کریسیپوس
Chrysippus of Soli  اتا رومی موجستمه که هلنیستی موجستمه‌ئون سر جا بساتنه و کرایسیپوس ره سراق دنه. (بریتانیا موزه)
| ||||||||||||||||||||||
کریسپوس یا کرایسپوس [اهل سولی] (یونانی جه:Χρύσιππος ὁ Σολεύς – حدود ۲۷۹ تا ۲۰۶ پ‌م[persian-alpha ۱]) اتا فیلسوف مردی بی‌یه که یونان باستان دله رواقی فلسفه ره قبول داشته. وه سولی، کلیکیه شهر دله دنیا بمو و جوونی شه کوچ ره بَوِرده آتن و اونجه کلینتس رواقی ِشاگرد بیّه. زمونی که حدود سال ۲۳۰ پ‌م کلینتس بمرده، کرایسیپوس بیّه رواقیونِ سومین مرشد و گت آدم بیّه. وه خله پر کار و پرتلاش نویسنده بی‌یه و کلینتسِ استاد، زنون رواقی، آثار ره گسترش هدا و رواقیونِ رمبش ره از نو بساته که وه ره همینسه «رواقیونِ دومین مؤسس» اشناسنّه.[۶]
کرایسیپوس خله منطق، علم تئوری، اخلاق و فیزیک دله پچاک و قَدِر بی‌یه. وه گزاره‌ای منطق (پروپزیشنال لوجیک) سیستم ره بساته که که جهونِ عملکرد و آدمونِ نقش ره بتتر درک هاکنن. وه تقدیرگرا بی‌یه و گته آدمون ونه سرنوشت ره گِس هادن، ولی اینتی فکر کرده که آدم ونه شه فکر و عمل سر اراده داره. وه گته که اخلاق بستگی دارنه که جهونِ ماهیت ره چتی دَر بَوِرد بوئی. وه شه شاگردون ره یاد دائه که چتی علاقه‌ئونی که سرکش هستنه و آدمی ره عذاب دنّه ره ونه سرکوب هاکردن. ونه دوره رواقیون اتا مهم و پرطرفدار مکتب بَینه و یونان و روم دله تا سال‌ها په‌روو داشتنه. علاقه‌ای که وه زوون‌بازی جه داشته، باعث بی‌یه که حتا ونه شاگردون هم بعضی گدر ونه حرف ره حالی نوون.[۷]
ونه کتابون جه هچ‌کمین باقی نموندستنه و فقط بعضی تیکه-پاره قسمتون سالم جان بدر بَوِردنه.[persian-alpha ۲] همین اواخر، ونه بعضی بنویشته‌ئونِ باقی بموندست ره هرکولانیوم پاپیروس دله کشف هاکردنه.[persian-alpha ۳]
زندگی‌نومه
[دچی‌ین]کرایسیپوس، آپلونیوس ِریکا بی‌یه که اصالتاً تارسوس آدِم بی‌یه ولی ونه ریکا سولی ِشهر دله دنیا بمو که اون گدر کلیکیه منطقه دله دیّه (اسا ترکیه شنه).[۱۰] ونه قد پچیک بی‌یه[۱۱] و وچگی جه تمرین هدا بینه که بلندِ مسیر ره دو بَیره.[۱۲] جوونی ونه پی‌یری مال ره حکومت مصادره هاکرده و ونه دس جه بیته.[۱۳][persian-alpha ۴] کرایسیپوس شه کوچ ره بیته و بورده آتن و اونجه کلینتس شاگرد بیّه که اون گدر رواقیون ِمکتب دله استاد و مرشد بی‌یه.[۱۵][persian-alpha ۵] محققون گنّه که وه وِسته اون گدر آرکسیلائوس و ونه شاگرد لاسیدس، که افلاطون آکادمی دله دئینه، پلی هم درس بخوندست بوئه.[۱۷]
کرایسیپوس خله رواقی مطالعات جه درگیر بی‌یه و تلاش داشته. ونه یاد بیتن و درس جواب هدائن، ونه هم‌کلاسی‌ها پلی نمونه بی‌یه.[۱۲] ونه اعتماد بنفس و جسارت اینجه دیار وونه که ظارا کلینتس ره باته: «مه ره اصول ره یاد هاده و مسیر هدار سراق هاده که شه اثبات جه وه ره حل هاکنم.»[۱۲] زمونی که سال ۲۳۰ پ‌م کلینتس بمرده، کرایسیپوس ونه جاسر هنیشته و رواقیونِ مکتب‌دار بیّه.
کرایسیپوس اتا پرکارِ نویسنده بی‌یه. مثال مشهور هسته که وه تا روزی پونصد خط ننویشت بوئه، وه ره اون شو خو نَیته[۱۸] و جمعاً ۷۰۵تا رساله و کتاب بنویشته.[۱۹] وه جامعیت ره مهم دونسته و بحثِ هر دِ وَر پشت ره گیته[۱۷] ولی ونه مخالفون گاتنه که وه شه کتاب دله فقط بقیه‌یِ حرف ره پر کنده و شه جه هچّی ندارنه.[۲۰] وه گپ بزوئن دله پرت-پلا هم گته و این دار تِک-اون دار تِک شی‌یه. ولی ونه حرفِ مغز ره خله‌ها بَیتنه و استفاده وَردنه.[۲۱]
وه ۱۴۳مین المپیاد (۲۰۸–۲۰۴ پ‌م) سال، زمونی که ۷۳ ساله بی‌یه، بمرده.[۵] دیوژن لائرتی دِ جور ونه بمردن ره تعریف هاکرده.[۲۲] روایت اول، کرایسیپوس بورده شراب بخرده ولی شراب خله امبس بی‌یه و ونه جان ره بیته. روایت دوم گنه که دیّه اتا خر ره اشائه که انجیل خرده و داد بزو باته: «اسا خر ره ات‌که مشروب هادین که انجیل ره بشوره-جر بَوِره» و انده خنده هاکرده که ونه دل‌پوست بورده و بمرده. ونه عامی‌وچه، آریستوکرئون، ونه موجستمه ره بساته که مردم یاد بمونده.[۲۳] بمرده په، ونه مقوم ره زنون، اهل تارسوس بیته.[۲۴]
ونه کتابون، هیچ‌کمین سالم باقی نموندستنه. ولی ونه بنویشته‌ئون ره تومبی سیسرون، سنکا، جالینوس، پلوتارک و دیگرون کتاب دله پیدا هاکنیم. جدیداً ونه چنتا بنویشته تیکه ره کشف هاکردنه که منطقی سؤالات و مَشییّت خوری هستنه و هرکولانیوم پاپیروس دله پیدا بینه.[۹] اتی سومین بنویشته ره هم پیدا هاکردنه که شک دارنه که ونه شنه یا نا.[۹]
مطالعات
[دچی‌ین]کرایسیپوس موفق بیّه که نقدهایی که افلاطون آکادمی کردنه ره جواب هاده[۲۵] و ات‌جور وشون جواب ره داء که گته دیگر وشون چاره‌کر نینه. وه زنون و کلینتس ِگپ ره بیته و اتی تغییر-تفصیل هدا که رواقیون سیستم ره شکل هدا و نو بساته.[۲۵] وه رواقیون ِفیزیک و علم ِتئوری ره بساته[۲۱] و وشونِ منطق ره ایجاد هاکرده.[۲۶] خلاصتاً، کرایسیپوس رواقی مکتب ره، رواقی مکتبی هاکرده که اشناسمبی.[۲۷]
منطق
