پرش به محتوا

اکراین

لینکون ِدچی‌ین
ویکی‌پدیا، آزادِ دانشنومه، جه
اکراین
Україна  (خطای لوآ در ماژول:Lang در خط 1368: attempt to index local 'language_name' (a nil value).)
سرود ملی: Державний Гімн України
لوآ خطا: bad argument #1 to 'find' (string expected, got nil).
«سرود ملی اوکراین»شابلون:Paragraph break
پایتختکی‌یف
Largest city نیشتنگا
زبان(ها)رسمی اکراین
زبان‌های منطقه‌ای شناخته‌شده
List
اقلیتها;(۲۰۰۱)
  • ۷۷٫۸٪ اکراینی
  • ۱۷٫۳٪ روس
  • 4.9% بقیه
نام اهلیت اکراینی
دولت حکومت متمرکز نظام نیمه‌ریاستی جمهوری
 -  رئیس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی
 -  نخست‌وزیر دنیز شمیهال
 -  Chairman of the
Verkhovna Rada		 روسلان استفانچوک
قوه مقننه Verkhovna Rada
تاسیس
 -  استقلال ۲۴ اوت ۱۹۹۱ 
 -  رفراندوم ۱ دسامبر ۱۹۹۱ 
 -  اکراین انقلاب[۳] ۱۸–۲۳ فوریه ۲۰۱۴ 
مساحت
 -  مجموع ۶۰۳٬۶۲۸ کیلومترمربع (45th)
or ۲۳۳,۰۱۳/ ۲۲۳,۰۱۳ مایل‌مربع 
 -  درصد آب‌ها ۷
جمعیت
 -  ژانویه ۲۰۲۲ تخمین کاهش 41,167,336[۴]
(شامل کریمه و سواستوپول) (36th)
 -  سرشماری  ۲۰۰۱ 48,457,102[۵] 
 -  تراکم ۷۳٫۸/کیلومترمربع (115th)
۱۹۱/مایل‌مربع
تولید ناخالص داخلی (PPP) ۲۰۲۲ تخمین
 -  مجموع افزایش $622 billion[۶] (48th)
 -  به ازای هر نفر افزایش $15,124[۶] (108th)
GDP (nominal) ۲۰۲۲ تخمین
 -  مجموع افزایش $204 billion[۶] (56th)
 -  به ازای هر نفر افزایش $4,958[۶] (119th)
Gini (۲۰۱۹) ۲۶٫۶ 
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۹) ۰٫۷۷۹ (74th)
واحد پول گریونا (₴) (UAH)
منطقه زمانی (ساعت جهانی+2[۷])
 -  تابستان (دی‌اس‌تی)  (ساعت جهانی+۳)
جهت رانندگی right
دامنه اینترنت
پیش‌شماره تلفن +380

اکراین یا اوکراین (شه نویسنّه: Україна) اتا شرقی اوروپا قارهیِ کشورون جا هسته. اکراین انده گتِ سامون دارنه که اروپا دله، روسیه په، دومین گتی ره دارنه. این کشور همساینون بلاروس، لهستون، اسلواکی، مجارستون، رومانی، مولداوی و روسیه هستنه و جنوب وری جا آزوف و سیو دریا ره هم ور-خانّه. ونه گتی ۶۰۳۶۲۸ کیلومترمربع[persian-alpha ۱] و ونه جمیعت ۴۳٫۶ میلیون نفر هسته.[persian-alpha ۲] اکراین اروپایِ هشتمین جمیعت ره دارنه. وشونِ گتترین شهر و نیشتنگا نوم کییف هسته.

