نظامی
نظامی گنجوی (بزائه‌ی ۵۳۵ ه.ق، گنجه – بمرده‌ی ۶۰۷ یا ۶۱۲ ه.ق) اتا فارسی‌زوون شاعر بی‌یه که قرن شیشم و قرن هفتمِ اوائل شعر گاته. ونه شعرون مثنوی ِسبک جه هستنه و وه فردوسی واری قدیمی داستان‌ها ره یمو شعر کارده و وشون ره آب-تاب دائه. نظامی پنج‌تا گتِ داستان بنویشته که وشون ره سرجمع گانه خمسه یا پنج گنج؛ این پنج‌تا کتاب مخزن‌الاسرار، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، هفت‌پیکر و اسکندرنومه هستنه. نظامی این کتابون ره محلی امیرون و حاکم‌های وسّه نوشته و وشون جه پول گیته ولی برخلاف دیگر شاعرونی که اون دوره دَیینه، خله دس‌مال‌کری جه خِشش نمو و خله شاهون وسّه چاپلوسی نکارده و حتا تا جایی که تونسته وشون پَلی نشی‌یه. وه خله گتِ شاعر بی‌یه و ونه داستان‌ها خله فارسی ِادبیات دله تأثیر بی‌یشته و خله شاعرون سعی هاکردنه ونه واری شعر باون و ونه واری خمسه بنویسن.
نظامی شه کتابون دله ات‌که ایرانی بی‌ین جه افتخار کانده و وه ره برتری دنه؛ مثلاً شه شیرین-خسرو که ایرانی بینه ره لیلی-مجنون که عرب بینه جه بتتر دونده یا شه بتترین نقش‌ها ره داستان‌ها دله دِنه ایرانیون ره. ولی آذربایجون جمهوری چند سالی هسته که سعی هاکردنه که اتا کالیجار دله وه ره شه کشورِ ملی شاعر سراق هادن. خله کارها هم هاکردنه: ونه عکس ره شه پول سر چاپ هاکردن جه بَی تا ونه قـَور که گنجه دله دره ره آباد هاکردن.
منابع[دچی‌ین]
- محمدرضا طاهری. نظامی ِپادکست کانال.