نازی آلمان
| |||||
| شوئار رسمی (به آلمانی): Ein Volk, ein Reich, ein Führer (آوانگاری به مازرونی: اِین وٌلک، اِین رِیش، اِین فٌوهرر) (ترجمه: اتا ملت، اتا رایش، اتا رهور) | |||||
| |||||
| نیشتنگاء(=پایتخت) | برلین | ||||
| زوون | آلمانی | ||||
| نوع دولت | ات‌حزبی | ||||
| گتی - کل -ئو |
۶۹۶،۲۶۵ کیلومتر مربع ؟ | ||||
| جمعیت - کل - تراکم |
تخمین سال ۱۹۴۵ ۹۰،۰۳۰،۷۷۵ ۱۲۹/۳ نفر هر کیلومتر مربع دله | ||||
| تأسیس - اعلام - شناخت رسمی |
۳۰ ژانویه ۱۹۳۰ | ||||
| تسلیم بیّن | ۸ مه ۱۹۴۵ | ||||
| پیل یکا | رایش مارک | ||||
.svg)
.svg)
آلمان نازی یا رایش ۱۹۳۳-۱۹۴۵ به حکومت آلمان دوران بین سال‌ئون ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ بائوته وانه که دولت آدولف هیتلر تا سال ۱۹۴۵ میلادی این کشور دله راس حکومت بی‌یه. این دوره گادِر، آلمان تحت حکومت حزب سوسیالیست ملی کارگرون آلمان به رهبری آدولف هیتلر به عنوان صدراعظم بی‌یه. وه از سال ۱۹۳۴ رهبر حزب سوسیالیست ملی کارگرون آلمان بیّه. پس از روی کار بموئن نازی‌ئون سال ۱۹۳۳، نام رسمی آلمان تغییر نکاردع و «رایش آلمان» (به آلمانی:Deutsches Reich) یا «رایش سیّم» که از سال ۱۸۷۱ دیّه، باقی بموندسته.
امپراتوری آلمان و رایش آلمان
[دچی‌ین]ونه اسم ِریشه
[دچی‌ین]مفهوم رایش با مفهوم امپراتوری فرق دانّه. از نظر تاریخی، فقط به آلمان از سال ۱۸۷۱ تا سال ۱۹۱۸ میلادی که آلمان تحت قوانین فرمانروایی بی‌یه «امپراتوری آلمان» بائوته بی‌یه. در صورتی که عبارت «رایش» نوع حکومت آلمان از ۱۸۷۱ تا ۱۹۴۵ میلادی ره گانه. واژه «رایش» آلمانی زوون دله برخلاف واژه «امپراتوری» اتا حکومت سلطنتی نی‌یه و ویشتر به معنای اتا اتحادیه یا مجموعه‌یی از چنتا سرزمین متحد هسته.
تاریخ آلمان دله بین سالای ۱۸۷۱ تا ۱۹۴۵ سه رایش تشکیل بیّه که اینان بینه:
- ۱۸۷۱ تا ۱۹۱۸ : رایش آلمان به معنای امپراتوری آلمان (به انگلیسی:German empire) با سطنت مطلقه تحت قوانین هوهنتزولرن (به آلمانی:Hehenzollern) که این دوره تا پایان جهونی جنگ اول دمباله داشته.
- ۱۹۱۹ تا ۱۹۳۳ : پس از استعفای قیصر ویلهلم دیّم سال ۱۹۱۸ و به دمبال پذیرش موعاهده ورسای سال ۱۹۱۹، جوموری دموکراتیک آلمان با اسم جوموری وایمار سر کار بموئه.
- ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ : سال ۱۹۳۳ پس از بمردن ژنرال هیندنبورگ رئیس جومور وقت آلمان آدولف هیتلر صدراعظم آلمان این کشور ره به اتا نظام ات حزبی همراه با پارلمون به ریاست حزب ملی کارگرون سوسیالیست آلمان معروف به رایش سوم یا همون آلمان نازی تبدیل هاکرده.