[دچی‌ین]کرایسیپوس خله منطق جه بنویشته و گزاره‌ای منطق مبحث ره بساته. ارسطویِ منطق خله کلماتِ ارتباط سر اِستا بی‌یه: مثلاً گته «آدم» و «سقراط» ره نظر بئیریم، چون هر آدمی میرنه و سقراط هم آدم بی‌یه، پس سقراط هم میرنه. رواقی منطق ولی ویشته جملاتِ ربط ره بررسی کرده: مثلاً گته اگه روز هسته، روشن هسته. ولی روز هسته: پس روشن هم هسته. [۲۸][۲۹]پیش از این هم مگارایی مکتب ِدانشمندون – دیودوروس کرونوس و فیلو – این مسئله ره پیش هکشی بینه و حتا ارسطوی شاگردون – ثئوفراستوس و اودموس – قیاس فرضی ره بررسی هاکرد بینه،[۳۰] ولی نهایتاً این کرایسیپوس بی‌یه که اینانِ اصول سر ره جمع هاکرده و اتا واحدِ سیستم گزاره‌ای منطق وسّه پیش دمبدا.[۳۰][۳۱]
گزاره‌ئون
[دچی‌ین]کرایسیپوس «گزاره» ره اتا جمله تعریف کنده که ات‌چی خَور اطلاعی هاده یا ونه وضع جه باوه. مثلاً «روز هسته» یا «مردی دَر شونه» گزاره هستنه.[۳۲][۳۳] وه دِ جور گزاره تعریف کنده که وشون میون فرق دره: ات دسته ساده جمله هستنه و اتی دیگر غیرساده هستنه (اسا اولین دسته ره اتمی و دومی نوم ره مولکولی گننه).[۳۰] ساده گزاره خله ابتدایی جملات خَوِری گنه که مثلاً «روز هسته»[۳۴] ساده گزاره‌ئون تونّه هئی بوون و منطقی رابطه جه غیرساده گزاره بساجن. کرایسیپوس گته که پنج جور منطقی رابطه دارمی که ساده جملات تونّه هئی میون بکار بیارن:[۳۴]
| منطقی ارتباطون | |
|---|---|
| جور | مثال |
| اگه | اگه روز هسته، روشن هسته |
| و | روز هسته و روشن هسته |
| یا | یا روز هسته یا شو هسته |
| چون | چون روز هسته، پس روشن هسته |
| احتمال | احتمال قوی روز هسته تا شو |
اینتی کرایسیپوس انواع مولکولی جملات ره دسته‌بندی هاکرده و عطف (و)، فصل (یا) و شرط (اگه) حروف ره بشناسی‌یه،[۳۵] و وشونِ صادق بی‌ین ره اتا-اتا بررسی هاکرده.[۳۵]
شرطی گزاره‌ئون
[دچی‌ین]اولین کسایی که شرطی گزاره ره بررسی هاکرد بینه، دیودوروس کرونوس و ونه شاگرد فیلو بینه. وشون جه کتاب نموندسته ولی سکستوس امپریکوس پونصد سال پئی‌تر، وشونِ گپ ره شه کتاب دله بیارده.[۳۶] فیلو گته که شرطی جملات دله (که اگر جه شروع وونّه) همیشه هر دِ جمله صادق هستنه، مگر این که دِتا جمله دله شرط صحیح بوئه و نتیجه ونه غلط بوئه؛ مثل، «اگر روز هسته، پس من گپ زمبه» دله هر دِ جمله صادق هستنه مگر روز بوئه و من بستا بوئم.[۳۷] ولی دیودوروس گته که شرط واقعی شرطی هسته که ونه دله شرط اولیه هیچ گدر نتونه اتا غلط نتیجه ره شه په بیاره – بنابرین، چون «اگر روز هسته، پس من گپ زمبه» تونده غلط بوشه، پس اعتباری ندارنه و دکل اینتی جمله ره خانه چه کنی؟[۳۶] بهرحال، پارادوکسی گزاره‌ئون ره هنتا بنشسته مثال بیاردن؛ مثلاً اگه اشیایِ اتمی عناصر وجود ندارن، پس اتمی عناصر وجود دارنه.[۳۷] کرایسیپوس شرطی گزاره‌ئون وسّه اتا سفت-سخت تعریف بساته که دیگر پارادوکس جه وَر نخرن:[persian-alpha ۶] ونه نظر، شرطی صادق هسته که اگر ونه نتیجه ره منکر بوّی، منطقاً ونه مقدمه جه پارادوکس وجود بئه.[۳۹] این تعریفا هنتا درست هسته و منطق دله بکار اِنه.[۳۹]
قیاس
[دچی‌ین]کرایسیپوس اتا قیاسی یا استنتاجی سیستم بساته که ونه درون پنج‌جور استدلال وجود دارنه ننشنه وشون ره اثبات هاکردن،[۴۰] و بدیهیات هستنه و چارتا استنتاجی قاعده، که وشون ره گته themata، بساته که وشون کومِک جه تونسته پیچیده قیاس ره ساده‌ساجی هاکنه و بدیهیات جه برسه.[۴۱][۴۲] پنج‌تا بدیهیاتِ شکل اینتی بی‌یه:[۴۳][۴۴]
| نوم[persian-alpha ۷] | تعریف | مثال | |
|---|---|---|---|
| Modus ponens وضع مقدم |
اگه الف، پس ب. الف. نتیجتاً، ب. | اگه روز هسته، پس روشن هسته. روز هسته. نتیجتاً، روشن هسته. | |
| Modus tollens نفی تالی |
اگه الف، پس ب. ب نی‌یه. نتیجتاً الف نی‌یه. | اگه روز هسته، پس روشن هسته. روشن نی‌یه. نتیجتاً، روز نی‌یه. | |
| Modus ponendo tollens | i | نا الف، نا ب. الف. نتیجتاً، ب نی‌یه. | نا روز هسته، نا شو هسته. روز هسته. نتیجتاً، شو نی‌یه. |
| ii | یا الف، یا ب. الف. نتیجتاً، ب نی‌یه. | یا روز هسته، یا شو هسته. روز هسته. نتیجتاً شو نی‌یه. | |
| Modus tollendo ponens | یا الف، یا ب. الف نی‌یه. نتیجتاً، ب هسته. | یا روز هسته، یا شو هسته. روز نی‌یه. نتیجتاً شو هسته. | |
این چارتا استنتاجی قانون (themata, θέματα) میون،[۴۶] فقط اسا دِتا ره صحیح دونّه. اولی ره آنتی‌لوجیسم دونّه. ونه سومین قانون هم اتا قاعده بی‌یه که دَپیت قیاسون ره ونجه ساده کردنه.[۴۷][۴۸] رواقیون مکتب دله وقتی قیاسون ره مطالعه کردنه، وشون هدف این نیّه که صرفاً اتا رسمی سیستم شه مکتب دله بنا هاکنن. وشون خاستنه اینتی طبیعت ِقانون یا الهی قانون (لوگوس) که جهون دله حاکم هسته و آدمون سر تأثیر إلنه ره بفهمن.[۴۹] وشونِ اصلی اَرمون این بی‌یه که اینتی مطالعات جه راهی پیدا هاکنن که مردم شه زندگیِ راه ره هِدار هاکنن و بتتر زندگی هاکنن.[۳۰]