اینجه که اسا اکراین سامون قرار بیته، ۳۰هزار سال پیش‌از میلاد جه آدم دیینه. زمونی که ووسطا قورون بی‌یه، شرقی اسلاو ِمردم اینجه هنیشنه و روس‌ها جه پشو-پشو بخاردنه و اتی نژاد ره بساتنه که وشون ره «کی‌یفی روس» گاتنه؛ اینان پئی‌ته اکراینی مردم ره تبدیل بینه. قرن سیزهم موغول‌ها تا اکراین ره لشکر بکشینه و همه جا ره رقد بدانه و غارت هاکردنه. اکراینِ اتحاد این گدر از بین بورده و این کشور دکته لهستون-لیتوانی مشترک‌المنافع، اتریش-مجارستون، عثمانی و روسیه تزاری دست. این دوره دله اتا قوم که وشون ره «کازاک» گاتنه سر دربیاردنه و لهستون-لیتوانی و روسیه امپراتوری وسط تنک-تِرو بینه. زمونی که روسیه انقلاب شروع بیّه، این کازاک‌ها خله مهم بَینه و اتی شوروی ِبساتن سر نقش داشتنه. اینتی بیّه که اکراینِ مردمی جمهوری رسماً ۲۳ ژوئن ۱۹۱۷ شه ره اعلان هاکرده و بعدته، سال ۱۹۲۲ شورویِ جماهیر درون عضو بیّه. وشون زمونی که شوروی رقد بورده، سال ۱۹۹۱ دله، مستقل بَینه و اتا جمهوری بساتنه.

اکراینِ جدیدِ کشور شه ره بی‌طرف خوندسته.[۸] وشونان مستقل مشترک‌المنافع کشورون دله عضو بینه و سال ۱۹۹۴ باتنه که ناتو جه کایری کانّه. سال ۲۰۱۳, اتا مردی ویکتور یانوکویچ نوم، رئیس‌جمهور بیّه که بائوته خانه کشورِ خارجی امور دله، روسیه جا نزدیک‌ته بوو و روسی‌شون جه تجاری و اقتصادی رابطه داره و همینسه اروپای اتحادیه جه فاصله گیرنه. مردم این تصمیم ره واکنش سِراق هدانه و شهرِ اصلی میدون دله گرد بینه و انده شه حرف سر هرستانه تا اکراین انقلاب سال ۲۰۱۴ موفق بیّه. روسی‌مردم که اکراین دله اقلیت هستنه، این اوضاع جه موافق نینه و همینسه وشونِ مناطق دله مخالفت شروع بیّه. مارس ۲۰۱۴ دله کریمه ِجزیره‌مونا شه ره سیوا هاکرده و اتا رفراندوم په، باته که روسیه سامون دله قرار گیرنه. تا سال ۲۰۲۲ اختلاف دمباله داشته و این گادِر روسیه لشکر بکشی‌یه و روسیه-اکراین جنگ ره شروع هاکرده.[۹]

جوغرافی

[دچی‌ین]

این کشور شرق‌وَری جه روسیه جا؛ شومال‌وَری جه بلاروس جا؛ غرب جه لهستون، اسلواکی و مجارستون جا؛ جنوب‌شرقی سو جه رومانی و مولداوی جا هم‌سامون هسته و جنوب جه ونه سامون سیو دریا و آزوف دریا جه خانّه و ونه نیشتنگاء کی‌یف شهر و ونه رسمی زوون اکراینی هسته.

تقسیمات

[دچی‌ین]

اکراین ِکشور ره ۲۴تا استان تشکیل هدانه که هرکامین ره «اوبلاست» گانّه. علاوه برین، اتا جزیره‌مونا هم دره که کریمه نوم دارنه و اکراین این منطقه ره شه سامون دونده ولی روسیه وه ره بیته و اداره کانده. کریمه پیش از این، شه اتا شه‌گردون دولت داشته که اکراین ِنظر په کار کارده و اسا روسیه پرچم بن دره.

