ویکی‌پدیا:هفتگی بنویشته/سال ۲۰۲۱/هفته ۳۸

زِنون اهل اِلئا، یونانی فیلسوف بی‌یه که الئا شهر دله گت بیّه و پارمنیدس په‌روو بی‌یه. وه خاسته پارمنیدسِ نظریه ره توضیح هاده که چتی دِنیایِ تموم چی ثابت هستنه و تغییر نکانه. وه چنتا پارادوکس بساته که هچکی نتونسته ونه جواب ره هاده. ارسطو گاته زنون کسی هسته که دیالکتیک ره بساته. زنون حدود چل‌تا اثبات بیارده که وجود و واقعیت واحد و اتا هستنه ولی ونجه بنویشته زیادی نموندستنه.

زنون پارادوکس‌ها گاتنه واقعیت یا قابل اندازه بَیتن هستنه یا نینه: اگه اندازه ندارنه که پس وجود ندارنه ولی اگه اندازه دارنه، تومبی وه ره اتا خط واری تقسیم هاکنیم. اگه ات‌چی تقسیم‌پذیر بوئه، تونده تا بی‌نهایت وه ره تیکه-تیکه هاکردن. پس دنیایِ تموم چی بی‌نهایت جه تقسیم وانّه. وه اینتی نتیجه گیته که واقعیت وحدت دارنه و همه‌چی اتا اصل هستنه و حرکت اصلاً غیرممکن هسته و اِما فقط خیال کامبی که تغییر وجود دارنه و دَرمی حرکت کامبی. وه همین‌جور نتیجه گیته که پنج‌تایی حس‌ها جه نتومبی واقعیت ره درک هاکنیم و فقط عقل‌پشتی تومبی واقعیت ره دونیم.

زنون ِپارادوکس‌ها تا قرن‌ها بی‌جواب بموندسته و تا قرن اخیر که کوانتوم فیزیک و جدیدِ ریاضیات پیش بکشی بَینه، ونه جواب ره کسی نتونسته هاده. اِسا دومبی که همه‌چی سیوا-سیوا هستنه ولی وه همه‌چی ره پیوسته دونسته.
دمباله تلمبار هوجی‌بئی