سال ۱۹۳۸، با الحاق کشور اتریش، آلمان نازی اولین بار وسّه پس از امپراتوری غربی روم، به‌صورت ایالت‌ئون متحده دربمو و اتریش در آلمان ِسامون دله دکته. اوایل دهه ۱۹۴۰، رژیم نازی نقطه نظر نظامی و ارضی جه، به صورت حاکم ملل اروپا دربموئه. سال ۱۹۴۳، دولت نازی، آلمان ِاسم ره به طور رسمی به «گت ِرایش آلمان» تغییر هدائه و تا شکست آلمان نازی ماه مه سال ۱۹۴۵ به همین اسم باقی بموندسته.
تاریخ
[دچی‌ین].svg)
آلمان پس از جهونی جنگ اول به وسیله موعاهده ورسای تحقیر بیّه و به موجب این قرارداد آلمان نا فقط مقصر شروع جهونی جنگ اول بشناسی بیّه بلکه مجبور بیّه بخشی از شه خاک ره همیشه وسّه از دست هاده به علاوه غرامات خله سنگینی هم هاده. همچنین خلع سلاح خله شدیدی بر ضد این کشور اعمال بی‌یه. این سلسله تحقیرون که به طور حتم مسبب اصلی این متفقین بینه به همراه برخی شرایط دیگر از جمله ناآرامی‌ئون مدنی نسبت به گروه‌ئون مارکسیستی، گت رکورد اقتصادی و تورم شدید، واکنش برابر لیبرالیسم به دلیل سیاست‌ئون نادرست جوموری وایمار و بدبین هاکردن مردم از نظام پارلمونی شرایط ره رشد و ظهور نظام دیکتاتوری و قدرت هایتن حزب ملی سوسیالیست کارگرون آلمان وسّه فراهم هاکرده. نازی‌ئون بتونستنه با استفاده از تبلیغات و وعده امنیت اجتماعی، اشتغال کامل، قدرت هایتن مجدد آلمان صحنه بین‌المللی و بردگاردنی‌ین سرزمینای سِوابَیی از آلمان از طریق موعاهده ورسای جه مردم ره به بساتن دولت ات حزبی وسّه متقاعد هاکنن. نازی‌ئون معتقدنه نظام جوموری و پارلمونی (دموکراسی) نتونسته قدرت تصمیم‌گیری اجرای وشون برنامه‌ئون ره داشته بائه همینسه با وعده لغو موعاهده ورسای بتونستنه تعداد خله‌یی از مردم ره شه جا هم سو هاکنن.
سال ۱۹۲۸ حزب نازی فقط ۱۲کارسی مجلس ملی آلمان دله داشته که با عمیق بیّن بحران‌ئون اقتصادی و سیاسی بتونسته تا سال ۱۹۳۲ بیش از ۲۳۰کارسی مجلس ملی آلمان دله به دست بی‌یاره و این تعداد کارسی حزب نازی ره به گت‌ترین حزب مجلس ملی تبدیل هاکرده. رئیس جومور هیندنبورگ تاریخ ۳۰ ژانویه ۱۹۳۰ آدولف هیتلر ره به عنوان صدراعظم و مسئول تشکیل کابینه معرفی هاکرده. هیتلر بتونسته با همراه هاکردن بعضیا، شه احزاب کابینه ائتلافی ره بساجه. با جریون تش هایتن مجلس ملی، هیتلر بتونسته شه گت‌ترین رقیب حزب کمونیست آلمان ره صحنه جا دَر بَوِره و این اولین قدم ات‌حزبی هاکردن آلمان بی‌یه. ماه مارس ۱۹۳۳ حزب نازی بتونسته قانونی ره مجلس دله تصویب هاکنه که ونه په اختیارات بالایی به صدراعظم هدائه بواشه تا طول ۴سال قانون اساسی آلمان اصلاح بواشه، این فرصت چار ساله اجازه دائه برنامه‌ئون حزب نازی به خِشِی و به صورت کامل اجرا بواشه احزاب دیگر مجلس ملی آلمان دله مخالف این قانون بینه و پس از مخالفت یتا یتا صحنه سیاسی آلمان جه حذف بینه تا اینکه ۱۴ ژوئیه ۱۹۳۳ آلمان رسماً اتا کشور ات‌حزبی اعلام بیّه. پس از وه قدم‌ئون بعدی تشکلیل‌هایتن