اینتی که سکستوس امپریکوس شه کتاب دله گته، کرایسیپوس معتقد بی‌یه که سک منفصلِ قیاس جه استفاده کنده که تونده بو هِکِشه و شه مسیر ره پیدا هاکنه. این گپ که وه زوئه، برخلاف ارسطویِ حرف هسته که گته استدلال (و استدلال قیاسی) فقط آدمونِ ویژگی هسته که آدم و حیوون ره سیوا کنده.[۵۰]
دیگر منطقی آثار
[دچی‌ین]کرایسیپوس نیشت‌بی‌یه، گپ بزوئن و اسامی و اصطلاحات ره تجزیه-تحلیل کرده.[۲۱] وه خله تلاش کرده که مغالطه‌ئون و پارادوکس‌ها جواب ره حل هاکنه.[۲۱] دیوژن لائرتیوس شه بنویشته دله باته که وه ۲۳ جلد کتاب دله ۱۲ تا مبحث بنویشته تا درو-زن پارادوکس ره حل هاکنه؛ ۱۷ جلد دئیر ۷ تا مبحث بیارده که ابهام نحوی ره بررسی هاکنه؛ و ۹ تا مبحث دیگر وسّه ۲۶ جلد کتاب بنویشت بی‌یه.[۵۱] سرجمع خانی حیساب هاکنی، وه فقط ۲۸ مبحث ره ۶۶ جلد کتاب دله بنویشته که معمائون ره حل هاکنه.[۵۱]
رواقیون چارتا مقوله دارنه که جوهر، کیفیت، کمیت، و نسبت هستنه. معروف هسته که گننه کرایسیپوس اولین رواقی هسته که سومین مورد (کمّیت) نوم ره یارنه.[۵۲] بنویشته‌ئونی که ونجه درنه، جوهر و کیفیت جه گپ زنّه ولی دِتا دیگر نوم ونه آثار دله دنی‌یه.[۵۳] اسا درست ندومبی ولی شاید اینان مقولات ره رواقیون دمبال‌ته بسات بوئن و کرایسیپوس گدر این مبحث مطرح نئی بو.[۵۳]
دیگرون نظر
[دچی‌ین]کرایسیپوسِ منطق‌شناسی یونان دله اسم درهاکرده. کلمنت اسکندریه شه کتاب دله گنه که همونتی که هومر شعر باتن و سوت دَوِستِن دله اِستا بی‌یه، کرایسیپوس منطق اِستا هسته.[۵۴] دیوژن لائرتی هم گنه: «اگر خدائون دیالکتیک جه استفاده کنّه، حکماً مجبور هستنه که منطقی که کرایسیپوس شنه ره کار بزنن.»[۵۵] با این چنین، کرایسیپوسِ منطق ره دوره‌ئون بعد یاد بکردنه و همون ارسطویی منطق اَی باب بیّه چون عملی‌ته بی‌یه و نو افلاطونیون هم وه ره کار زونه.[۴۹] قرن نوزدهم رواقیون ِمنطق ره ریک چینه و گتنه وشونِ سیستم اتا کَلِ فرمول هسته که ارسطویی منطق سر جه بساتنه و فقط ونه اسامی ره عوض-بدل هاکردنه.[۵۶] ولی قرن بیستم میلادی که منطق‌شناسون پیشرفت هاکردنه و اَی مودرنِ گزاره‌ئون شیوه ره بشناسینه، تایزه متوجه بَینه که رواقیون اون گدر چچی گتنه و وشون ِگپ چنده ارزش داشته.[۳۰]
اپیستمولوجی
[دچی‌ین]رواقیونِ نظر و اِشش این بی‌یه که اتا حکیم ونه دلیل و برهان بیاردن جه، حقیقت و خطا راه ره میّن هاکنه.[۵۷] کرایسیپوسِ علمِ تئوری (اپیستمولوجی) هم تجربی بی‌یه.[۵۸] ونه نظر حواس تونّه پیغوم‌ها و دیتائون ره دنیای بیرونی جه در هکشن و این گزارش‌ها ره اطلاعات قبلی که آدِمِ ذهن دله ذخیره هسته جه مقایسه و إندا-وَر-إندا کنّه (پس ذهن دله فطری اطلاعات دنی‌یه).[۵۸] زنون بائوت بی‌یه که حواسِ تأثیرات «روح سر اثر کنده»[۵۹] و کرایسیپوس اینتا گپ ره تفسیر هکرده و باته حس تأثیری امه روح سر اِلنه که اتا مُهر تونده موم سر بی‌یله.[۶۰] وه حتا گته حواس امه روح ره تغییر دنه؛[۵۹] که یعنن اشیاء خارجی تونّه امه روح ره تغییر هادن، همونتی که وقتی ات خله آدم گپ زنّه، هوا ره خال کندی ات خله میس بزه وونه.[۵۹]
وه گاته که روح تأثیر بیتن وسّه منفعل هسته و این تأثیر هم شه خِد ره سِراق دِنه و هم شه علت ره دیار کنده؛ همونتی که نور تونده هم شه وجود ره سِراق هاده و هم وسائل ره دیار هاکنه.[۵۹] قدرتی که اتا شیء سر نوم المبی، بفهمستن جه اِنه. اول ونه این تصور دووئه و بفهمستن – گپ بزوئِن ِقِد – اون تأثیری که شیء جه گیرنه ره شه گپ دله یارنه.[۶۱] درست ِچی ره حافظه غلط موارد جا سیوا کنده و وشون ره مقایسه و طبقه‌بندی جه دَر وَرنه.[۵۸] اگر حس‌کَر اندام و ذهن سالم بوئن - و به شرطی که یک شیء خارجی ره واقعاً بدی یا بشنوست بوئن - این بیان تونده شه وضوح و تمایز وسّه، توان این ره دارنه که رضایتی که اما خامبی ره ایجاد هاکنه.[۶۲]جایی که مردم ره موجوداتی عقلانی اشناسمبی، این مفاهیم سر جه عقل و برهان بسات وونه.[۶۳]
فیزیک
[دچی‌ین]
کرایسیپوس باور داشته که تموم هستی، اتا واحدِ سازمان‌دهی و قانون‌مندی ره په‌رووی کندنه و ونه اجزاء هئی ره متقابلاً وابستگی دارننه.[۶۴] وه گته که جهون «شه روم و راهنما هسته.»[۶۵] زنون دستوری، کرایسیپوس هم گته که جهونِ اولیه ماده اتا تش‌مونا نفس یا اثیر هسته.[۶۶] اشیاء ات‌جور بی‌شکل ماده جه بساته بَینه که اتی آگاه‌بخشِ روح، که وه ره گته «پنئوما»، وشون ره شکل دِنه.[۶۷] این پنئوما تموم جوهر دله تنک وونه و عالمِ وحدت ره حفظ کنده و آدمِ جان ره ساجنه.[۶۷]
چار عنصر تونّه هئی ره تبدیل بوون و این روند تونده امبس و تنک بیّن جه بوئه.[۶۸] تش اول اگر امبس بوو، هوا وونه؛ هوا همینجور ئو وونه؛ ئو هم امبس‌ته بوو خاک وونه. ونه مراحل تونده پشت‌دیم هم بوو: خاک تونده تَنِک‌ته بوو که ئو بووشه، ئو هم تونده هوا بوو، هوا هم تونده تش بوه.[۶۸]
