اِسپارت اتا قدیمی شهر هسته که یونان شنه و پلوپونز منطقه دله دره.
اسپارت یونان باستان دوره جه خله تاریخ دارنه و اون گدر اتا مهمِ پولیس بی‌یه که نظامی‌کَری جه مشهور بی‌یه. اسپارت دله اتا نظامی حکومت دیّه و خانواده نهاد وجود نداشته. وشون شه وچون ره جمیعتی گت کردنه و وچون که گت بینه په، وسّه سرباز بوون. وشون شهر اتا گتِ پادگان‌مونا بی‌یه و اینتی باقیِ شهرون ره راحت گیتنه و ثروت بدست یاردنه. شهرهایی که اسپارت ره تسلیم بینه یا وشون جه شکست خردنه وسّه انده کشاورزی هاکنن که اسپارتِ نیاز ره هم برطرف هاکنن. شهری که اسپارت جه خله رقابت داشته آتن بی‌یه که دموکراسی جه اداره بی‌یه و ونه دریایی نیرو قِد خله بی‌یه. اسپارت و آتن چن‌کَش متحد بینه و مثل هخامنشیون ره هئی جا شکست هدانه ولی اَی این صوه دشمن بینه و هِدی ره حمله کردنه که پلوپونزی جنگ معروف هسته، ولی وشون قِد نرسی‌یه طرف‌مقابل ره کامل از بین بَوِرِن. اسپارت دمبدال‌ته شه قدرت ره از دست هدا و سال‌ها روم و بیزانس و عثمانی مستعمره بی‌یه تا اَی جهونی جنگ اول سال‌ها بی‌یه که یونان اَی شه اتا سیوا کشور بیّه.
