پرش به محتوا

تورکمونسون

ویکی‌پدیا، آزادِ دانشنومه، جه
(ترکمونستون جه بموئه)
Türkmienistan Riespublikasy
(ترکمونستون جمهوری)
تورکمونسّون جمهوری
جوغرافی
بلند چکل
کوه ایربابا (fa) ترجمه (۳٬۱۳۹ متر) ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
جول‌ترین نقطه
پست‌بوم توران (fa) ترجمه (−۸۱ متر) ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
گتی
۴۸۸٬۱۰۰ km²
ئو
(%) ۴٫۹
جمعیت
نیشتگا و گت‌شهر
نیشتگا
گت‌ترین شهر
رسمی زوون
جمعیت
۵٬۱۱۰٬۰۲۳
مرد
۳٬۰۵۰٬۲۳۱[۱] (۲۰۱۹) — ۳٬۰۹۶٬۱۵۷[۱] (۲۰۲۰) — ۳٬۱۴۱٬۷۲۹[۱] (۲۰۲۱) — ۳٬۱۸۵٬۸۶۰[۱] (۲۰۲۲) ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
زن
۳٬۱۰۸٬۱۸۹[۱] (۲۰۱۹) — ۳٬۱۵۴٬۲۸۲[۱] (۲۰۲۰) — ۳٬۲۰۰٬۱۲۶[۱] (۲۰۲۱) — ۳٬۲۴۴٬۹۱۱[۱] (۲۰۲۲) ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
شهری جمعیت
۳٬۲۰۵٬۳۳۴[۱] (۲۰۱۹) — ۳٬۲۸۲٬۴۸۰[۱] (۲۰۲۰) — ۳٬۳۶۱٬۰۵۶[۱] (۲۰۲۱) — ۳٬۴۴۰٬۰۷۶[۱] (۲۰۲۲) ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
روستایی جمعیت
۲٬۹۵۳٬۰۸۶[۱] (۲۰۱۹) — ۲٬۹۶۷٬۹۵۸[۱] (۲۰۲۰) — ۲٬۹۸۰٬۷۹۹[۱] (۲۰۲۱) — ۲٬۹۹۰٬۶۹۴[۱] (۲۰۲۲) ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
امید زندگی
۶۷٫۸۳۵[۲] (۲۰۱۶) ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
نٮظام
حکومت نوع
ریسی جمهوری
بالاترین مقوم
حکومت رئیس
موقننه قووه
دکته اتفاقون
بساتن سال
جینی ضریب
عدد
۴۰٫۸[۴] (۱۹۹۸) ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
انسانی توسعه شاخص
شاخص
۰٫۷۴۵[۵] (۲۰۲۱) ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
بیکاری نرخ
۱۰[۶] (۲۰۱۴) ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
اٮقتٮصاد
پول واحد
مرکزی بانک
أفزوده أرزش مالیات نرخ
۱۵ ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
قانونی سند
۱۶ ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
نمادون
اینترنت کد
.tm
دریایی شىناسایی إشماره
434 ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
ایزو ۳۱۶۶–۱ آلفا-۲
TM ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
تیلفون کد
+993
دیگه چیون
رانندگی جهت
راست (fa) ترجمه[۷] ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
قطار حرکت جهت
راست (fa) ترجمه ونه پارامتر ره Wikidata دله دچی‌ین
وبسایت

تورکمونسّون (تورکمونی جه: Türkmenistan) اتا کشور میونی آسیا دله هسّه. اینتا کشور تا سال ۱۹۹۱ شوروی ِجماهیر جه بی‌یه. ترکمونستون جنوب جه افغانستون و ایران، شومال جه ازبکستون و قزاقستون و غرب جه مازرون دریا ره وَر خانّه و اینتا دریا جه بتونده آذربایجون و روسیه ره وصل بَواشه. این کشور مردمون ویشته ترکمون هستنه و ترکمونی زوون جه گپ زنّه.

۸۰٪ درصد ترکمونستون ِبنه ره قره قوم ِصحرا تشکیل دِنه که ونه هوا خاشک هسته ولی کپه داغ ِناحیه که جنوب دَره، مناسب هوا دانه و عشق آباد و سایر شهرون این ناحیه درنه. ترکمونستون ِگاز ِمنابع خار هستنه و این کشور ِدرآمد ره تشکیل دِنّه.