آدمِ روح ره کریسیپوس هشت تیکه میون رَسِد کنده: پنج جور حواس (بو، مزه، هارشی‌ین، بشنوستن و لامسه)، تولیدمثل ِقِد، گپ بزوئن و «حاکمیت ِقسمت» که وه گته عوضِ سر، سینه دله دره.[۶۹] وه افرادِ روح ره نامیرا دونسته و گته روح فنا نوونه ولی ونه نظر دونا آدمونِ روح، مرگِ په، ویشته زنده مونسته.[۶۹] ولی وه گته که «اِکپیروسیس» رسنه که ات جور قیامت ره موندنه و دنیا تجدید وونه و اون روز گردِ ارواح میرنه و هیچ روحی نتونده ونجه بگذره.[۶۹]
کرایسیپوس ِنظر هچّی جهون‌شمول (یونیورسال) یا انتزاعی (ابسترکت) نیّه و همینسه وه ره «نومینالیست» اشناسنّه.[persian-alpha ۸]
سرنوشت
[دچی‌ین]کرایسیپوسِ نظر همه چی سرنوشت په پیش اِنه: اونچی امه نظر تصادفی و شونس اِنه، همیشِک اتا مخفی دلیل شه وَر دارنه.[۷۲] جهونِ واحد بی‌ین هم علت و معلولِ زنجیل‌مونا بی‌ین جه وابسته هسته.[۷۳] هیچ اتفاقی نکفنه، مگر دلیل کافی دارنه.[۷۴] کرایسیپوس گته هر گزاره یا جمله‌ای، یا درست هسته یا غلط هسته، همین وضع ونه آینده‌یِ اتفاقون وسّه هم صدق هاکنه:[۷۵]
اگر حرکتی بی علت وجود بئه، دیگه نوونه که گزاره‌ئون دِ دسته بوئن و یا صادق یا غلط تقسیم بوون. چون چیزی که علت مؤثر ندارنه، نا صحیح تونده بوئه، نا غلط. ولی هرچی اشمبی، تمومِ چی یا صحیح هستنه، یا غلط. بنابرین هیچ حرکتی بی‌علت وجود ندارنه. اگر چنین بوئه، تموم آثار شه وجود ره قبلیِ علت جا بهیتنه و اگر اینتی بوئه، پس همه چی ونه سرنوشت په اتفاق دکت بوئه. بنابرین نتیجه گیرمبی که هر اتفاقی دکفه، سرنوشتِ سر جه دکته و وه ره ننشنه تغییر هادائن.[۷۶]
رواقیون، سرنوشت ره شه واحدِ جهونِ منظر جه اِشنّه و وشونِ جهون‌شمولِ قانون په، سرنوشت نظریه شکل گیرنه.[۷۷] همه چی، از هر نظر، این فرمول دله جه حاصل وونه و نتیجتاً این جهونِ کلّی نظمِ تابع هسته.[۷۳]
ونه مخالفون نقد هاکردنه که اگر اینتی که وه گانه بوئه، پس همه چی جبری هسته و سرنوشت همه چی ره میّن کنده و اینتی اَی هیچ آدمی شه کارِ مسئولیت ره گردن نیرنه چون اونچی قرار هسته دکفه، خائی-نخائی کفنه. ولی کریسیپوس گته که ونه ساده جبر و پیچیده جبر میون فرق قائل بیّن.[۷۸] وه مثال یارده که اگر ات نفر ناخِش و مریض بوه، تونده ونه سر بلا بئه یا خار بوو؛ اسا اگر وه بوره طبیب په و دکترِ گپ ره گوش هاده، احتمال که وه خار بوو، ویشته هسته. اینتی سرنوشت شه کار ره کنده ولی واقعیت پیچیده هسته.[۷۹] گردِ آدمونِ هاکردی – یا درواقع، امه سرنوشت – توسط ارتباطی که اشیاء جه دارمی تصمیم بئیت وونه،[۸۰]یا اونتی که کرایسیپوس شه گته، اتفاقات «هم‌سرنوشت» کفنّه:[۷۹]
وه گته، اتا لباس که خانه بپیسه، به این راحتی نی‌یه، بستگی دارنه چنده ونجه برسی بوئی. ات نفر که خانه نجات پیدا هاکنه، بستگی دارنه چنده شه دشمن جه فرار هاکنه. وچه دار بیّن بستگی دارنه چنده ات مردی و ات زنا هئی ور بخسن... تا امه دل نَوِه، خله اتفاقات نکفنه چون سرنوشت این هسته که این اتفاقات امه تلاش په انجام بوون... ولی امه اختیار جه کفنّه. وه گته اونچی امه اختیار دره، تقدیر دله هم دره.[۸۱]
بنابرین امه کارون و هاکردی، از پیش سرنوشت جه تعیین بینه و علّیت شبکه جه پیش شونّه ولی با این چنین، اِما شه کار مسئولیت ره ونه اخلاقاً گردن بیریم چون شه اختیار ره هم دارمی.[۸۲] اون واحدِ تصمیم‌گیرِ قدرت، همه جا فعال هسته و وه هر موجود درون، چه عاقلِ موجودات یا غیرعقلانی اشیاء دله، اتی کار کنده.[۸۳] هر اتفاق که کفنه، با توجه به اشیاء و افعالِ ماهیت و عللِ همکاری جه پیش اِنه.[۸۳] امه هاکردی فقط زمانی غیرارادی هسته که صرفاً خارجی علل داره و امه وَری ونه هکتن سر هیچ همکاری‌ای نئی بو.[۸۳] فضیلت و رذیلت امه اختیار په وجود انّه و اِما اینانِ مسئولیت ره دارمی.[۸۴] اخلاقی مسئولیت زمانی هسته که اِما آزادِ اراده و اختیار شه جه داریم و اونچی امه اراده جه سرچشمه گیرنه، خِدی امه شنه، اسا چه سرنوشت په بوئه یا نا.[۸۴] این سیستم که خانه جبر و آدمِ مسئولیت‌پذیری ره هئی وَر بی‌یله و آشتی هاده ره «وشیل ِجبر» یا «سازگار خاهی» گتنه.[۸۵]
طالع
[دچی‌ین]
کرایسیپوس، طالع‌بینی جه هم خاسته سرنوشتِ وجود داشتن ره ثابت هاکنه و این استدلال ره خله قبول داشته.[۸۶] وه گته اگر سرنوشت ره پیش‌ته تعیین نکرد بوئن، آینده میّن نی‌یه چتی بونه که اسا بتونن وه ره پیش‌گویی هاکنن و مردمِ طالع ره بیرن.[۷۴] وه گته فال و طالع، برخی اتفاقاتِ طبیعی نشونه ره سِراق دِنّه.[۸۷] وه فکر کرده که ونه تقدیرِ نشونه‌ئون خله بوئن ولی گته لابد هَنتا آدمون این نشونه‌ها ره خار-خار یاد نیتنه.[۸۷] بعضی‌ها گتنه اگر تقدیر پیش‌ته تعیین بیّه، پس طالع‌بیتن چه کار اِنه؟ وه جواب دائه که هم فال بخونستن و هم امه رفتار که فالِ هشدار جه سرصاب بئیمی، تونده علیتِ زنجیره درون قرار بَیرن.[۸۷]
خدا
[دچی‌ین]رواقیون و وشونِ إستا، کرایسیپوس، خدا ره خِدی جهون دونستنه و گتنه: «جهون‌هستی شه خدا هسته و جهونِ درهکرد، ونه روح جه إنه.»[۸۸] اینتا جهونِ راهنمایِ اصل بی‌یه وشون ره که گته: «ونه شه ذهن و عقل دله، اشیاءِ مشترکِ طبیعت و کلیتی که تموم هستی ره گیرنه جه، عمل هاکردن.»[۸۸] همین باور په، مکس برنهارد واینشتاین (فیلسوف و طبیعی‌دان) معتقد بی‌یه که کرایسیپوس ره ونه اتا پان دئیسم (همه‌خدا باور) دونیم.[persian-alpha ۹]