رایش برداشته بیّه و قدم بعدی پرچم با نشون بشکسته صلیب و پرچم جوموری وایمار اصلاح بیّه و ۳۰ ژانویه ۱۹۳۴ به دستور رئیس جومور (پل فون هیندنبورگ)، صدراعظم هیتلر موضف بیّه اختیارات ایالت‌ئون آلمان ره تا حد ممکن کم و اختیارات برخی از ایالات‌ئون هم به طور کامل زیر نظر برلین قرار هاده، این کار مغایر سیستم فدرالی آلمان بی‌یه. زمونی که ژوئن ۱۹۳۴ اتا انگلیسی خَوِرنویس برلین دله آدولف هیتلر جه تغییرات جا سوال هاکرده وه اینتی جواب هدائه:
| « | اول این حرف من ره به تمسخر بیتنه وقتی بائوتمه جنبش نازی‌ئون هزار سال دمباله پیدا کانده، فراموش نکانین مردم چتی مه ره خنده زونه اون گادِر که ۱۵سال پیش بائوتمه من روزی آلمان دله حکومت کامبه. وشون ِخنده به همون قایده لوچ‌لوچی بی‌یه. وقتی من گامبه، قدرت ِسر باقی موندمبه. | » |
تشکیل آلمان نازی
[دچی‌ین]پس از بمردن هیندنبورگ ۲ اوت ۱۹۳۴ به صورت قانونی اختیارات کنترل کشور تا انتخابات به صدراعظم آدولف هیتلر برسی‌یه. هیتلر مدتی قبل اتا جریون بیماری رئیس جمهور قرار بَییت‌بی‌یه و بتونست‌بی‌یه با حذف ارنست روهم که قصد ادغام گروه اس آ و ارتش ره داشته نظر فرمونده‌ئون ارتش ره جلب هاکنه و در نهایت بتونسته با جلب نظر مجلس ملی قسم بخاره و راسماً رایش سیّم ره تاسیس و شه ره پیشوای رایش سیّم اعلام هاکنه. دولت ائتلافی نازی‌ئون به اتادولت ات‌حزبی تبدیل بیّه و رسماً نمادون و پرچم بشکسته صلیب ره شه دله بی‌یاردنه، کتاب‌ئون درسی ره عوض هاکردنه و به معلمون و مدارس گاتنه عقاید نازیسم ره مدارس دله ترویج هاکنن. نازی‌ئون با تاسیس گشتاپو و استخدام بیش از ۱۰۰،۰۰۰ نفر این سازمان دله فعالیت‌ئون جامعه ره زیر نظر هایتنه.
جهونی جنگ دوم
[دچی‌ین]ونه گت بنویشته ره بخوندین: جهونی جنگ دوم
.svg)
شهر آزاد دانزینگ پیش از جهونی جنگ اول شهری ایالت پروس غربی و متعلق به کشور آلمان بی‌یه. پس از جهونی جنگ اول و تشکیل کشور لهستون این شهر بندری به عنوان شهر آزاد اعلام بیّه و ونه مالکیت توسط متفقین به لهستون هدائه بیّه. پس از این تحولات ایالت پروس شرقی آلمان جه سِوا بیّه و تنها راه ارتباطی با این ایالت از طریق هوایی یا دریایی امکان داشته. از طرف دیگر بریتانیا تضمین کننده امنیت لهستون بی‌یه. دولت هیتلر لغو موعاهده ورسای و بردگاردنی‌ین سرزمین‌ئون سِوا بَیی آلمان ره به عنوان شه گت‌ترین هدف به مردم اعلام هاکرد بینه. نخست دولت هیتلر تصمیم به پس‌بیتن مناطق سِوا بَیی به خصوص شهر و منطقه دانزینگ بَیته که با مخالفت شدید لهستون مواجه بیّه و این تنش سیاسی باعث سردی روابط دِتا ملت بیّه. پس از اونکه آلمان نازی موفق بیّه قرارداد عدم جنگ ره با شوروی دَونده، تاریخ ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ و پس از چن ماه تنش سیاسی به لهستون حمله هاکرده و شوروی هم پس از آلمان ۱۷ سپتامبر از شرق به لهستون لشکر دَکشی‌یه و این شروع جنگ اروپایی‌ئون بی‌یه.
