ایرانی زوونون

گستره و ایرانیج ره زوونون شاخه

ایرانیج زوونون اتا چلّه هندوایرانی زوونون جه هسته. ایرانی زوونون تاریخی هارشا جا سه تا رج دله تقسیم وونّه:

باستونی گِدِر که، هخامنشی ره سر تا وه ره انجوم، تقریبا بیستم سده‌ی جا تا حدود چاروم و سوم میلاد جا پیش ره دربرگیرنه. باستونی ایرانیج زوونون جا، چارتا زوون ره اشناس بَیینه: مادی، سکایی، اوستایی و کوهنه فارسی.

ترنه ایرانیج زوونون ایران و افغانستون دله متمرکزنه و شه دِتا رج جه تقسیم وونّه:

شرقی (خوراسانیج)
غربی

ترنه ایرانیج زوونون قفقاز، میونی آسیا ،چین ترکستون، پامیر، ترکیه، سوریه، عراق و هند قاره‌مونا دله هم گپ بزه بونّه.

شرقی ایرانیج زوونون (خوراسانیج)[دچی‌ین]

وشون نمونه:

غربی ایرانیج زوونون[دچی‌ین]

شه دتا رج ره تقسیم بونه:

غربی‌شمالی
غربی‌جنوبی

غرب‌شمالی ره نمونه‌ئون:

غربی جنوبی ره نمونه:

فارسی زوون‌ئون گویشون
لوری

فارسی زیر چلّه‌ئون سه تا گت رج ره تقسیم بوننه : ایران فارسی، دری فارسی (افغونستون)، تاجیکی فارسی

لری هم رجونی دارنه لری، لکی و بختیاری واری.

کومزاری، مسندام ئومان جزیره‌مونا (شبه جزیره) دله گپ بزه بونه و آران تاتی، باکی‌ئه وَر. وه ره نونه تاتی جا اشتیفا بَییرین.

ایرانیج زوونون ویکی دله[دچی‌ین]

ایرانیج زوونون ویکی دله

•

•

•

•

•

•

•

دییه پیوندون[دچی‌ین]

	ایرانیج زوونون
رج	غربی ایرانیج زوونون
غربی شمال	باستون: مادی میانا: پارتی (پهلوی اشکانی) ترنه: آذری \| گیلکی \| مازرونی ِزوون \| تالشیکی \| تاتی تبار زوونون \| کردی کرمانجی \| کردی سورانی \| زازا-گورانی \| سمنانی \| مرکزی ایرانیج زوونون \| بلوچی \| سیوندی
غربی جنوب	باستون: باستونی پارسی میانا: میانا پارسی (پهلوی) ترنه: فارسی \| لری \| بختیاری \| لارستانی \| بشاگردی \| کمزاری \| تاتی اران
رج	شرقی ایرانیج زوونون
شرقی شمال	باستون: اوستایی میانه: سغدی \| خوارزمی \| بلخی \| غربی سکایی \| آلانی \| سرمتی ترنه: آسی \| یغنابی (سغدی نو)
شرقی جنوب	میانا: سکایی-تخاری ترنه: پشتو \| پامیری زوونون \| پراچی \| ارموری \| منجی \| یدغه
	_{۱-بلوچی گویشورون مهاجرت وسه جوغرافیائی هارشا ی جا ایران فلات ره شرقی جنوب منتقل بهینه. ۲- غربی جنوب رج ره رج فارسی‌تبار نیز گن نه. ۳-ویشتر زوون‌اشناسون، اوستایی ره غربی و شرقی رجون مرز دله دسته‌بندی کن نه.}