کرایسیپوس خاسته خدایِ وجود داشتن ره نظم برهان جه ثابت هاکنه:
اگر چیزی دره که بشر نتونده تولید هاکنه، موجودی که وه ره تولید کنده ونجه ونه سرته بوئه. اما بشر نتونده چیزهایی که جهون دله درنه ره بساجه – بهشتی بدن دستوری و…. همینسه موجودی ونه دوو که اینان ره بسات بوئه و آدم جه بالاته بوئه. امّا کی تونده بجز خدا آدمون ره سر بوئه؟ پس حکماً خدا وجود دارنه.[۹۰]
کرایسیپوس شه گپ دله بعضی گدر گته خدا و بعضی گدر گته خدایان. وه خدائونی که یونانی‌ها شه سُنتی دین دله داشتنه ره بعنوان اتا واقعیتِ مختلفِ جنبه‌ها در نظر گیته. سیسرون امه خَوری گنه که «وه باور داشته که اِتِر همون چیزی هسته که مردم وه ره زئوس اشناسنّه، و این هوایی که دریا دله جه درزنده همون پوزئیدون هسته و زمین همون چیزی هسته که مردم وه ره دمتر نوم اشناسنّه و همینتی باقیِ خدائون ره طبیعتِ چیزها جه برابری دائه.»[۸۸] علایده بر این، جهون وجود دارنه که جهونی خدایِ نفع بوئه:
همونتی که سِره ره آدم سازنه که ونه صاحاب وسّه بوئه، نا اشنیک گَل وسّه؛ ونه دونیم که خدا هم جهون ره شه وسّه بساته.[۹۱]
خدایِ عدل
[دچی‌ین]کرایسیپوس که خاسته شر مسئله ره حل هکنه، باته ننشنه «شر» ره دکّل از بین بَوِردن و ونه از بین بوردِن مصلحت ندارنه.[۹۲] وه اول افلاطون دستوری استدلال یارده که اگر شر وجود نداره، دیگر «خیر» و «خوب» بی معنی وونه و هر ارزشی زمونی معنی دارنه که ونه ضد ره شناسا بوئیم.[۹۳] ثانیاً، بعضی چیز که امه نظر بد و نخش اِنه، طبیعتِ خیر و برکت جه رسنه، مثلاً لازم هسته آدمی ِجمجمه لازم و مفید هسته که نازک‌نازک هستکا جه بساته بوئه ولی همینتا ویژگی زمونی که آدمِ سر ضربه وینده، ونه وسّه شر وونه.[۹۳] ثالثاً، بدی و شر بر حسب عقلی که زئوس (خدا) دارنه وجود اِنه یا شرور آدمونِ مجازات شنه و یا جهونِ کلّی نظم دله جایگاهی دارنه.[۹۴] این طرزی وه گته شر ظارا خير هسته و نهايتاً باعث وونه بتترین چیزها وجود بئن. کریسیپوس شر ره شوخی‌هایی که کمدی دله نویسنده یارنه جه مقایسه هاکرده؛ یونانی کمدی دله شوخی ره توهین دستوری یاردنه ولی سرجمع آسنی آدمون ره خار-خارِ درس دائه: «شما هم تونّی از شری که شما ره آزار رسننده جه بد باوین، اما بلین وه شه فایده ره جای دیگر برسنه.»[۹۵]
ریاضیات
[دچی‌ین]
کرایسیپوس گته که اجسام، سطوح، خطوط، مکان، پوچی و زمان ره تومبی بی‌نهایت تقسیم هکنیم.[۹۶]وه اتا اساسی ویژگی ره نامحدودِ مجموعه‌ئون وسّه تعیین هاکرده: چون اتا انسان و ونه اتا انگوس ره بنشنه جزء-جزء هاکردن و همینجور دنیا و آدم ره تومبی جزء-جزء رَسِد هاکنیم و وشون بی‌نهایت اجزا دارنه، پس ننشنه باتن که آدمِ اجزاء ونه انگوسِ اجزاء جه ویشته هسته یا نتومبی باویم جهون اتا آدم جه ویشتر جزء دارنه.[۹۷]
کرایسیپوس اتا سؤال که پیش از وه، دموکریتوس مطرح هاکرد بی‌یه ره جواب هدا.[۹۸] اگه اتا مخروط ره اتا ولگِ صفحه که مخروطِ بن جه موازی هسته، برش هادیم، پاره بئی سطح‌ها برابری کنّه؟ اگه برابر بوئن، مخروط اون گدر ونه استوانه شکل در بئه؛ اگه هم برابر در نئن، مخروط ونه کاتی-کاتی و پله-پله بوئه که هر سطح گتی فرق داره.[۹۷] کرایسیپوس جواب هدا که این سطوح هم برابر هستنه و هم نابرابر هستنه.[۹۹] وه درواقع گته اینجه ونه اصل طرد شق ثالث ره کار بزوئن، گپی که وه زنده ره تومبی حسابان ِمودِرنِ قانون جه مقایسه هاکنیم که اسا وه ره لیمیت (حد) گننه و جوابی که وه هدا سری همگرا ره اشاره دارنه.[۹۹]
کرایسیپوس ِاتا ادعا مشهور بی‌یه که گته "یک" اتا عدد هسته. پیش از وه، یونانی‌ها یک ره عدد ندونستنه چون اعداد جه اندازه‌گیری کردنه ولی اتا که قایده بیتن نخاسته. ارسطو شه متافیزیک کتاب دله گنه: «…عدد چیزی که بشمارست وونه نی‌یه، بلکه اعداد یک جه شروع وونّه.»[۱۰۰] کرایسیپوس هم مردم ره یاد دائه که یک ِعدد «اتا چی ِقایده» (یونانی جه: πλῆθος ἕν) ره سراق دنه[۱۰۱] ولی ونه گپ ره یونان باستان دله مردم قبول نکردنه و یامبلیخوس جواب بدا که «اتا چی ِقایده» اساساً پارادوکس‌دار گپ هسته.[۱۰۰]
اخلاق
[دچی‌ین]
کرایسیپوس گته که اخلاق فلسفه ره ونه فیزیکِ چلّه بِن قرار هدائن. وه فیزیکال تز بنویشته دله گنه که: «هیچ راه دیگه یا مناسب‌تر که خیر و شر موضوع ره فضائل یا سعادت خَوِری، بررسی هاکنیم مه نظر ننه؛ مگر طبیعت و جهون ِسیستم جا.»[۱۰۳] کریسیپوس گاته که زندگی ِاَرمون ونه این بوئه که طبق اونچی امه تجربه گنه که زندگیِ طبیعی و واقعی هِدار هسته، پیش بوریم.[۱۰۴] وه آدمونِ شخصی طبیعت ره بخشی از تمومِ جهونِ طبیعت دی‌یه،[۱۰۵] و همینسه گته که آدِمِ زندگی ونه طبیعتی که دارنه و جهون دله هم دره جه منطبق بوء.[۱۰۶] آدمِ طبیعت اخلاقی هسته، و آدمون خدامونایی هستنه که اتر یا تش اولیه وشون ره بنمته و گرچه این تش مادی بی‌یه ولی عقلِ تجسم و شابلون هسته و مردم ونه اخلاقی رفتار هاکنن.[۱۰۷] مردم شه سر آزادی و اراده دارنه و تونّه غیرمنطقی بخاستی (شهوت، ثروت، موقعیت، سلطه و... واری) وَری نشوئن و شه اراده ره عقل وَری بَوِرن.[۱۰۷] کرایسیپوس ویشترین تأکید ره وقتی داشته که گته آدم ونه شه ارزش و مقوم ره حفظ هاکنه و شه اراده‌یِ قدر ره بدونه.[۱۰۷]