سقوط نازی‌ئون
[دچی‌ین]پس از شکست آلمان جریون جهونی جنگ دوم و خادکاشی آدولف هیتلر و همینتی اشغال این کشور توسط متفقین مناطق پروس شرقی و بخش‌ئونی از براندنبورگ و مناطقی غرب آلمان جه سِوا بینه و به همسایه‌ئون هدائه بَینه. مناطق غربی اشغال بَیی آلمان توسط آمریکا، بریتانیا و فرانسه بعدها به جوموری فدرال آلمان و بخش شرقی اشغال بَیی توسط شوروی بعدأ به جوموری دموکراتیک آلمان (به جزء غربی بخش ِبرلین) تبدیل بیّه. خاک آلمان پس از جهونی جنگ دوم به صحنه جنگ سرد و مقابله دِتا قدرت شرق و غرب تبدیل بیّه. آلمان ِپول ِواحد از رایش مارک به مارک آلمان تغییر هاکرده. تا سال ۱۹۵۱ غربی آلمان بتونسته شه وضعیت ره عادی هاکنه اما فعالیت شرقی آلمان تحت حکومت دولت کمونیستی یواش پیش شی‌یه، آلمان آخرسری بتونسته سال ۱۹۹۱ دِباره متحد بَواشه.
گت ِرایش ِآلمان
[دچی‌ین]
تحکیم حکومت و همینتی کنترل بهتر سرزمین آلمان که اتا گت کشور ِمرکز اروپا بی‌یه، آدولف هیتلر سال ۱۹۳۵ شه طرح ره تمرکز قدرت وسّه برلین دله اجرا هاکرده و ایالت‌ئون مختلف آلمان ره مجبور هاکرده تا به صورت کامل تحت فرمون دولت مرکزی بائن. پس از الحاق اتریش به آلمان و اضافه هاکردن بخش‌ئون وسیعی از لهستون، دانزینگ و لیتوانی این سیاست آلمان نازی تغییر نکارده و دولت سایر مناطق رایش ره به اجبار تحت دستورات کامل از برلین قرار هدائه که البته این کار خلاف قوانین فدرالی آلمان بی‌یه و قبل از حکومت رایش سیّم ایالت‌ئون آلمان تا حدودی آزادی عمل داشتنه. بین سالای ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۵ تغییرات زیادی سامونای رایش سیّم دله بساته بیّه به نحوی که اوایل تشکیل رایش سیّم، حکومت تحت الحمایه بوهمیا و موراویا که مورد اختلاف با چک اسلواکی بی‌یه به رایش اضافه بیّه همینتی پس از اشغال لهستون حدود ۵،۰۰۰،۰۰۰ آلمانی مناطق سِوا بَیی دله طبق موعاهده ورسای لهستون ِغرب ساکن بَینه و این مناطق هم به رایش سیّم اضافه بیّه. به غیر از مناطقی که دولت نازی وشون ره جزء خاک آلمان دونسته و اکثراً طبق موعاهده ورسای از این کشور سِوا بَیبینه سایر مناطق اشغال بَیی هم توسط دولت آلمان و با مرکزیت برلین اداره بینه که تموم فرموندارون این مناطق از طرف حکومت مرکزی رایش سیّم انتخاب بینه که کشورونی مثل نروژ، بلاروس، هلند، بلژیک، مناطقی لهستون جه و فرانسه ِشمال ازجمله این مناطق بینه. آدولف هیتلر و سایر سیاستمدارون آلمان نازی معتقد بینه آریایی‌ئون سراسر اروپا دله دکلستونه و آلمان پس از الحاق اتریش و تبدیل بیّن به رایش سیّم ونه به سمت متحد هاکردن تموم ملت‌ئون آریایی و تبدیل به گت ِرایش ِآلمان حرکت هاکنه تا اونکه تموم ملت‌ئون آریایی اروپا ره با ملت‌ئون نوردیک (شومالی اقوام) متحد هاکنه.
