ایرانی زوونون

ویکی‌پدیا، آزادِ دانشنومه، جه
پرونده:Iranian-languages-map.jpg
گستره و ایرانیج ره زوونون شاخه

ایرانیج زوونون اتا چلّه هندوایرانی زوونون جه هسته. ایرانی زوونون تاریخی هارشا جا سه تا رج دله تقسیم وونّه:

باستونی گِدِر که، هخامنشی ره سر تا وه ره انجوم، تقریبا بیستم سده‌ی جا تا حدود چاروم و سوم میلاد جا پیش ره دربرگیرنه. باستونی ایرانیج زوونون جا، چارتا زوون ره اشناس بَیینه: مادی، سکایی، اوستایی و کوهنه فارسی.

ترنه ایرانیج زوونون ایران و افغانستون دله متمرکزنه و شه دِتا رج جه تقسیم وونّه:

  1. شرقی (خوراسانیج)
  2. غربی

ترنه ایرانیج زوونون قفقاز، میونی آسیا،چین ترکستون، پامیر، ترکیه، سوریه، عراق و هند قاره‌مونا دله هم گپ بزه بونّه.


شرقی ایرانیج زوونون (خوراسانیج)[دچی‌ین]

وشون نمونه:

غربی ایرانیج زوونون[دچی‌ین]

شه دتا رج ره تقسیم بونه:

  • غربی‌شمالی
  • غربی‌جنوبی

غرب‌شمالی ره نمونه‌ئون:

غربی جنوبی ره نمونه:

فارسی زیر چلّه‌ئون سه تا گت رج ره تقسیم بوننه : ایران فارسی، دری فارسی (افغونستونتاجیکی فارسی

لری هم رجونی دارنه لری، لکی و بختیاری واری.

کومزاری، مسندام ئومان جزیره‌مونا (شبه جزیره) دله گپ بزه بونه و آران تاتی، باکی‌ئه وَر. وه ره نونه تاتی جا اشتیفا بَییرین.


ایرانیج زوونون ویکی دله[دچی‌ین]

ایرانیج زوونون ویکی دله
اوستیایی پشتو تاجیکی زازاکی فارسی کوردی گیلکی مازرونی

دییه پیوندون[دچی‌ین]

ایرانیج زوونون

رج غربی ایرانیج زوونون
غربی شمال

باستون: مادی  میانا: پارتی (پهلوی اشکانی)  ترنه: آذری | گیلکی | مازرونی ِزوون | تالشیکی | تاتی تبار زوونون | کردی کرمانجی | کردی سورانی | زازا-گورانی | سمنانی | مرکزی ایرانیج زوونون | بلوچی | سیوندی 

غربی جنوب

باستون: باستونی پارسی  میانا: میانا پارسی (پهلوی)  ترنه: فارسی | لری | بختیاری | لارستانی | بشاگردی | کمزاری | تاتی اران 

رج شرقی ایرانیج زوونون
شرقی شمال

باستون: اوستایی  میانه: سغدی | خوارزمی | بلخی | غربی سکایی | آلانی | سرمتی  ترنه: آسی | یغنابی (سغدی نو) 

شرقی جنوب

میانا: سکایی-تخاری  ترنه: پشتو | پامیری زوونون | پراچی | ارموری | منجی | یدغه 

۱-بلوچی گویشورون مهاجرت وسه جوغرافیائی هارشا ی جا ایران فلات ره شرقی جنوب منتقل بهینه. ۲- غربی جنوب رج ره رج فارسی‌تبار نیز گن نه. ۳-ویشتر زوون‌اشناسون، اوستایی ره غربی و شرقی رجون مرز دله دسته‌بندی کن نه.