رواقیون گتنه بجزء خوب و بد (خار و نخار)، اتی سومین دسته هم درنه؛ که بی‌تفاوت چیون (adiaphora) نوم دارنه.[۱۰۸] بتترین چیزهایی که اخلاقاً بی‌تفاوت هستنه جه سلامتی، ثروت و شرافت ره نوم وَردنه و نخش‌ترین بی‌تفاوت چیزها ره مریضی و فقر دسوری دونستنه.[۱۰۹]کرایسیپوس قبول داشته که عرف و عموم، بی‌تفاوت چیزها ره خِش دونّه،[۱۰۸] ولی گته اتا آدم که دونا هسته، اینتی چیزها ره استفاده کنده ولی وشون جه محتاج نوونه.[۱۰۹] وه گته آدم وه ره شه ره تمرین هاده و شه ره عادت هاده که فضائل په بوره؛ بعبارتی وه اخلاق دله پیشرفت هاکردن و شخصیت ره بساتن ره باور داشته.[۱۰۷]
احساسات ِخَوِری
[دچی‌ین]رواقیون دمبال این دئینه که سرکش و بچم احساسات جه دوری هاکنن و اینتی احساسات ره غیرطبیعی دونستنه. وشون احساس و عاطفه (pathe) ره عاملی دینه که آدمِ قضاوتِ سر نخش تأثیر إلنه.[۱۰۷] کرایسیپوس اتا کتاب ره فقط همین مسئله خَوِری بنویشت بی‌یه که ونه نوم احساسات خوری (یونانی جه: Περὶ παθῶν /انگلیسی جه:On Passions) بی‌یه و گته چتی ونه احساسات ره دِوا-درمون هاکردن.[۱۱۰] وه گته هوس، مریضی ره موندنه که آدمِ روح ره افسرده و پریشون کنده و همینسه خاسته ونجه مقابله هاکنه (apatheia).[۱۱۰] اشتیباهِ قضاوت وقتی شه وسه انگیزه پیدا هاکرد بوئه، شوق و شور پیدا کنده؛ همونتی که وقتی ات نفر دو گیرنه، ونه هِرستائن بچم کفنه.[۱۱۱] وقتی آدم ره عشقِ توو گیرنه یا عصبانیت جه وه ره کارد بزنی خون ننه، ننشنه امید داشتن که وه شه احساس ره کورمه و ونه بی‌یله آروم بیّه په.[۱۱۲] پس ونه آدم شه ره پیش از این آماده هاکنه تا هر گدر ونه ذهن هوس دکته، بدونه که چتی ونه واکنش سِراق هاده.[۱۱۳] کرایسیپوس باور داشته که آدم اگر عقلی هاکنه، تونده صدمه‌ای که هوس ببار یارنه ره دفع هاکنه.[۱۱۳]
یادداشت‌ها
[دچی‌ین]- ↑ اونتی که آپولودور (بر اساس دیوژن لائرتی, vii. 184) باته، وه ۷۳ سالگی گدر، ۱۴۳اُمین المپیاد (۲۰۸–۲۰۴ پ‌م) دله، بمرده. اینتی حیساب هاکردنه که ونه تولد وسته ۲۸۱ و ۲۷۷ میون بوئه. اتا جمله لوسیان شمش شادی (Macr. ۲۰) جه دره که گنه وه ۸۱ ساله بی‌یه که بمرده و والریوس ماکسیموس هم گنه وه هشتاد سالگی هنتا کتاب نوشته (Val. Max. viii. 7) ولی اینان منابع ِارزش و اعتبار کمتر هسته.[۵]
- ↑ «کرایسیپوس کتابون ِاز بین بوردن، باکیفیت‌ترین فلسفی آثار از دست هدائن قدر هسته...»[۸]
- ↑ «کرایسیپوس ِ2-3 تا خار بموندس کتابون که درنه جه اولی Logical Questions هسته که PHerc. 307 شماره دارنه... دومین اثر، ونه On Providence هسته که ونه شماره PHerc 1038 و 1421 هسته... ونه سومین اثر هم که شک دارنه ونه شنه یا نا، شاید PHerc. 1020 بوئه."[۹]
- ↑ این حاکم نوم ره تاریخ دله نیاردنه که کی بی‌یه.[۱۴]
- ↑ این روایت که گنّه وه زنون رواقی پلی درس بخونسته ره ننشنه باور هاکردن چون زنون سال 262/1 بمرد بی‌یه.[۱۶]
- ↑ سکستوس امپیریکوس اونجه که شرطی گزاره‌ئون خوری گپ زنده کرایسیپوس اسم ره نیارنه ولی نو تاریخ‌نویسون باور دارنه که کرایسیپوس این روش ره بساته.[۳۸]
- ↑ این لاتین نوم‌ها اون گدر دنی‌بی‌یه و بعداً قرون وسطا دله اینتی نوم بیتنه.[۴۵]
- ↑ "[رواقیون] ره ویشته نوم‌گرا (نومینالیست) دونّه چون جهونی مفاهیم ره رد کنّه... کریسیپوس وسّه هیچ موجودیتی جهون‌شمول نی‌یه."[۷۰][۷۱]
- ↑ "Dieser Pandeismus, der von Chrysippos (aus Soloi 280–208 v. Chr.) herrühren soll, ist schon eine Verbindung mit dem Emanismus; Gott ist die Welt, insofern als diese aus seiner Substanz durch Verdichtung und Abkühlung entstanden ist und entsteht, und er sich strahlengleich mit seiner Substanz durch sie noch verbreitet."[۸۹]
- ↑ ویشته بخوندستن وسّه اپیکتت مباحثات ره هارشین i.28.6–10; ii.17.19–23.
پانویس
[دچی‌ین]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ونه نوم اینجه بمو: دانشنامه بروک‌هاوس. شناسۀ دانشنامۀ بروک‌هاوس: chrysippos. هارشی‌ین تاریخ: ۱۷ مارس ۲۰۲۲. اثر یا نومِ زوون: آلمانی.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ونه نوم اینجه بمو: Encyclopædia Universalis. شناسۀ دانشنامه برخط یونیورسالیس: chrysippe. هارشی‌ین تاریخ: ۱۷ مارس ۲۰۲۲. ناشر: شرکت دانشنامه بریتانیکا. اثر یا نومِ زوون: فرانسوی. انتشارِ تاریخ: ۱۹۶۸.
- ↑ ونه نوم اینجه بمو: Library of the World's Best Literature. انتشارِ تاریخ: ۱۸۹۷.
