ایرانیج غربی زوونون
(غربی ایرانیج زوونون جه بموئه)
| ||||
|---|---|---|---|---|
| خانواده | هندو-اروپایی زوونون 
|
|||
کد ره دچی‌ین - دچی‌ین  | ||||
ایرانیجِ غربی زوونون یا ایرانیِ غربی زبون‌ها ات دسته زوون نوم هستنه که هندو-ایرانی زوونون خانواده دله جا گیرنه. زوون‌هایی که اسا ایران کشور دله گپ بزه وونّه، ویشتر این رج دله قرار گیرنه. اینان شه دِتا چله دارنه که ایرانیج شمال‌غربی زوونون و ایرانیج جنوب‌غربی زوونون هستنه.
رج‌وندی
[دچی‌ین]- مادی†
- پارتی†
- آذری†
- ایران میونه زوونون
- تفرش: آشتیانی، آمُره‌ای، کهکی، زبان وَفسی، همدان جهودی لهجه، بروجرد جهودی لهجه، نهاوند جهودی لهجه، الویری-ویدری
- شمال‌غربی: خانساری (خوانساری، خوانسار ِجهودی لهجه)، محلاتی، وانِشانی، گلپایگان ِجهودِ لهجه
- شمال‌شرقی: آرانی، بیدگُلی، دِلیجانی، نَشلَجی، ابوزیدآبادی، قُهرودی، بادرودی، کامویی، جُوشَقانی، مِیمه‌ای، ابیانه‌ای، سویی/ سُهی، بادی، نطنزی (نَطَنزی، فَریزَندی/ فَریزهَندی، یارَندی/ یارَنی)، کَشه‌ای، طاری، طَرْقی، کاشان ِجهودی لهجه
- جنوب‌غربی: زبان گَزی، سِدِهی، اردِستانی، نُهوجی، سَجزی، جرقویه‌ای، رودَشتی، کَفرودی، کَفرانی/ کَفرونی، اصفهون ِجهود لهجه
- جنوب‌شرقی: دری زرتشتی (یزدی، کرمانی، یزد جهود لهجه، کرمان جهود لهجه)، زبان نایینی (نایینی، انارَکی)، زِفره‌ای، وَرزَنه‌ای (ورزِنه‌ای)، تودِشْکی، کِیجانی، آبْچویه‌ای
- کویر: خوری، فَروی، فَرُّخی، گرمه‌ای، مِهرْجانی
- سیوندی: زبان سیوَندی، فارس اوستان شمال‌غربی زوونون، عَبدویی، کوهمَرّه‌ای (کُهمرّه‌ای)، کُرونی (لوری شنه)
- کوردی زوونون:
- سورانی (مرکزی)
- کورمانجی (شمالی)
- جنوبی کوردی [۱]
- زازاکی - گورانکی زوونون:
- کاسپینی زوونون:
- گیلکی (بیه پیش، بیه پس)
- تالشی (شمالی یا گشتاسبی، میانی، جنوبی)
- تاتی تبار زوونون (هرزنی-دیزماری، خلخال، طارم-کباته، خوئین زنجان، تاتی جنوبی، شمال و شمال خاوری قزوین، الویر و ویدر، وفس، رودبار و…)
- مازرونی زوون (گنش‌ها: سارَوی، بابُلی، آمُلی، لُفوری؛ سوادکوهی، سالوسی، کِلاری، شَهسَواری؛ گرگانی†، دِلَندی/ دَلَندی؛ زبان شهمیرزادی، خُلَردی، فیروزکوهی؛ اَستَرآبادی/ اِستَرآبادی، کَتولی، کلارستاقی لهجه، کجوری)
- سمنانی زوونون:
- سمنانی زوون
- سنگسری
- لاسگِردی
- سُرخه‌ای
- اَفتَری
- بیابانَکی
- بلوچی: بلوچی، کُرُشی
- گذرخانی، کَباته‌ای، کجلی، کرنگانی، خورش‌رستمی، مراغی، رزجردی، شاهرودی
- فارسی / دری: فارسی باستان†، فارسی میانه†، افغانستان فارسی ، ایران فارسی ، تاجیکی، فارسی هزارگی، فارسی جیدی، یهودی-بخارایی، فارسی خوزستانی، زبان ایماقی، دَروازی، دِهواری، فارسی پهلوانی، شوشتری، دزفولی، سیستانی
- پارس: گویش‌های منطقه فارس، شیراز جهودی زوون، لارستانی، کُمزاری، بَشاگَردی، گویش‌های گرمسیری
- لوری: لوری (گویش‌ها: لری خرم‌آبادی، لری بالاگریوه‌ای، لری فیلی، ممسنی شهرستان، کهگیلویه/ کُهکیلویه‌ای، لری بختیاری)،لری بویراحمدی