کوردیج زوونون
.jpg)
کوردی زوونون طیفی زوونونی جه هستنه که کوردون ونه جه گپ زنّه. کوردی زوون یا کوردی زوونون اتا چله ایرانیج زوونون جه هستنه که ونه غربی چله دله درننه.[۱] در واقع «کوردی زوون» فارسی واری به معنی اتا زوون با اتا استاندارد شکل و تعریف بیی سامون نی‌یه[۲][۳] کوردی اتا طیف شومال‌غربی ایرانیج زوونون هستنه که گاه همدیگه ره نزدیک و گاه هم نسبت به هم از نظر زوون‌شناسی دورنه. این زوونون عبارتنه از: کورمانجی، کلهری، سورانی، گورانی و اورامانی. زازاکی زوون ره هم ویشتر کوردی دونّه.[۴]
شبیه‌ترین زوون‌ئون به کوردی بلوچی، گلکی، تالشی و تبری هستنه، این زوون‌ئون هم شومال‌غربی چله دله درنه. ات سو دیگه جا، جنوبغربی چله دله لوری و بختیاری و فارسی هم کوردی دسوری هستنه.
کوردی عمدتاً ایران، عراق، سوریه و ترکیه دله استفاده وونه.[۵] کوردی شه چله چله دانه. ونه گت چله‌ئون اینان هسنه: [۶] [۷] [۸] [۹] [۱۰]
- شومال-غربی کوردی:کرمانجی
- مرکزی کوردی: سورانی
- جنوبی کوردی: کرماشانی، فیلی، کلهری، و لکی. [۱۱] [۱۲] [۱۳]
کوردی عراق کوردستون دله رسمی‌زوون هسته[۱۴] در حالی که سوریه دله ممنوع بیی‌یه. تا اوت ۲۰۰۲ ترکیه دله محدودیت‌ئون شدیدی ونه سر دیی‌یه و هنتا هم این کشور دله کوردی ره لطمه زنّه.[۱۵]. ایران دله هم بنشنه وه ره بعضی رسانه‌ئون دله کار بزوئن ولی هنتا ننشنه وه ره مدرسه‌ئون دله درس هادئن.
ویشته بخوندین[دچی‌ین]
منابع[دچی‌ین]
- ↑ http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-language-i From the West Iranian languages, only Persian, Kurdish, and Balōči were known relatively well
- ↑ Encyclopaedia Iranica، سرواژهٔ Kurdish language
- ↑ بنیاد مطالعات ایران، بازدید: مه ۲۰۰۹.
- ↑ Encyclopaedia Iranica، سرواژهٔ Kurdish language
- ↑ کرد و پراکندگی او در گستره ایران زمین - ح. بهتویی - ۱۳۷۷ - تهران.
- ↑ Ethnologue report for Kurdish
- ↑ دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد دهم، تهران ۱۳۸۰، ص. ۵۴۸-۵۴۹
- ↑ Rüdiger Schmitt: Die iranischen Sprachen in Gegenwart und Geschichte. Wiesbaden (Reichert) ۲۰۰۰,.
- ↑ Rüdiger Schmitt (Hg.): Compendium Linguarum Iranicarum. Wiesbaden (Reichert) ۱۹۸۹,
- ↑ Kurdish language - Britannica Online Encyclopedia
- ↑ دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد دهم، تهران ۱۳۸۰، ص. ۵۴۸-۵۴۹
- ↑ Rüdiger Schmitt: Die iranischen Sprachen in Gegenwart und Geschichte. Wiesbaden (Reichert) ۲۰۰۰,.
- ↑ دستور زبان کردی کرمانشاهی، وحید رنجبر، انتشارات طاق بستان، ۱۳۸۸
- ↑ Full text of Iraq constitution - Conflict in Iraq- msnbc.com
- ↑ Special Focus Cases
| رج | غربی ایرانیج زوونون |
| غربی شمال |
باستون: مادی میانا: پارتی (پهلوی اشکانی) ترنه: آذری | گیلکی | مازرونی ِزوون | تالشیکی | تاتی تبار زوونون | کردی کرمانجی | کردی سورانی | زازا-گورانی | سمنانی | مرکزی ایرانیج زوونون | بلوچی | سیوندی |
| غربی جنوب |
باستون: باستونی پارسی میانا: میانا پارسی (پهلوی) ترنه: فارسی | لری | بختیاری | لارستانی | بشاگردی | کمزاری | تاتی اران |
| رج | شرقی ایرانیج زوونون |
| شرقی شمال |
باستون: اوستایی میانه: سغدی | خوارزمی | بلخی | غربی سکایی | آلانی | سرمتی ترنه: آسی | یغنابی (سغدی نو) |
| شرقی جنوب |
میانا: سکایی-تخاری ترنه: پشتو | پامیری زوونون | پراچی | ارموری | منجی | یدغه |
| ۱-بلوچی گویشورون مهاجرت وسه جوغرافیائی هارشا ی جا ایران فلات ره شرقی جنوب منتقل بهینه. ۲- غربی جنوب رج ره رج فارسی‌تبار نیز گن نه. ۳-ویشتر زوون‌اشناسون، اوستایی ره غربی و شرقی رجون مرز دله دسته‌بندی کن نه. |