- ↑ Hans von Arnim (۱۸۹۵). "Aristobulos 17 (Pauly-Wissowa)". Pauly-Wissowa vol. II,1 (آلمانی جه).
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Cf. Dorandi 1999, p. 40
- ↑ Dorandi 1999, p. 40
- ↑ Luhtala 2000, p. 194
- ↑ Rist 1969, p. vii
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ Fitzgerald 2004, p. 11
- ↑ Gould 1970, p. 7, citing Diogenes Laërtius, vii. 179; Galen, Protreptic, 7; de Differentia Pulsuum, 10
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 182
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ Diogenes Laërtius, vii. 179
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 181.
- ↑ cf. Green 1993, p. 639
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 179.
- ↑ cf. Dorandi 1999, p. 40
- ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ Diogenes Laërtius, vii. 184
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 181
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 180
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 181, x. 26–27
- ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ ۲۱٫۲ ۲۱٫۳ Davidson 1908, p. 614
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 185
- ↑ Plutarch, De Stoicorum Repugnantiis; Diogenes Laërtius, vii. 183
- ↑ Eusebius, Praeparatio Evangelica, 15. 18; Diogenes Laërtius, vii. 35
- ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ "Chrysippus", J. O. Urmson، Jonathan Rée, The Concise Encyclopedia of Western Philosophy, 2005, pp. 73–74 of 398 pp.
- ↑ Barnes 1999, p. 65
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 183.
- ↑ Sharples 2014, p. 24
- ↑ یان مولر (1978) رواقی منطق بشناسی‌ین خَوِری گته Rist 1978, pp. 2–13
- ↑ ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ ۳۰٫۲ ۳۰٫۳ ۳۰٫۴ Johansen & Rosenmeier 1998, p. 466
- ↑ Sharples 2014, pp. 24–25
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 65
- ↑ Gould 1970, pp. 69–70
- ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ Gould 1970, p. 71
- ↑ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ Johansen & Rosenmeier 1998, p. 467
- ↑ ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ Sextus Empiricus, Pyr. Hyp. ii. 110–112; Adv. Math. viii. 112–117
- ↑ ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ Sextus Empiricus, Pyr. Hyp., ii. 110–112
- ↑ Gould 1970, pp. 72–82 ره هارشین
- ↑ ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ Johansen & Rosenmeier 1998, p. 468
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 79
- ↑ Kneale & Kneale 1962, pp. 158–174
- ↑ Susanne Bobzien, Stoic Syllogistic, Oxford Studies in Ancient Philosophy 14, 1996, pp. 133–192
- ↑ Diogenes Laertius, vii. 80-81; Sextus Empiricus, Hyp. Pyr. ii. 156–159; cf. Adv. Math. viii. 223ff.
- ↑ Mates 1953, pp. 67–73
- ↑ Sharples 2014, p. 24
- ↑ Long & Sedley 1987, §36 HIJ
- ↑ Kneale & Kneale 1962, p. 169
- ↑ "Ancient Logic: Stoic Syllogistic". Stanford Encyclopedia of Philosophy.
- ↑ ۴۹٫۰ ۴۹٫۱ Sharples 2014, p. 26
- ↑ Sextus Empiricus, Outlines of Pyrrhonism, I.69
- ↑ ۵۱٫۰ ۵۱٫۱ Barnes 1999, p. 71
- ↑ Stephen Menn, "The Stoic Theory of Categories", in Oxford Studies in Ancient Philosophy: Volume XVII: 1999, 215–247.
- ↑ ۵۳٫۰ ۵۳٫۱ Gould 1970, p. 107
- ↑ Clement of Alexandria, Stromata, vii. 16
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 180.
- ↑ O'Toole & Jennings 2004, p. 403
- ↑ Hicks 1910, p. 70
- ↑ ۵۸٫۰ ۵۸٫۱ ۵۸٫۲ Gould 1970, p. 90
- ↑ ۵۹٫۰ ۵۹٫۱ ۵۹٫۲ ۵۹٫۳ Stock 1908, p. 22
- ↑ Zeller 1880, p. 77
- ↑ Stock 1908, p. 23
- ↑ Hicks 1911, p. 946
- ↑ Hicks 1910, p. 66
- ↑ Sisro, De Natura Deorum, ii, 19
- ↑ Plutarch, De Stoicorum Repugnantiis, 41.
- ↑ Hicks 1911, p. 944
- ↑ ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ O'Toole & Jennings 2004, p. 431
- ↑ ۶۸٫۰ ۶۸٫۱ Stock 1908, p. 79
- ↑ ۶۹٫۰ ۶۹٫۱ ۶۹٫۲ Sharples 2014, p. 67
- ↑ John Sellars, Stoicism, Routledge, 2014, pp. 84–85
- ↑ "Chrysippus | Internet Encyclopedia of Philosophy".
- ↑ Zeller 1880, p. 178
- ↑ ۷۳٫۰ ۷۳٫۱ Zeller 1880, p. 176
- ↑ ۷۴٫۰ ۷۴٫۱ Zeller 1880, p. 175
- ↑ Zeller 1880, p. 174
- ↑ Cicero, On Fate, 20–21
- ↑ Zeller 1880, p. 177
- ↑ Zeller 1880, p. 181
- ↑ ۷۹٫۰ ۷۹٫۱ Kenny 2006, p. 195 که سیسرون جه ارجاع دنه، On Fate, 28–29
- ↑ Zeller 1880, p. 182
- ↑ Diogenianus in Eusebius, Praeparatio evangelica, vi. 8, quoted in Inwood & Gerson 1997, p. 190
- ↑ Brunschwig & Sedley 2003, p. 172
- ↑ ۸۳٫۰ ۸۳٫۱ ۸۳٫۲ Zeller 1880, p. 179
- ↑ ۸۴٫۰ ۸۴٫۱ Zeller 1880, p. 180
- ↑ Gould 1970, p. 152, note 3
- ↑ Gould 1970, pp. 144–145
- ↑ ۸۷٫۰ ۸۷٫۱ ۸۷٫۲ Hicks 1911, p. 947
- ↑ ۸۸٫۰ ۸۸٫۱ ۸۸٫۲ Cicero, De Natura Deorum, i. 15
- ↑ Max Bernhard Weinsten, Welt- und Lebensanschauungen, Hervorgegangen aus Religion, Philosophie und Naturerkenntnis ("World and Life Views, Emerging From Religion, Philosophy and Perception of Nature") (1910), p. 233
- ↑ Cicero, De Natura Deorum, iii. 10. Cf. ii. 6 for the fuller version of this argument
- ↑ Cicero, De Natura Deorum, iii. 10
- ↑ Plutarch, De Stoicorum Repugnantiis, 1051 B
- ↑ ۹۳٫۰ ۹۳٫۱ Aulus Gellius, vii. 1
- ↑ Plutarch, De Stoicorum Repugnantiis, 1050 E; De Communibus Notitiis, 1065 B
- ↑ Plutarch, De Communibus Notitiis, 1065 D
- ↑ Gould 1970, p. 116
- ↑ ۹۷٫۰ ۹۷٫۱ Gould 1970, p. 117
- ↑ Plutarch, De Communibus Notitiis, 1079F
- ↑ ۹۹٫۰ ۹۹٫۱ Gould 1970, p. 118
- ↑ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۱ Heath 1921, p. 69
- ↑ Iamblichus, in Nicom., ii. 8f; Syrianus, in Arist. Metaph., Kroll 140. 9f.