ترکمونستون ِرییس‌جمهور این کشور ِهمه‌کاره هسته. این کشور ِاستقلال جه تا سال ۲۰۰۶ صفرمراد نیازف رییس‌جمهور بی‌یه و ونه بمردن په، اسا قوربان قلی بردی ممداف رییس هسته. این کشور دنیای ِاتفاقات دله همیشه بی‌طرفی کانده.

نوم و تاریخ

[دچی‌ین]

ترکمون‌ها نوم ترک‌ها جه بَییته بیّه. این احتمال وجود دانّه که این نوم ره اتی مازرونی زوون جه بَییت‌بائن. چون ترکمون‌ها اوایل کوچ‌نشین بینه و مدام تبرستون ره حمله کاردنه و شهرون ره رِقِد دانه و ایران ِمردِم و پیی‌ته، دِنیای ِمردِم اینتی وشون جه آشنا بَیینه. مازرونی زوون دله «مونا» پسوند دَره که وقتی اتا کلمه په اِنه یعنی اون چی ره موندنه؛ پس «ترکمونا» یعنی «ترک ِواری» یا «ترک ِسون» یا «ترک ِدستوری».

ترکمون‌ها ساسانیون ِزمون جه همینتی دائم تبرستون ره حمله کاردنه و همینسه تمیشه نزدیکی مردِم گرگان ِسرخ ِدیفار ره بسات‌بینه تا وشون دَم ره بَیرِن. وشون بعد اون‌که مغولون بتونستنه خارزمشاهیون ره شکست هادِن، بمونه و مازرون دریا پَلی، بعضی تبری شهرون ره قتل‌عام و پاکسازی هاکردنه و این مناطق دله مستقر بَیینه، اتی که دَهِستان ِبقایا که اتا قدیمی شهر تبرستون ِتاریخ دله هسته، اسا این کشور ِخاک دله دَره.

ترکمونستون طبق آخال ِپیمون سال ۱۸۸۱ میلادی، ناصرالدین شاه گادِر، رسماً ایران جه سِوا بیّه و تزاری ِروسیه استان بیّه. ترکمونستون سیپتامبر ۲۰۰۵ رسماً همسود مستقل کشورون جه خارج بیه.

مازرون و ترکمونستون ِکشور ِاِساءِ روابط

[دچی‌ین]

صفرمراد، ترکمونستون ِقبلی رییس، گاته هر چی که مازرون استان جه عمل بئه ره خریدارمی ولی زمستون 1387 شمسی بی‌یه مازرون گاز ره قطع هاکرده. ایران ِرییس‌جمهور آخِر مجبور بیّه قبول هاکنه که اتی باج هاده تا گاز ره وصل هاکنِن و هیچ گادِر نائوتنه چنده پول این کار وسّه هِدانه.

ترکمونستون ولایتون

[دچی‌ین]
  • آخال
  • بلخان
  • داش‌حوض
  • لباب
  • مرو
  • جوغرافی

    [دچی‌ین]

    ۸۰ درصد کشور ترکمونستون ره صحرای قره قوم تشکیل دنه که دارای او و هوای خاشک هسته. ولی ناحیه رشته کوه کپه داغ در جنوب کشور و نزدیکی سامون ایران او و هوای موناسبی دانه و عشق آباد و ویشته شهرون موهم این ناحیه دله درنه.

    koon kape dagh akhal dele

    ایسلام مذهب ویشته مردمون کشور هسته. ۸۹٪ ترکومنون موسلمون (ویشته پیرو مکتب حنفی از مذهب اهل سنت) و ۹٪ پیرو کلیسای ارتدوکس روسیه هستنه.

    وابسته جستارون

    [دچی‌ین]

    منبع

    [دچی‌ین]
    1. ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ ۱٫۱۱ ۱٫۱۲ ۱٫۱۳ ۱٫۱۴ ۱٫۱۵ ناشر: World Bank Open Data. هارشی‌ین تاریخ: ۱۱ اکتبر ۲۰۲۴.
    2. "UNESCO Institute for Statistics".
    3. ونه نوم اینجه بمو: برگه‌دان مستند نام‌ها. جی‌ان‌دی: 4061255-7. اثر یا نومِ زوون: آلمانی. هارشی‌ین تاریخ: ۱۵ مارس ۲۰۲۴. نویسنده: کتابخانه ملی آلمان.
    4. نشانی اینترنتی: https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=TM.
    5. "Human Development Report". برنامه عمران ملل متحد. ۲۰۲۲. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
    6. نشانی اینترنتی: http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS.
    7. نشانی اینترنتی: http://chartsbin.com/view/edr.