اوزبکسون

O‘zbekiston Respublikasi Ўзбекистон Республикаси اوزبکستون
ملی شعار: دائمی حکومت
اوزبکستون ِموقعیت
نیشتنگا (و گتترین شهر)		تاشکند شرقی′۱۳°۶۹ شمالی′۱۶°۴۱
رسمی زوون		زبان ازبکی
حکومت ِنوع		جمهوری پارلمانی
حاکمون نوع  • رئیس جمهور •نخست‌وزیر		اسلام کریموف شوکت میرضیایف
موارد منجر به تشکیل شوروی جه		۱۹۹۱
گتی
-	گتی	۴۴۷،۴۰۰کیلومتر مربع (۵۶ام)
-	‌ئو‌ (٪)	۴٫۹
جمعیت
-	سرشماری	۲۷٬۳۷۲٬۰۰۰  (۴۴ام)
-	جمعیت انبسی	۵۹‎/km۲‏ (۱۳۶ام)
جی‌دی‌پی	(تخمین ۲۰۰۷)
-	مجموع	۲۲٫۳۰۷ بیلیون دلار (ام)
-	سرانه	۲٬۳۸۹ (ام)
اچ‌دی‌آی (۲۰۰۷)		۰٫۷۰۲ (بالا) (۱۱۳ام)
پول یکا		سوم (UZS)
زمونی منطقه		UZT (جهونی ساعت+۵)
-	تابستونی (DST)	DST (جهونی ساعت)
اینترنتی دامنه		.uz
تلفن پیش‌شماره		+۹۹۸

اوزبکسّون (Oʻzbekiston Respublikasi) اتا کشور هسه میونی آسیا دله که ونه همساینون شمال ور قزاقستون، جنوب ور افخانستون، شرق ور تاجیکستون و غرب ورهم تورکمنستون هسنه. اینتا کشور شمال ور آرال دریاچه کرانه دره. اوزبکستون تقریبن دتا درکا میون دره که وشون نوم سیحون و جیحون هسه.

جوغرافی

اوزبکستون گتی ۴۴۹۶۰۰ کیلومتر موربع هسه. اینتا کشور ئو و هوا سرد و کوهستونی هسه. نیشته گا تاشکند هسه و ونه باخی گت شهرون ره هم بونه بوخارا و سمرقند و خنجد ره نوم بوردن. اوزبکستون اتا دیدنی جا امیر تیمور گورکانی آرومگا هسه که سمرقند شهر دله دره.

فرهنگ

ونه مردم ویشتر اوزبکی زبون ره گنش کننه ولی وشون میون اتی تاجیک، تاتار و روس درنه. ونه دله ونه فارسی و تاتاری و روسی زبون هم گنش بونه. اوزبکون اتا ترک تبار طایفه هسنه. همینتی تاتار هم مثل اوزبکون اتا ترک‌تبار طایفه هسنه. این دِتا زبون هم جوزو ترک‌تبارون زبون‌ئون شمار انه. ونه دله روسونی هم که درنه مسیحی ارتودوکس هسنه.

سیاست

ایسلام کریموف

اوزبکستون حوکومت جمهوری هسه اینتا کشور تا مازرونی ۱۵۰۳ سال دله اتا شوروی جمهوریون بی‌یه که اینتا سال دله شوروی جا سیوا بیه شه وسر اتا کشور بیه. ونه اولین رییس جمهوری نوم ایسلام کریموف هسه که خله سال هسه اینتا کشور دله مقوم داشته. وه شه کشور دله مخالفونی داشته که گنه وه دیکتاتور بی‌یه. کریموف تا بمیره رییس جمهور بموندسته.

شوکت میرضیائوف ونه بمردن په رییس بیّه و هنتا این مقوم ره دارنه. ونه گدر خارجی روابط بتتر بیّه.

چکوت (تاریخ)

اوزبکستون کوهن نوم خوارزم بیه. خوارزم مردم تا پیش موغول حمله جا ایرانی تبارون بینه که وشون زبون اتا ایرانکی زبون بیه که ونه نوم ره خوارزمیکی گتنه. بعد موغول حمله جا خوارزمیون اتی بمردنه و اتی شه کشور جا کوچ هکردنه و اونای که باخی بمونسنه لس لس شه زبون و تبار ره یات بمردنه و تورک‌تبارون موهاجرون دله قاطی بینه. اوزبکون اتا دولت خوارزم دله درست هکردنه و ونه نوم ره اوزبکستون بشتنه. اون زمان تاسا اینتا کشور نوم اوزبکستون بی‌یه. اینتا کشور ره میلادی نوزده سده دله روسون اشغال هکردنه و وه بعدن شوروی دله اتا جمهوری بیه که ۱۵۰۳ مازرونی سال دله سیوا بیه.

ایقتصاد

اوزبکستون دله اتا خله نفت و گاز دره ولی ونه مردم با اینکه وشون کشور طبعی منبعون جا وضع خارهسه ولی فقیر هسنه. اینتا کشور کشاورزی گت محصول پمبه هسه. ونه شمال ور مردم اتی ماهیگیری جا درامد داشتنه که آرال دریاچه و خشک بین جا اسا شه اینتا درآمد ره از دس هدانه.

تقسیمات

Political Map of Uzbekistan

ازبکستون ۱۲ استان (ولایت)، تاشکند ِشهر و اتا شه‌گردون جمهوری ره دانه:

1. تاشکند
2. اندیجان
3. بخارا
4. فرغانه
5. جیزک
6. نمنگان
7. نوایی
8. قشقه‌دریا
9. سمرقند
10. سیردریا
11. سرخان‌دریا
12. تاشکند
13. خوارزم
14. قره‌قالپاقستون

وابسته پشوسن‌ئون

• خوارزم
• امیر تیمور گورکانی
• اوزبکی زبون

منابع

• 1. D. Carlson, "Uzbekistan: Ethnic Composition and Discriminations", Harvard University, August ۲۰۰۳
• The Tajiks of Uzbekistan, Central Asian Survey (1996), 15(2), 213-216.2.