- ↑ Galen, On The Doctrines of Hippocrates and Plato, iii.3.13–22, iv.2.27, iv.6.19–27.
- ↑ Stock 1908, p. 13
- ↑ Gould 1970, p. 163
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 87
- ↑ Diogenes Laërtius, vii. 88
- ↑ ۱۰۷٫۰ ۱۰۷٫۱ ۱۰۷٫۲ ۱۰۷٫۳ ۱۰۷٫۴ Davidson 1908, p. 615
- ↑ ۱۰۸٫۰ ۱۰۸٫۱ Kenny 2006, pp. 282–283
- ↑ ۱۰۹٫۰ ۱۰۹٫۱ Zeller 1880, p. 284
- ↑ ۱۱۰٫۰ ۱۱۰٫۱ Gould 1970, p. 186
- ↑ Sharples 2014, p. 68
- ↑ Gould 1970, p. 187
- ↑ ۱۱۳٫۰ ۱۱۳٫۱ Gould 1970, p. 188
منابع
[دچی‌ین]- Barnes, Jonathan (1999), "The History of Hellenistic Logic", in Algra, Keimpe; Barnes, Jonathan; Mansfeld, Jaap; Schofield, Malcolm (eds.), The Cambridge History of Hellenistic Philosophy, Cambridge University Press, ISBN 0521616700
- Brunschwig, Jacques; Sedley, David (2003), "Hellenistic philosophy", in Sedley, David (ed.), The Cambridge Companion to Greek and Roman Philosophy, Cambridge University Press, ISBN 0521775035
- Davidson, William Leslie (1908), "Chrysippus", in Hastings, James (ed.), Encyclopaedia of Religion and Ethics, vol. 3, T. & T. Clark
- Dorandi, Tiziano (1999), "Chronology", in Algra, Keimpe; Barnes, Jonathan; Mansfeld, Jaap; Schofield, Malcolm (eds.), The Cambridge History of Hellenistic Philosophy, Cambridge University Press, ISBN 0521616700
- Fitzgerald, John T. (2004), "Philodemus and the Papyri from Herculaneum", in Fitzgerald, John T.; Obbink, Dirk; Holland, Glenn Stanfield (eds.), Philodemus and the New Testament world Philosophy, Brill, ISBN 9004114602
- Gould, Josiah (1970), The Philosophy of Chrysippus, SUNY, ISBN 087395064X
- Green, Peter (1993), Alexander to Actium: the historical evolution of the Hellenistic age, University of California Press, ISBN 0520083490
- Heath, Thomas Little (1921), A History of Greek Mathematics, Vol 1: From Thales to Euclid, Oxford
- Hicks, Robert Drew (1910), Stoic and Epicurean, C. Scribner
- Hicks, Robert Drew. (1911). "شابلون:Cite wikisource/make link". Encyclopædia Britannica (11th) 25: 942–951. Cambridge University Press.
- Inwood, Brad; Gerson, Lloyd P. (1997), Hellenistic Philosophy: Introductory Readings, Hackett, ISBN 0872203786
- Johansen, Karsten Friis; Rosenmeier, Henrik (1998), A History of Ancient Philosophy: From the Beginnings to Augustine, Routledge, ISBN 0415127386
- Kenny, Anthony (2006), Ancient Philosophy, Oxford University Press, ISBN 0198752733
- Kneale, William; Kneale, Martha (1962). The Development of Logic. Clarendon Press. ISBN 978-0-19-824773-9.
Laërtius, Diogenes (1925). . Lives of the Eminent Philosophers. Vol. 2:7. Translated by Hicks, Robert Drew (Two volume ed.). Loeb Classical Library.- Laërtius, Diogenes (1925b). . Lives of the Eminent Philosophers. Vol. 2:7. Translated by Hicks, Robert Drew (Two volume ed.). Loeb Classical Library.
- Laërtius, Diogenes (1925c). . Lives of the Eminent Philosophers. Vol. 2:7. Translated by Hicks, Robert Drew (Two volume ed.). Loeb Classical Library.
- Long, A. A.; Sedley, D. N., eds. (1987). The Hellenistic Philosophers. Cambridge University Press.
- Luhtala, Anneli (2000), On the Origin of Syntactical Description in Stoic Logic, Nodus Publikationen, ISBN 3893234578
- Mates, Benson (1953), Stoic Logic, University of California Press
- O'Toole, Robert R.; Jennings, Raymond E. (2004), "The Megarians and the Stoics", in Gabbay, Dov; Woods, John (eds.), Handbook of the History of Logic: Greek, Indian, and Arabic logic, North Holland, ISBN 0444504664
- Rist, John M. (1969), Stoic Philosophy, Cambridge University Press
- Rist, John M., ed. (1978). The Stoics. University of California Press. ISBN 0-520-03135-0.
- Sharples, R. W. (2014), Stoics, Epicureans and Sceptics: An Introduction to Hellenistic Philosophy, Routledge, pp. 67–68, ISBN 978-1134836390
- Stock, St. George William Joseph (1908), Stoicism, Constable
- Zeller, Eduard (1880), The Stoics, Epicureans, and Sceptics, Longmans
ویشته بخوندستن
[دچی‌ین]- Bobzien, Susanne (1998), Determinism and Freedom in Stoic Philosophy, Oxford University Press, ISBN 0199247676
- Bobzien, Susanne (1999), Chrysippus' Theory of Causes. In K. Ierodiakonou (ed.), Topics in Stoic Philosophy, Oxford: OUP, 196–242. شابک ۰۱۹۹۲۴۸۸۰X
- Bréhier, Émile, (1951), Chrysippe et l'ancien stoicisme. Paris. شابک ۲۹۰۳۹۲۵۰۶۲
- Dufour, Richard (2004), Chrysippe. Oeuvre philosophique. Textes traduits et commentés par Richard Dufour, Paris: Les Belles Lettres, 2 volumes (logic and physics), شابک ۲۲۵۱۷۴۲۰۳۴
- Hahm, D. E. Chrysippus' solution to the Democritean dilemma of the cone, Isis 63 (217) (1972), 205–220.
- Holiday, Ryan; Hanselman, Stephen (2020). "Chrysippus the Fighter". Lives of the Stoics. New York: Portfolio/Penguin. pp. 38–49. ISBN 978-0525541875.
- Ide, H. A. Chrysippus's response to Diodorus's Master Argument, History and Philosophy Logic 13 (2) (1992), 133–148.
- Jedan, Christoph (2009) Stoic Virtues: Chrysippus and the Theological Foundations of Stoic Ethics. Continuum Studies in Ancient Philosophy. شابک ۱۴۴۱۱۱۲۵۲۹
- Tieleman, Teun L. (1996) Galen and Chrysippus on the Soul: Argument and Refutation in the "De Placitis" Books II–III. Philosophia Antiqua. Brill. شابک ۹۰۰۴۱۰۵۲۰۴
- Tieleman, Teun L. (2003) Chrysippus' "on Affections": Reconstruction and Interpretation. Philosophia Antiqua. Brill. شابک ۹۰۰۴۱۲۹۹۸۷
بریم بگردستن
[دچی‌ین] |
ویکی تلمبار دله بتونّی پرونده‌ئونی که کریسیپوس خَوری دَره ره پیدا هاکنین. |
- Early Stoic Logic: Zeno of Citium, Cleanthes of Assos, Chrysippus of Soli an annotated bibliography on the logic of Chrysippus