زیاریون

آل‌زیار زیاریون
↓ 931–۱۰۹۰ →   →
Location of زیاریون
پایتخت	اصفهان و گرگان
زبان‌(ها)	مازرونی
مذهب	اسلام
دولت	امارت
امیر	مرداویج
	وشمگیر
تاریخچه
- تأسیس	931
- انقراض	۱۰۹۰
پیش از اون ونه دمبال عباسیون باوندیون اسفار بن شیرویه تبرستون علویون سلجوقیون آل بویه

زیاریون، دیلمی بینه و ایران ِ شومال ِ دِله حوکومت هاکِردِنه. اینتا سلسله، ۹۲۸ تا ۱۰۹۰ میلادی ، تبرستان ( گیلون ومازرون و ورگون ) و قزوین و ری و اصفهان و خوزستان دِله فرمانروایی هاکِردِنه.

زیاریون اوایل شیعه حکومتون وسّه کار کاردنه ولی مرداویج اتی ایرانی ناسیونالیستی تفکر داشته و همینسه شه وسّه اتا سیوا حکومت بساته تا ساسانیون حکومت ره دِباره وَر دِگاردنه. مرداویج که بمرده، ونه برار وشمگیر حکومت ره بدست بیارده ولی ونه سامون پچوک بیّه و تبرستون دله فقط سامون داشته؛ همینسه ایران‌گرایی ره ول هاکرده و شه تبری بی‌ین ره مهم‌تر بدونسته. این خاندانِ باقی شائون هم مدام ضعیف‌ته بینه تا این که تاریخ دله جه غـِب بگردستنه.

زیاری شاهون، فرهنگ و ادبیات و علوم ِ پیشرفت ِ وِسّه خَله تِلاش هاکِردِنه و حتا زیاریون ِ جا، دِ نَفِر کیتاب بَنِویشتِنه : قابوس بن وشمگیر و کیکاووس بن اسکندر. قابوس‌نامه، کیکاووس بن اسکندر ِ شه هَسّه و گِنّه که ونه اصلی کیتاب تَبِری زیوون جا بَنِویشت بَهیّه.

زیارییون ِ شائون ِ ایسم

این سلسله دله باکالیجار هم حکومت هاکرده که این شجرنومه دله دنی‌یه؛ چون زیاری خانواده جه نیّه.

وردان

زیار

مرداویج زیاری فرمانروایی ۳۰۷ تا ۳۱۳ خورشیدی

وشمگیر فرمانروایی ۳۱۳ تا ۳۴۶ خورشیدی

فرهاد

بیستون پسر وشمگیر فرمانروایی ۳۴۶ تا ۳۵۵ خورشیدی

قابوس پسر وشمگیر فرمانروایی ۳۵۵ تا ۳۹۱ خورشیدی

منوچهر پسر قابوس فرمانروایی ۳۹۱ تا ۴۱۰ خورشیدی

دارا

اسکندر

انوشیروان پسر منوچهر فرمانروایی ۴۱۰ تا ۴۲۲ خورشیدی

کیکاووس پسر اسکندر

جستان

گیلانشاه