استان گتی
(in km2) 		جمیعت
(2010 آمار) 		جمیعت
(2021 آمار)[۱۰] 		جمیعت انبسی (2021) مرکز شهرستون‌ها
 استان چرکاسی 20,891.0 1,291,135 1,178,266 56.40 چرکاسی 4
 استان چرنیهیو 31,851.3 1,104,241 976,701 30.66 چرنیهیف 5
 استان چرنیوتسی 8,093.6 903,782 896,566 110.77 چرنیوتسی 3
 استان دنیپروپتروفسک 31,900.5 3,344,073 3,142,035 98.49 دنیپرو 7
 استان دونتسک 26,505.7 4,448,031 4,100,280 154.69 دونتسک 8
 استان ایوانو فرانکیسوک 13,894.0 1,380,770 1,361,109 97.96 ایوانو-فرانکیفسک 6
 استان خارکف 31,401.6 2,755,177 2,633,834 83.88 خارکف 7
پرونده:Flag of Kherson Oblast.jpg استان خرسون 28,449.0 1,091,151 1,016,707 35.74 خرسون 5
 استان خملنیتسکی 20,636.2 1,331,534 1,243,787 60.27 خملنیتسکیی، اوکراین 3
 کی‌یف 28,118.9 1,719,602 1,788,530 63.61 کییف 7
 استان کیرووهراد 24,577.5 1,014,809 920,128 37.44 کروپیونیسکی 4
 استان لوهانسک 26,672.5 2,300,412 2,121,322 79.53 لوهانسک 8
 استان لویو 21,823.7 2,545,634 2,497,750 114.45 لویو 7
 استان میکولایف 24,587.4 1,186,452 1,108,394 45.08 میکولائیف 4
 استان اودسا 33,295.9 2,387,636 2,368,107 71.12 اودسا 7
 استان پولتاوا 28,735.8 1,493,668 1,371,529 47.73 پولتاوا 4
 استان ریونه 20,038.5 1,152,576 1,148,456 57.31 ریونه 4
 استان سومی 23,823.9 1,166,765 1,053,452 44.22 سومی 5
 استان ترنوپیل 13,817.1 1,086,694 1,030,562 74.59 ترنوپیل 3
 استان وینیتسیا 26,501.6 1,646,250 1,529,123 57.70 وینیتسا 6
 استان ولین 20,135.3 1,038,223 1,027,397 51.02 لوتسک 4
 Zakarpattia Oblast 12,771.5 1,246,323 1,250,129 97.88 اوژهورود 6
 زاپوریژیا 27,168.5 1,805,431 1,666,515 61.34 زاپروژیا 6
 Zhytomyr Oblast 29,819.2 1,283,201 1,195,495 40.09 ژیتومیر 4

یادداشت

[دچی‌ین]
  1. ↑ Including the disputed territory of Crimea (27,000 km2).
  2. ↑ Including the disputed territory of Crimea (2,416,856)

بن بنویشت

[دچی‌ین]
  1. ↑ "Закон України, Про засади державної мовної політики (Відомості Верховної Ради (ВВР), 2013, № 23, ст.218)" [Law of Ukraine, On Principles of State Language Policy, (Bulletin of the Verkhovna Rada (VVR), 2013, No. 23, p.218) (Current version — Revision from 1 February 2014)]. Verkhovna Rada of Ukraine. 1 February 2014. Стаття 7. Регіональні мови або мови меншин України paragraph 2 [Article 7. Regional or minority languages of Ukraine paragraph 2]. Archived from the original on 14 February 2014. Retrieved 30 April 2014.
  2. ↑ "List of declarations made with respect to treaty No. 148 (Status as of: 21/9/2011)". اروپا شورا. Retrieved 28 October 2017.
  3. ↑ "Про Заяву Верховної Ради України у зв'язку з сьомою річницею початку Євромайдану та подій Революції Гідності".
  4. ↑ "Population (by estimate) as of 1 January 2022". ukrcensus.gov.ua. Retrieved 20 February 2022.
  5. ↑ منبع خطا: برچسب <ref> نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نام Ethnic composition of the population of Ukraine, 2001 Census وارد نشده است
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ "WORLD ECONOMIC OUTLOOK (OCTOBER 2021)". IMF.org. صندوق بین‌المللی پول.
  7. ↑ Рішення Ради: Україна 30 жовтня перейде на зимовий час [Rada Decision: Ukraine will change to winter time on 30 October] (اوکراینی جه). korrespondent.net. 18 October 2011. Retrieved 31 October 2011.
  8. ↑ "Declaration of State Sovereignty of Ukraine". Verkhovna Rada of Ukraine. Archived from the original on 27 September 2007. Retrieved 24 December 2007.
  9. ↑ منبع خطا: برچسب <ref> نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نام European Commission Trade Ukraine وارد نشده است
  10. ↑ Populations as at 1 Jan 2021 as estimated by State Statistics Committee of Ukraine.
"https://mzn.wikipedia.org/w/index.php?title=اکراین&oldid=183366" جه بیته بیّه