پلوتینوس

فلوطین شخصی معلومات بزا-روز 205 Lycopolis (en) یا اسیوط (en) بمردن ۰۲۷۰ (گرگوریان) ملیت روم باستان (fa) گپ‌بزن زوون لاتین پیشه‌ئون فیلسوف (fa) نویسنده دیگر معلومات تخصصی رشته فلسفه استاد آمونیوس ساکاس شاگردون پورفیری — کاسیوس لونگینوس (fa)

فِلوطین یا اِفلوطین یا پلوتینوس (یونانی جه: Πλωτῖνος) اتا فیلسوف بی‌یه که هلنیستی دوره (که یونانِ فرهنگ دنیا دله دپیت بی‌یه) زندگی کرده. فلوطین سال ۲۰۴ یا ۲۰۵ میلادی، اسکندریه، مصر دله دنیا بمو و آخرین نسل جه هسته که یونانِ سنتی فلسفه په بوردنه. فلوطین ره نو افلاطونی فلسفه‌یِ سازنده اِشناسنّه. وه آمونیوس ساکاس شاگرد بی‌یه و زمونی که چل سال سن داشته، بورده شه داشتی-نداشتی جه رم دله اتا مکتب بساته و شه شاگردون ره درس دائه. فلوطین گپ ره ونه اتا شاگرد کتاب دربیارده و ونه نوم دنیا دپیته.

فلوطین اتا گتِ فیلسوف‌هایی جه بی‌یه که باستانِ دوره دئینه و وه ره تومبی افلاطون، ارسطو و کریسیپوس جه مقایسه هاکنیم. وه هم شه دوره-زمونه‌یِ باقیِ فلاسفه دستوری، سنتی فلسفه ره شه ابتکار و فکر جه ترکیب هاکرده و اتی نو مکتب بساته. خله راحت ننشنه بفهمستن که وه کاجه‌هان جه تأثیر بیته و کمین کتاب‌ها ره بخوندست بی‌یه. یحتمل افلاطون ِدیالوگ‌ها و ارسطویِ متافیزیک جه آشنا بی‌یه. رواقیون ِاخلاقی چارچوب هم ونه گپ دله میّن هسته. بعضی گپ ره که زنده، اسکندر آفرودیسیاس بنویشته‌ئون دله بنشنه پیدا هاکردن که ارسطویی (مشائی) بی‌یه و قرن دو تا سه میلادی دیّه. فلوطین علاوه بر اینان، خله میونه افلاطونی فلسفه جه هم یاد گیته و نومنیوس آپامیا (قرن دوم) جه تأثیر دی‌یه. شاید گنوسیسم که فلوطین ونجه خله مخالف صدا سرهدا هم ونه سر تأثیر بی‌یشت بوئه. بعضی بنویشته‌ئون که هرمس تریسمگیستوس تنک هکرد بی‌یه ره هم شاید خَوِر داشت بوئه. درست میّن نی‌یه که فلوطین چنده مسیحیت جه آشنا بی‌یه، ولی حکماً شه شاگردِ اِندا مسیحیون جه نگرانی نداشته.

منابع

• Christian Wildberg. «Neoplatonism» ‎(انگلیسی)‎. استنفوردِ فلسفه‌یِ دانش‌نومه، ۱۱ ژانویه ۲۰۱۶. هارشی‌یه بیی ۹ مه ۲۰۲۳ گادِر.