ایدئولوژی
[دچی‌ین]گت بنویشته: نازیسم
ناسیونال سوسیالیسم به هر حال شباهت‌ئون زیادی با فاشیسم دانّه اما نازی‌ئون هیچ گادر شه ره جزئی از فاشیسم ندونستنه. البته هر دِتا ایدئولوژی بر نظامی‌گری تاکید داشتنه، البته نازیسم و نازی‌ئون اختلافایی نسبت به فاشیست‌ئون ایتالیا، اسپانیا و پرتغال دله داشتنه که اتا از مشخص‌ترین تفاوتون وشون توجه به نژاد و نژادپرستی بی‌یه البته نازی‌ئون خله از شه نمادون ره هم فاشیست‌ئون ِایتالیا جه و به طور خاص روم ِامپراتوری جه بَیته بینه مثلأ نازی‌ئون ِسلام که به سبک سلام ِرومی‌ئون بی‌یه.
روابط خارجی
[دچی‌ین]
ترس از بساتن جنگی نوین اروپا دله روابط بین کشورون ره اثر هاکرد بی‌یه، پس از الحاق اتریش و قدرت بَیتن مجدد آلمان تحت حکومت آدولف هیتلر، ایتالیا به رهبری بنیتو موسولینی شه قدیمی هم پیمون (بریتانیا) جه سِوا بیّه و به آلمان متمایل بیّه، آلمان هم متقابلاً سیاست‌ئون توسعه طلبونه ایتالیا به خصوص روابط اون کشور با چک جه پشتیبونی کارده. از طرف دیگر روابط آلمان نازی و لهستون خله رابطه‌ی سرد و متشنجی بی‌یه نازی‌ئون اول سعی کاردنه چارچو مذاکرات منطقه دانزینگ ره به خاک آلمان ضمیمه هاکنن که با مخالفت شدید لهستون مواجه بینه. پس از اون آلمانیا به مذاکره با شوروی تن هدانه و موفق بَینه پیمون مولوتف-ریبنتروب (وزیرون خارجه شوروی - آلمان نازی) ره به امضا برسونن و با شوروی روی تقسیم لهستون به توافق برسن. پس از اونکه آلمان و لهستون مذاکرات دِجانبه دله شکست بخاردنه آلمان تاریخ ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ به لهستون حمله هاکرده و شوروی هم ۱۷ سپتامبر شه حمله ره شرق ِور جه به لهستون شروع هاکرده.
وابسته جستارون
[دچی‌ین]پاورقی
[دچی‌ین]۱.^ Jesse Owens
پانویس
[دچی‌ین]
- William Sheridan Allen The Nazi Seizure of Power: the experience of a single German town, 1922-1945 by New York ; Toronto : F. Watts, 1984 ISBN 0-531-09935-0.
- Michael Burleigh. The Third Reich: A New History. 2002. ISBN 0-8090-9326-X, standard scholarly history 1918-1945
منابع
[دچی‌ین]- ویکی‌پدیای کارزنون، «آلمان نازی»، انگلیسی ویکی‌پدیا، آزاد دانشنومه، دله. (هارشی‌یه بَیی ۷ تیر ۱۳۸۹).
- نبوغ هیتلر، حمید رضا نیک بخش، پیشرفت‌های اقتصادی و اجتماعی آلمان در دوران نازیسم، نشر ترآوا ، ۱۳۸۸، ISBN 978-964-8344-88-2
 |
ویکی تلمبار دله بتونّی پرونده‌ئونی که نازی آلمان خَوری دَره ره پیدا هاکنین. |