجودات همه درست هستنه و وه ره ایدههای عالم یا مُثُل عالم گننه. این ایدهها شکل و ساختاری دارنه که امه ناقصِ دنیا دله وشون جه الگو بئیت بیّه. مثلاً خر ِایده، که مثل عالم دله دره، ویژگیهایی دارنه که وقتی اِما خرِ نوم ره اِشنامبی، همه اونان یاد کفمبی. ولی اَمه دنیا دله خر تونده خله فرم دیگری هم داره: تونده اتا دست و لینگ نداره، تونده گوش نداره، تونده لال بوئه و... امه دنیایِ خر، اتا نمونه هسته که مُثل ِعالم سرجا شابلون بکشییه بیّه.
افلاطون خیر، قشنگی، عدالت، بزرگی، تشبیه، وحدت، دیّن، یکسانی، فرق داشتن و تغییر ره مهمترین ایدههایی دونده که اونتا عالم جه اِنّه. وه گته وقتی اِما اتچی ره قشنگ یا گت ویمبی، ونه درنظر داریم که «قشنگی» یا «گتی» محدود به اینتا موجود نییه. ونه این ناقص دنیا جه رها بویم و اونتا گتتر واقعیت ره درک هاکنیم. چون هر شیء روحی دارنه و این روح هسته که واقعیت ره شه درون دارنه. وه گاته آدمون ونه فیلسوف بوون و فضائل په بورن تا بفهمن چچی خار هسته و نییه.[۱۴]
بنویشتهئون[دچیین]
افلاطون جه خله کتابون باقی بمونسته. ونه کتابون ویشته نمایشنومه حالت ره دارنه و وشون ره «دیالوگ» گننه و خال کندی تئاتر دله گذرنه. (اتا استثنا دارنه، عذرخاهی ِدفاعیه هسته که سقراط ِمحاکمهیِ سخنرانی هسته) افلاطون این کتابون دله شه باورون ره مستقیماً نائونه و اتکه غیرمستقیم و داستانمونا اینان گپها ره زنده. وه نخاسته شه فکرها ره بعنوان واقعیت محض بقیه کلّه دله فرو هاکنه و شه گپ ره اتی زنده که خال کندی اتا راز ره دره گنه که ونه واقعیت ره هچکی ندونده و این فلسفی جواب کامل و تمومبئی نییه و مخاطب تونده همفکری هاکنه و نویسنده ره کایر بئه. روش دیگر که افلاطون دارنه، این هسته که شه کتابون دله سقراط ِزوون جا گپ زنده. دقیقاً میّن نییه که چنده از این حرفهایی که وه بنویشته، خِدی سقراطشنه و چنده ره وه سقراطِ تِک بییشته؟ سقراط فقط اتا کتاب دله، افلاطون ِاصلی کاراکتر نییه که اون هم قوانین ِکتاب هسته که افلاطون ِآخرین بنویشته بییه.[۱۴][۱۵]
منابع[دچیین]
- ↑ ونه نوم اینجه بمو: Platon — Œuvres complètes. صفحۀ: IX. نویسنده: افلاطون. انتشارِ تاریخ: ۲۰۰۸.
- ↑ شناسۀ BVMC برای اشخاص: 64452. ونه نوم اینجه بمو: Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes. هارشیین تاریخ: ۱۳ مه ۲۰۲۰. اثر یا نومِ زوون: ایسپانیولی.
- ↑ ونه نوم اینجه بمو: اتحادیه فهرست نام هنرمندان. شناسهٔ ULAN: 500248317. انتشارِ تاریخ: ۸ ژوئیه ۲۰۱۶. هارشیین تاریخ: ۱۴ آوریل ۲۰۱۹. اثر یا نومِ زوون: انگلیسی.
- ↑ ونه نوم اینجه بمو: Library of the World's Best Literature. انتشارِ تاریخ: ۱۸۹۷.
- ↑ ونه نوم اینجه بمو: گوگل بوکس. شناسۀ گوگلبوکس: F-GFUyty3SAC. اثر یا نومِ زوون: چندزبانه.
- ↑ شناسۀ AUT NKC: https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jn19981001996 — هارشیین تاریخ: ۷ نوامبر ۲۰۲۲
- ↑ نشانی اینترنتی: http://law2.umkc.edu/faculty/projects/ftrials/socrates/plato&soc.html.
- ↑ Real'nyj slovar' klassicheskih drevnostej po Ljubkeru (روسی جه).
{{cite journal}}
: Missing or empty|title=
(help) - ↑ Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary. Volume XXXIIа, 1901 (روسی جه).
{{cite journal}}
: Missing or empty|title=
(help) - ↑ Georgii Nadson. Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary. Volume XXXIIа, 1901 (روسی جه).
{{cite journal}}
: Missing or empty|title=
(help) - ↑ Real'nyj slovar' klassicheskih drevnostej po Ljubkeru (روسی جه).
{{cite journal}}
: Missing or empty|title=
(help) - ↑ Magee, Bryan. (۲۰۰۱), The story of philosophy, Dorling Kinderseley, P. 24
- ↑ Wikipedia contributors، «Plato،» Wikipedia, The Free Encyclopedia، http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Plato&oldid=107010127 (دسترسی ۱۲ فوریهٔ ۲۰۰۷).
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ افلاطون مدخل، استنفوردِ فلسفهیِ دانشنومه دله. 12 فوریه 2022.
- ↑ Plato. (۲۰۰۹). Encyclopædia Britannica. Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica.
![]() |
ویکی تلمبار دله بتونّی پروندهئونی که فلاطون خَوری دَره ره پیدا هاکنین. |
- صفحههای دارای یادکرد بدون عنوان یادکرد
- مقالاتی که روسی زوون منبع دارنه
- Articles with FAST identifiers
- Pages with authority control identifiers needing attention
- Articles with ISNI identifiers
- Articles with VIAF identifiers
- Articles with WorldCat Entities identifiers
- Articles with BIBSYS identifiers
- Articles with BNC identifiers
- Articles with BNE identifiers
- Articles with BNF identifiers
- Articles with BNFdata identifiers
- Articles with BNMM identifiers
- Articles with CANTICN identifiers
- Articles with GND identifiers
- Articles with ICCU identifiers
- Articles with J9U identifiers
- Articles with KANTO identifiers
- Articles with KBR identifiers
- Articles with LCCN identifiers
- Articles with faulty LCCN identifiers
- All articles with faulty authority control information
- Articles with Libris identifiers
- Articles with LNB identifiers
- Articles with NCL identifiers
- Articles with NDL identifiers
- Articles with NKC identifiers
- Articles with NLA identifiers
- Articles with NLG identifiers
- Articles with NLK identifiers
- Articles with NSK identifiers
- Articles with NTA identifiers
- Articles with PLWABN identifiers
- Articles with PortugalA identifiers
- Articles with VcBA identifiers
- Articles with CINII identifiers
- Articles with ZBMATH identifiers
- Articles with MusicBrainz identifiers
- Articles with ULAN identifiers
- Articles with DTBIO identifiers
- Articles with Trove identifiers
- Articles with faulty RISM identifiers
- Articles with SNAC-ID identifiers
- Articles with SUDOC identifiers
- Articles with TDVİA identifiers
- Pages using authority control with parameters
- صفحههایی که از دادههای کتابخانهای همراه پارامتر استفاده میکنند
- افلاطون
- سقراطی فیلسوفون